تخریب محیط زیست

تخریب محیط زیست یا دگرگونی محیط زیست^[۱] (به انگلیسی: Environmental degradation) به رو به وخامت گذاشتن شرایط محیط زیست از طریق کاستن منابع مانند هوا، آب، خاک؛ نابودی اکوسیستم‌ها، تخریب زیستگاه‌ها، انقراض حیات وحش و آلودگی گفته می‌شود. تعریف آن هرگونه دگرگونی یا اختلال در محیط زیست است که زیان‌بار یا نامطلوب باشد.^[۲]

بیش از هشتاد سال پس از ترک معادن والارو (کادینا، استرالیای جنوبی)، خزه‌ها همچنان تنها پوشش گیاهی در زمین بعضی از نقاط این مکان هستند.

نگرانی‌های زیست‌محیطی شامل اثرات منفی هر فعالیت انسانی بر ویژگی‌های بیولوژیکی و همچنین فیزیکی محیط زیست است. برخی از چالش‌های اولیه زیست‌محیطی که نگرانی زیادی ایجاد می‌کنند عبارتند از: آلودگی آب، آلودگی هوا، آلودگی محیط طبیعی، آلودگی زباله و غیره.^[۳] هیئت عالی‌رتبه تهدیدها، چالش‌ها و تغییر سازمان ملل متحد نسبت به ده تهدید هشدار داده است که یکی از این تهدیدات تخریب محیط زیست میباشد. استراتژی بین‌المللی سازمان ملل متحد با هدف پایین آوردن بلایای طبیعی، تخریب محیط زیست را به عنوان «کاهش ظرفیت محیط زیست برای برآورده کردن اهداف و نیازهای اجتماعی و اکولوژیکی» تعریف می‌کند.^[۴] تخریب محیط زیست انواع مختلفی دارد. هنگام نابودی زیستگاه‌های طبیعی یا از بین رفتن منابع طبیعی، محیط زیست تخریب می‌شود. مدیریت نادرست محیط زیست که منجر به تخریب آن می‌شود می‌تواند منجر به اعتراض و درگیری شود که در آن جوامع در مخالفت با سوء مدیریت محیط زیست متشکل می‌شوند.

از دست دادن تنوع زیستی

دانشمندان محیط زیست ادعا می‌کنند که زمین به واسطه فعالیت‌های انسانی به سمت ششمین رویداد انقراض دسته جمعی سوق داده شده است. آنها می‌گویند از دست دادن تنوع زیستی به خصوص به عواملی مانند ازدیاد جمعیت انسان، رشد مداوم جمعیت انسانی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی توسط ثروتمندان جهان مربوط می‌شود.^[۵][۶] صندوق جهانی حیات وحش در سال ۲۰۲۰ گزارش کرد که فعالیت‌های انسانی به ویژه مصرف بیش از حد، رشد جمعیت و کشاورزی فشرده، ۶۸٪ از حیات وحش مهره‌داران را از سال ۱۹۷۰ تا کنون نابود کرده‌است.^[۷]

تفاوت دگرگونی و نابودی زیستگاه

میزان تاثیر فعالیت‌های انسان در طبیعت متفاوت است که گاهی کمتر و موجب دگرگونی زیستگاه ولی گاهی بیشتر و موجب نابودی زیستگاه می‌شود.

• دگرگونی زیستگاه (Degradation): از پیامد فعالیت‌های انسانی است که به طور غیرمستقیم دگرگونی زیستگاه را سبب می‌شود. از طریق آلودگی، تغییر اقلیم، و معرفی گونه‌های غیربومی، همه اینها کیفیت محیط زیست را کاهش می‌دهند، و آن را برای رشد گیاهان و جانوران بومی دشوار می‌سازد.
• نابودی یا تخریب زیستگاه (Destruction): فرآیندی که زیستگاه طبیعی آسیب دیده یا نابود شده است، به اندازه‌ای که دیگر توانایی پشتیبانی از جوامع طبیعی گونه‌ای و بوم‌شناختی که در آنجا هستند را ندارند.^[۸]

مدیریت آب

کاهش یافتن منابع آب شیرین، تلاش‌های رو به رشدی را در مدیریت آب برانگیخته است.^[۹] در حالی که سیستم‌های مدیریت آب اغلب انعطاف‌پذیر هستند، تطبیق با شرایط هیدرولوژیکی جدید ممکن است بسیار پرهزینه باشد. رویکردهای پیشگیرانه برای جلوگیری از این هزینه‌های بالا، نیاز به بازسازی منابع آب، امری ضروری به شمار می‌رود.^[۱۰]

