From Wikipedia, the free encyclopedia
قانون شهروندی ایران عبارت است از سیستم اعطای تابعیت در ایران که بر اساس ترکیبی از اصل خون و اصل خاک شکل گرفته‌است. قانون کامل شهروندی در کتاب دوم قانون مدنی ایران از ماده ۹۷۶ تا ۹۹۱ تعریف شده‌است.[1]
طبق قانون مدنی ایران و قانون ثبت احوال برای فرد متولد شده در ایران بدون توجه به ملیت والدین، باید حداکثر تا ۱۵ روز پس از تولد، تاریخ تولد ثبت گردد و اصطلاحاً گواهی تولد صادر شود. والدینی که دیرتر از این موعد اقدام به ثبت نمایند مجرم شناخته می‌شوند و برابر با قانون با آنها برخورد می‌گردد.[2]
گواهی تولد طفل بر اساس قانون مدنی ایران، در حکم سند رسمی است.
طبق ماده ۹۷۶ قانون مدنی ایران تابعیت ایرانی به افراد زیر تعلق می‌گیرد:
تبصره: بند ۴ و ۵ شامل فرزندان دیپلمات‌های سیاسی نمی‌گردد.[3]
بندهای سه، چهار و پنج ماده ۹۷۶ بر اساس سیستم خاک است البته شاید بتوان بند یک این ماده را نیز براساس سیستم خاک دانست. بند دو ماده نیز سیستم خون را مدنظر قرار داده‌است.
در سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی ماده واحده ای با عنوان قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی به تصویب رساند که طبق آن فرزندانی که از مادر ایرانی متولد شده‌اند نیز می‌توانند تابعیت ایرانی را بدست آورند و این یک تحول در عرصه قانون گذاری در ایران بوده‌است. مطابق این ماده واحده فرزندان حاصل از ازدواج شرعی زنان ایرانی با مردان غیرایرانی که قبل یا بعد از تصویب این قانون متولد شده یا می‌شوند، قبل از رسیدن به سن هجده سال تمام شمسی به درخواست مادر ایرانی در صورت نداشتن مشکل امنیتی (به تشخیص وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) به تابعیت ایران در می‌آیند. فرزندان مذکور پس از رسیدن به سن هجده سال تمام شمسی، در صورت عدم تقاضای مادر ایرانی، می‌توانند تابعیت ایران را تقاضا کنند که در صورت نداشتن مشکل امنیتی (به تشخیص وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) به تابعیت ایران پذیرفته می‌شوند. پاسخ به استعلام امنیتی باید حداکثر ظرف مدت سه ماه انجام شود و نیروی انتظامی نیز مکلف است نسبت به صدور پروانه اقامت برای پدر غیرایرانی در صورت نداشتن مشکل امنیتی (به تشخیص وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) اقدام کند.[4]
موارد زیر برای شهروندان ایرانی، حداکثر تا ۱۵ روز بعد از تولد کودک باید در ادارهٔ ثبت و احوال ایران یا یکی ار نمایندگی‌های خارج از کشور ایران ثبت گردند:
که در کتاب ثبت و احوال موارد زیر ثبت می‌گردند:
هرگاه شخصی بیش از یک تابعیت داشته باشد اصطلاحاً دارای تابعیت مضاعف خواهد بود. مطابق قانون مدنی ایران با انجام اتفاقاتی ممکن است شخصی تابعیت مضاعف پیدا کند اما بر اساس ماده ۹۸۹ قانون مدنی ایران فردی که علاوه بر تابعیت ایرانی تابعیت دیگری داشته باشد از نظر قانون ایران تنها تابعیت ایرانی او مورد قبول است و تابعیت یا تابعیت‌های دیگر او از طرف قانون ایران به رسمیت شناخته نمی‌شود.[5]
۱ـ طبق ماده۹۷۹ قانون مدنی:
اشخاصی که دارای شرایط ذیل باشند می‌توانند تابعیت ایران را تحصیل کنند:
۲ـ طبق ماده ۹۸۰ قانون مدنی (اعطای تابعیت بدون شرط اقامت):
کسانی که به امور عام‌المنفعه ایران خدمت یا مساعدت شایانی کرده باشند و همچنین اشخاصی که دارای عیال ایرانی هستند و از او اولاد دارند یا دارای مقامات عالی علمی و متخصص در امور عام‌المنفعه می‌باشند و تقاضای ورود به تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران را می‌نمایند در صورتی که دولت ورود آنها را به تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران صلاح بداند بدون رعایت شرط اقامت ممکن است با تصویب هیئت وزیران به تابعیت ایران قبول شوند.
اتباع ایران نمی‌توانند تبعیت خود را ترک کنند مگر به شرایط ذیل:
تبصره الف) کسانی که بر طبق این ماده مبادرت به تقاضای ترک تابعیت ایران و قبول تابعیت خارجی می‌نمایند علاوه بر اجرای مقرراتی که ضمن بند ۳ از این ماده دربارهٔ آنان مقرراست باید ظرف مدت سه ماه از تاریخ صدور سند ترک تابعیت از ایران خارج شوند چنانچه ظرف مدت مزبور خارج نشوند مقامات صالحه امر به اخراج آنها و فروش اموالشان صادر خواهند نمود و تمدید مهلت مقرره فوق حداکثر تا یکسان موکول به موافقت وزارت امور خارجه می‌باشد.
تبصره ب) هیئت وزیران می‌تواند ضمن تصویب ترک تابعیت زن ایرانی بی شوهر تابعیت فرزندان او را نیز که فاقد پدر و جد پدری هستند و کمتر از ۱۸ سال تمام دارند یا به جهات دیگری محجورند اجازه دهد. فرزندان زن مذکور نیز که به سن ۲۵ سال تمام نرسیده باشند می‌توانند به تبعیت از درخواست مادر، تقاضای ترک تابعیت نمایند.
ماده ۹۹۰ قانون مدنی مقرر می‌دارد:
از اتباع ایران کسی که خود یا پدرشان موافق مقررات، تبدیل تابعیت کرده باشند و نخواهند به تبعیت اصلیه خود رجوع نمایند به مجرد درخواست به تابعیت ایران قبول خواهند شد مگر آنکه دولت تابعیت آنها را صلاح نداند.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
