استان قنیطره

قنیطره (به عربی: محافظة القنیطرة) (به عبری: מחוז קוניטרה)، نام استانی در سوریه و تحت اشغال اسرائیل است.

استان قنیطره مُحافظة القنیطرة מחוז קוניטרה
استان
استان قنیطره در نقشهٔ سوریه
مناطق	۲
اشغال شده توسط	اسرائیل
مرکز	قنیطره (دوژور) مدینه السلام (دفاکتو)
حکومت
• -	-
مساحت
• کل	۱۲۰۰ کیلومتر مربع (۵۰۰ مایل مربع)
جمعیت  (۲۰۲۱)
• کل	۱۰۵۱۲۴
• تراکم	۸۸/کیلومتر مربع (۲۳۰/مایل مربع)
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی ۲+ (EET)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی ۳+ (EEST)
کد ایزو ۳۱۶۶	SY-QU
زبان رسمی	عربی، عبری

این استان در منتهی الیه جنوب غربی سوریه، یعنی در بلندی‌های جولان واقع شده‌است.

حدود ۹۵ درصد از مساحت این استان در اشغال اسرائیل است. یک باریکه بسیار کوچک که حدود ۵ درصد از مساحت این استان را شامل می‌شود، تحت کنترل دولت سوریه باقی مانده‌است. شهر قنیطره یعنی مرکز این استان، چندی پیش در همین باریکه واقع شده بود که پس از حملات گسترده اسرائیل به سوریه تحت اشغال قرار گرفت. این شهر نیز در اثر حملات اسرائیل کاملاً ویران شده‌است.^[۱]

جمعیت بخشی از این استان، در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۰۵ هزار نفر تخمین زده شده‌است که ۹۴٪ جمعیت آن مسلمان سنی هستند و اقلیت کوچک مسیحی و دروز نیز در آن وجود دارد. جمعیت بخش تحت اشغال اسرائیل حدود ۵۰ هزار نفر می‌باشد که حدود نصف آن متشکل شهروندان عرب سوری و نصف دیگر متشکل از شهرک‌نشین یهودی اسرائیلی است.

بلندی‌های جولان

بلندی‌های جولان یکی از مناطق حساس نظامی در خاورمیانه به‌شمار می‌آید. این منطقه تنها ۷۰ کیلومتر از شهر دمشق و ۷۰ کیلومتر تا شهر ساحلی حیفا (مرکز صنعتی-اقتصادی شمال اسرائیل) فاصله دارد. اسرائیل در جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ بخش بزرگی از بلندی‌های جولان را که متعلق به سوریه است به اشغال خود درآورد. نیروهای کلاه آبی سازمان ملل از اواخر مه سال ۱۹۷۴ به عنوان نیروی ناظر سازمان ملل متحد (UNDOF) در بلندی‌های جولان حضور دارند و بر حفظ آتش‌بس میان سوریه و اسرائیل نظارت می‌کنند. حدود ۹۰۰ صلح‌بان سازمان ملل در این بلندی‌ها مستقر هستند. البته براساس قرارداد ۱۹۷۴ میان اسرائیل و سوریه دربارهٔ حضور صلح‌بانان سازمان ملل در بلندی‌های جولان، حضور اعضای دائم شورای امنیت در این ماموریت‌ها مجاز نیست.^[۲][۳]

اسرائیل در سال ۱۹۸۲ این مناطق را به عنوان بخشی از خاک خود اعلام کرد. این اقدام هیچگاه مورد تأیید سازمان ملل متحد قرار نگرفت.^[۴]

مردم‌شناسی

منطقه قنیطره در سال ۱۹۶۷ از لحاظ مردم‌شناسی دچار تحولات گسترده‌ای شد.

در سال ۲۰۲۱، جمعیت بخش تحت اشغال اسرائیل ۵۳ هزار نفر بود، که شامل حدود ۲۷ هزار نفر آنها شهرک‌نشین یهودی اسرائیلی، ۲۴ هزار نفر دروز عرب سوری، و ۳ هزار نفر علوی عرب سوری (در روستای غجر) می‌باشد.