تغییرات آب و هوا و بارندگی

پیش‌بینی می‌شود که افزایش دمای کره زمین با افزایش بارندگی‌های جهانی مرتبط باشد، اما به دلیل افزایش رواناب سطحی، سیل، افزایش نرخ فرسایش خاک و جابجایی گسترده زمین، احتمالا کیفیت آب پایین می‌آید، زیرا  مواد مغذی داخل آب مواد آلاینده بیشتری را به همراه خود دارند.^[۱۱] در حالی که بیشتر توجه در مورد تغییرات آب و هوایی معطوف به گرمایش جهانی و اثر گلخانه‌ای است، اما باید گفت که برخی از شدیدترین اثرات تغییرات آب و هوایی احتمالاً ناشی از تغییرات بارندگی، تبخیر، تعرق، رواناب‌های سطحی و رطوبت خاک است. به طور کلی انتظار میرود که به‌طور متوسط، بارندگی جهانی در برخی مناطق افزایش و در برخی نقاط دیگر کاهش یابد.

جستارهای وابسته

• اکوسوسیالیسم
• برنامه عمران ملل متحد
• برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد

منابع

1. گودی، اندر (۱۳۸۶). انسان و دگرگونیهای محیط زیست (بیوسفر - اتمسفر - آبها - خشکی‌ها - اقیانوس‌ها - دریاها و سواحل آبی). نقش مهر. ص. ۴۵۰. شابک ۹۶۴-۶۱۴۵-۷۶-۰.
2. Johnson, D.L. , S.H. Ambrose, T.J. Bassett, M.L. Bowen, D.E. Crummey, J.S. Isaacson, D.N. Johnson, P. Lamb, M. Saul, and A.E. Winter-Nelson. 1997. Meanings of environmental terms. Journal of Environmental Quality 26: 581–589.
3. «Types of Environmental Issues: Meaning, Pollution, Videos, Examples». Toppr-guides (به انگلیسی). ۲۰۱۸-۰۳-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۲۸.
4. "UNDRR - Homepage | UNDRR". www.undrr.org (به انگلیسی). 2023-03-03. Retrieved 2024-02-28.
5. «The biodiversity of species and their rates of extinction, distribution, and protection» (PDF).
6. Ceballos, Gerardo; Ehrlich, Paul R.; Dirzo, Rodolfo (2017-07-25). "Biological annihilation via the ongoing sixth mass extinction signaled by vertebrate population losses and declines". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 114 (30): E6089–E6096. doi:10.1073/pnas.1704949114. ISSN 0027-8424. PMC 5544311. PMID 28696295.
7. Greenfield، Patrick (۲۰۲۰-۰۹-۰۹). «Humans exploiting and destroying nature on unprecedented scale – report» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۲۹.
8. "Habitat Loss, Fragmentation, and Destruction" (به انگلیسی). Treehugger. Retrieved 17 June 2022.
9. «Global Water Resource Issues».
10. «ENVIRONMENTAL DEGRADATION A GLOBAL THREAT TO SUSTAINABLE DEVELOPMENT».
11. «Water and Climate Change». web.archive.org. ۲۰۱۱-۱۲-۰۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ دسامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۰۶.

پیوند به بیرون

• Ecology of Increasing Disease Population growth and environmental degradation

"Reintegrating Land and Livestock." Union of Concerned Scientists, https://www.ucsusa.org/resources/reintegrating-land-and-livestock.

• "Deforestation and Forest Degradation." IUCN, 7 July 2022, https://www.iucn.org/resources/issues-brief/deforestation-and-forest-degradation.
• Environmental Change in the Kalahari: Integrated Land Degradation Studies for Nonequilibrium Dryland Environments in the Annals of the Association of American Geographers
• Public Daily Brief Threat: Environmental Degradation
• Focus: Environmental degradation is contributing to health threats worldwide بایگانی‌شده در ۲۰۱۶-۰۳-۰۳ توسط Wayback Machine
• Environmental Degradation of Materials in Nuclear Systems-Water Reactors
• Herndon and Gibbon Lieutenants United States Navy The First North American Explorers of the Amazon Valley, by Historian Normand E. Klare. Actual Reports from the explorers are compared with present Amazon Basin conditions.

World Population Prospects - Population Division - United Nations. https://population.un.org/wpp/Graphs/DemographicProfiles/Pyramid/900.

• Environmental Degradation Index by Jha & Murthy (for 174 countries)

Zorba, Shereen, and Michal Szymanski. "Rate of Environmental Damage Increasing across the Planet but There Is Still Time to Reverse Worst Impacts If Governments Act Now, UNEP Assessment Says." United Nations, United Nations, 19 May 2016, https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2016/05/rate-of-environmental-damage-increasing-across-planet-but-still-time-to-reverse-worst-impacts/.