اکسید

اکسید(به انگلیسی: oxide) یک ترکیب شیمیایی است که از یک یا چند اتم اکسیژن و یک یا چند اتم از عناصر دیگر تشکیل شده‌است که اگر اکسیژن + فلز باشد اکسید بازی و اگر اکسیژن + نافلز باشد اکسید اسیدی تشکیل میشود. مثلا دی‌اکسید کربن یک ترکیب است که از یک اتم کربن و دو اتم اکسیژن تشکیل شده است و آلومینا از چند اتم آلومینیوم و اکسیژن با فرمول Al₂O₃ تشکیل شده‌است.

ترکیبات اکسیدی مختلف در جهت عقربه های ساعت از بالا: پرازئودیمیم، سریم، لانتانیم، نئودیمیم، ساماریوم، و گادولینیوم.

فهرست اکسیدهای شناخته شده برپایه حالت اکسیداسیون

• عنصر با حالت اکسایش تک بار منفی:
  • اکسیژن دی‌فلورید (OF₂)
• عنصر با چند حالت اکسایش:
  • آنتیموان تتروکسید (Sb₂O₄)
  • کبالت(II,III) اکسید (Co₃O₄)
  • آهن(II,III) اکسید (Fe₃O₄)
  • سرب تترا اکسید (Pb₃O₄)
  • منگنز(II,III) اکسید (Mn₃O₄)
  • نقره(I,III) اکسید (AgO)
• عنصر با حالت اکسایش تک بار مثبت:
  • مس(I) اکسید (Cu₂O)
  • دی‌کربن منوکسید (C₂O)
  • دی‌کلرید منوکسید (Cl₂O)
  • لیتیوم اکسید (Li₂O)
  • پتاسیم اکسید (K₂O)
  • روبیدیوم اکسید (Rb₂O)
  • نقره(I) اکسید (Ag₂O)
  • تالیوم اکسید (Tl₂O)
  • سدیم اکسید (Na₂O)
  • آب (H₂O)
• عنصر با حالت اکسایش دو بار مثبت:
  • اکسید آلومینیوم(II) (AlO)
  • اکسید باریم (BaO)
  • اکسید برلیوم (BeO)
  • کادمیم اکسید (CdO)
  • کلسیم اکسید (CaO)
  • کربن مونوکسید (CO)
  • اکسید کبالت(II) (CoO)
  • مس(II) اکسید (CuO)
  • اکسید آهن(II) (FeO)
  • اکسید سرب(II) (PbO)
  • منیزیم اکسید (MgO)
  • جیوه(II) اکسید (HgO)
  • اکسید نیکل(II) (NiO)
  • اکسید نیتروژن (NO)
  • اکسید پالادیم(II) (PdO)
  • اکسید استرانسیم (SrO)
  • مونواکسید گوگرد (SO)
  • اکسید قلع(II) (SnO)
  • اکسید تیتانیوم(II) (TiO)
  • اکسید وانادیم(II) (VO)
  • روی اکسید (ZnO)
• عنصر با حالت اکسایش سه بار مثبت
  • آلومینا (Al₂O₃)
  • سنارمونتیت (Sb₂O₃)
  • آرسنیک تری‌اکسید (As₂O₃)
  • اکسید بیسموت(III) (Bi₂O₃)
  • بور اکسید (B₂O₃)
  • اکسید کروم(III) (Cr₂O₃)
  • دی‌نیتروژن تری‌اکسید (N₂O₃)
  • اکسید اربیم (Er₂O₃)
  • گادولینیم اکسید (Gd₂O₃)
  • اکسید گالیم(III) (Ga₂O₃)
  • اکسید هولمیم(III) (Ho₂O₃)
  • اکسید ایندیم(III) (In₂O₃)
  • اکسید آهن(III) (Fe₂O₃)
  • اکسید لانتان (La₂O₃)