جمعیت بخش تحت حاکمیت سوریه در سال ۲۰۲۱، ۱۰۵٬۱۲۴ تخمین زده شده،^[۵] که شامل اقلیتی دروز عرب سوری در روستاهای شمالی در دامنه جبل‌الشیخ، و همین‌طور مردم چرکس (قومی از شمال قفقاز که در قرن ۱۹ام به دلیل نسل‌کشی روسیه تزاری، پناهنده مملکت عثمانی شدند) در شهر مدینه البعث و روستاهای بئر عجم و بریقه، و همین‌طور مردمان ترکمان سوریه تشکیل شده‌است.^[۶]

پیش از سال ۱۹۶۷، جمعیت منطقه بلندی‌های جولان ۱۴۷ هزار نفر بود،^[۷] که شامل ۱۷ هزار پناهنده فلسطینی که در سال ۱۹۴۸ از مملکت خویش آواره شده بودند نیز بود.^[۸] در استان قنیطره پیش از سال ۱۹۶۷، دو شهر، ۱۶۳ روستا و ۱۰۸ مزرعه وجود داشت. پس از اشغال منطقه به دست اسرائیل در طول جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷، بین ۸۰^[۹] تا ۱۳۱^[۱۰] هزار نفر از مردمان بلندی‌های جولان، منجمله ۲۷ هزار ساکن شهر قنیطره یا فرار کرده یا اخراج شدند. در سالهای پس از آن، شهر قنیطره، ۱۳۹ روستا، و ۶۱ مزرعه توسط دولت اسرائیل تخریب شد.^[۱۱]

امروزه، جمعیت آوارگان اهل جولان به حدود ۳۰۵ هزار نفر می‌رسد، که اکثریت آنها در اطراف شهر دمشق ساکن هستند.^[۱۲]

• 
  نقشه ترکیب قومی بلندی‌های جولان پیش از سال ۱۹۶۷
• 
  نقشه ترکیب قومی امروز بلندی‌های جولان
• 
  نقشه روستاها و آبادی‌های خالی از سکنه شده بلندی‌های جولان در پی اشغال توسط اسرائیل

جستارهای وابسته

• بلندی‌های جولان

پانویس

1. «تلاش معارضان برای اشغال کامل استان قنیطره». وبگاه فردانیوز. ۱۳۹۴-۰۴-۰۱. دریافت‌شده در ۱۸ تیر ۱۳۹۴.
2. «شورای امنیت درگیری نظامی در بلندی‌های جولان را محکوم کرد». وبگاه دویچه وله. ۷ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۹ ژوئیه ۲۰۱۵.
3. «تقاضای روسیه برای ارسال نیروی کلاه آبی به جولان رد شد». وبگاه دویچه وله. ۸ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۹ ژوئیه ۲۰۱۵.
4. سفر رئیس‌جمهور سوریه به ایران و اهمیت آن بایگانی‌شده در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine العربیه
5. “Quneitra. ” European Union Agency for Asylum, 2021. Link.
6. Fakhr, Author: Sakr Abu, Tarek Taha, and Duha Abu Hijjleh. “Voices from the Golan. ” Institute for Palestine Studies, 2000. https://www.palestine-studies.org/en/node/40836.
7. "Submission to UN Committee on the Elimination of Racial Discrimination" (PDF). Al Marsad, the Arab Center for Human Rights in the Golan Heights. January 2007.
8. Fogelman, Shay. The disinherited, Haaretz, 30 July 2010. (90,000 according to Israeli sources and 115,000 according to Syrian sources, which included 17,000 Palestinian refugees registered with UNRWA, cited in the Report of the Secretary-General under General Assembly resolution 2252 (ES-V) and Security Council resolution 237 (1967) بایگانی‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, pg. 14. 15 September 1967.)
9. Morris (2001), p. 327: "Another eighty to ninety thousand civilians fled or were driven from the Golan Heights."
11. "The Golan Heights under Israeli Occupation 1967 – 1981" p.5. "The remainder of 131 agricultural villages and 61 individual farms were wiped of the face of the earth by the Israeli occupation authorities immediately following the Israeli victory in the 1967 war. They were razed to the ground and their lands handed over to exclusive Israeli-Jewish settlement."
12. Fakhr, Sakr Abu (July 2000). [Tarek Taha and Duha Abu Hijjleh]. "Voices from the Golan". Journal of Palestine Studies. 29 (4): 5–36. doi:10.2307/2676559.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Quneitra Governorate». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۹ ژوئیه ۲۰۱۵.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «محافظة القنیطرة». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای عربی، بازبینی‌شده در ۹ ژوئیه ۲۰۱۵.
• دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دار الفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
• د. الیاس، جبرائیل، الجبور، :(المحافظات السوریة)، اصدار الهیئة العامة للبدیات والمدن، عام ۲۰۰۷ للمیلاد.
• لبیب، عبدالساتر، (قِصَة الحَضَاراة) ، دار المشرق، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۰ میلادی.