روان‌وردی

تمایل برخی ژله‌ها و امولسیون‌ها به آبگونه شدن در اثر تکان و دوباره سفت شدن در اثر عدم حرکت را روان‌وَردی^[1] یا تیکسوتروپی (به انگلیسی: Thixotropy) می‌گویند.

سوس گوجه‌فرنگی که در اثر تکان و عدم حرکت روان‌وَردی شده است.

روان‌وردی خاصیتی است در آن دسته از سیالات که در شرایط عادی گران‌رو هستند، ولی در طی زمان، با هم‌زدن روان‌تر می‌شوند.^[2]

روان‌وردی به پدیدهٔ کاهش گران‌روی ظاهری سیالات تحت تنش برشی ثابت با گذشت زمان گفته می‌شود. روان‌وردی نوعی کار نرمی است که در آن با حذف تنش برشی خارجی، گران‌روی به حالت قبل بازمی‌گردد. مدل هایی برای تعیین مقدار تنش برشی در مقالات ارایه شده است^[3].

افزایش گران‌رَوی در طول زمان به‌صورت برگشت‌پذیر و در آهنگ برش خاص را پادروان‌وَردی (negative thixotropy,anti-thixotropy) می‌گویند.^[4]

منابع

1. واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر دوازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب.
2. واژه‌های مصوّب فرهنگستان.
3. Nikoumanesh, E.; Poling-Skutvik, R. (2023-07-28). "The effect of thixotropy on the yield transition in reversible, colloidal gels". The Journal of Chemical Physics. 159 (4). doi:10.1063/5.0153644. ISSN 0021-9606.
4. واژه‌های مصوّب فرهنگستان.

• International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC), Physical Chemistry Division: Commission on Colloid and Surface Chemistry, Manual of symbols and terminology for physicochemical quantities and units. Appendix II: Definitions, terminology and symbols in colloid and surface chemistry. Part 1.13. Selected definitions, terminology and symbols for rheological properties, Pure and Applied Chemistry, Vol. 51 (1979), 1213-1218. doi:10.1351/pac197951051213