  • اکسید لوتتیم(III) (Lu₂O₃)
  • اکسید نیکل(III) (Ni₂O₃)
  • فسفر تری‌اکسید (P₄O₆)
  • پرومتیوم اکسید (Pm₂O₃)
  • اکسید رودیم(III) (Rh₂O₃)
  • اکسید ساماریوم(III) (Sm₂O₃)
  • اسکاندیوم اکسید (Sc₂O₃)
  • تربیوم(III) اکسید (Tb₂O₃)
  • اکسید تالیوم(III) (Tl₂O₃)
  • اکسید تولیوم(III) (Tm₂O₃)
  • اکسید تیتانیم(III) (Ti₂O₃)
  • اکسید تنگستن (W₂O₃)
  • اکسید وانادیوم(III) (V₂O₃)
  • اکسید ایتربیم(III) (Yb₂O₃)
  • اکسید ایتریم(III) (Y₂O₃)
• عنصر با حالت اکسایش چهار بار مثبت:
  • کربن دی‌اکسید (CO₂)
  • کربن تری اکسید (CO₃)
  • اکسید سریم(IV) (CeO₂)
  • دی‌اکسید کلر (ClO₂)
  • اکسید کروم(IV) (CrO₂)
  • دی‌نیتروژن تترااکسید (N₂O₄)
  • ژرمانیم دی‌اکسید (GeO₂)
  • اکسید هافنیم(IV) (HfO₂)
  • دی‌اکسید سرب (PbO₂)
  • دی‌اکسید منگنز (MnO₂)
  • نیتروژن دی‌اکسید (NO₂)
  • پلوتونیوم(IV) اکسید (PuO₂)
  • اکسید روتنیوم(IV) (RuO₂)
  • سلنیوم دی‌اکسید (SeO₂)
  • سیلیسیم دی‌اکسید (SiO₂)
  • گوگرد دی‌اکسید (SO₂)
  • دی‌اکسید تلوریم (TeO₂)
  • دی‌اکسید توریم (توریمO₂)
  • دی‌اکسید قلع (SnO₂)
  • تیتانیوم دی اکسید (TiO₂)
  • اکسید تنگستن(IV) (WO₂)
  • اورانیوم دی‌اکسید (UO₂)
  • اکسید وانادیم(IV) (VO₂)
  • دی‌اکسید زیرکونیوم (ZrO₂)
• عنصر با حالت اکسایش پنج بار مثبت:
  • آنتیموان پنتوکسید (Sb₂O₅)
  • آرسنیک پنتوکسید (As₂O₅)
  • دی‌نیتروژن پنتوکسید (N₂O₅)
  • نیوبیوم پنتوکسید
  • فسفر پنتوکسید (P₂O₅)
  • تانتال پنتوکسید (Ta₂O₅)
  • وانادیوم(V) اکسید (V₂O₅)
• Element in +6 oxidation state
  • کروم تیروکسید (CrO₃)
  • مولیبدن(VI) اکسید (MoO₃)
  • رنیوم تری‌اکسید (ReO₃)
  • سلنیوم تری‌اکسید (SeO₃)
  • گوگرد تری‌اکسید (SO₃)
  • تلوریوم تری‌اکسید (TeO₃)
  • تنگستن تری‌اکسید (WO₃)
  • اورانیوم تری‌اکسید (UO₃)
  • گزنون تری‌اکسید (XeO₃)
• Element in +7 oxidation state
  • دی‌کلرین هپتوکسید (Cl₂O₇)
  • منگنز(VII) اکسید (Mn₂O₇)
  • رنیم (VII) اکسید (Re₂O₇)
  • تکنسیوم(VII) اکسید
• Element in +8 oxidation state
  • اسمیوم تتروکسید (OsO₄)
  • روتنیوم تتروکسید (RuO₄)
  • گزنون تتروکسید (XeO₄)

جستارهای وابسته

• Other اکسیژن یون‌های ازون, O₃⁻, سوپراکسید, O₂⁻, peroxide, O₂²⁻ and diاکسیژنyl, O₂⁺.
• زیراکسید

منابع