استان دیاله

استان دیاله یا دیالی (به عربی: محافظة دیالی) از استان‌های شرقی کشور عراق است. این استان در مرز این کشور با ایران قرار گرفته و با استان‌های کرمانشاه و ایلام در ایران هم‌مرز است. لُر،عرب‌ها و ترکمن‌ها جمعیت این استان را تشکیل می‌دهند.^[۱][۲][۳]

استان دیاله
استان
جایگاه استان دیاله در نقشهٔ عراق
کشور	عراق
مرکز	بعقوبه
حکومت
• فرماندار	Ra’ad Hameed Al-Mula Jowad Al-Tamimi
مساحت
• کل	۱۷۶۸۵ کیلومتر مربع (۶۸۲۸ مایل مربع)
جمعیت  (۲۰۰۳)
• کل	۱۲۲۴۰۰۰
• تراکم	۶۹/کیلومتر مربع (۱۸۰/مایل مربع)
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی ۳+ (Iraqi Standard Time)
کد منطقه	۲۵ ۹۶۴
کد ایزو ۳۱۶۶	IQ-DI
زبان رسمی	کردی ،عربی

یک شیخ عرب همراه با کاروان شترش در دیاله (۱۹۲۵)

سازمان مجاهدین خلق ایران در استان دیاله پایگاهی نظامی به نام «پایگاه اشرف» داشت.^[۴] اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران این اردوگاه را در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۲ میلادی تخلیه کردند.^[۵]

جغرافیا

مرکز این استان شهر بعقوبه است و از شهرهای بزرگ آن می‌توان خانقین را نام برد.

دیاله یکی از حاصلخیزترین استان‌های عراق از حیث کشاورزی، باغ‌ها و نخلستان‌ها است و تعدادی از میادین مهم نفتی مثل منطقه «نفت‌خانه» در آن واقع شده و علاوه بر اینها، «خسروی» (منذریه) قدیمی‌ترین گذرگاه مرزی رسمی بین ایران و عراق است.

سلسله ارتفاعات حمرین از ۶۰ کیلومتری شرق بغداد در استان دیاله آغاز و تا ۲۶۰ کیلومتری شمال پایتخت عراق در استان کرکوک امتداد دارد و استان‌های صلاح الدین و موصل را از دو استان کرکوک و دیاله جدا می‌کند.

مراکز اداری

Districts of the Diyala Governorate

استان دیاله شامل شش شهرستان است که در زیر با مناطق خود^[۶] و جمعیتی که در سال ۲۰۰۳ تخمین زده شده‌است، آورده شده‌است.^[۷]

شهرستان	نام به عربی	مساحت به کیلومترمربع	جمعیت در سال ۲۰۰۳
بعقوبه	بعقوبة	1,630	467,895
المقدادیه	المقدادیة	1,033	198,583
خانقین	خانقین	3,512	160,379
الخالص	الخالص	2,994	255,889
کفری	کفری	1,139	42,010
بلد روز	بلد روز	6,280	99,601
مجموع		17,685	1,224,358

شهرستان‌ها، شهرها و روستاها

• بعقوبه (مرکز استان)
• ناهروان
• مقدادیه
• هبه
• خانقین
• بالادروز
• الخلیس
• بنی سعد
• جلالا (یا جلولا)
• السادیه
• شهر اشرف
• دولا
• کینگیربان
• روستای مارفو
• روستای نای
• اودام
• المنصوره
• کنعان
• الوجهیه
• المنطریه
• ابوسیده
• بهاریز
• مندلی

اعلام خودمختاری

در ماه دسامبر سال ۲۰۱۱ میلادی، شورای حکومتی دیاله با انتشار بیانیه‌ای، این ناحیه را نیمه خودمختار اعلام کرد.^[۸] دو ماه پیش از این مسئله، اتفاق مشابهی در استان صلاح‌الدین رخ داده بود. شورای دیاله این اقدام را با استفاده از ماده ۱۱۹ قانون اساسی عراق و به سبب بدگمانی‌های دولت حاکم شیعه مذهب نوری المالکی انجام داد. برخلاف استان صلاح‌الدین، دیاله پیچیدگی قومی و مذهبی بالایی دارد و همین مسئله سبب شد تا اعتراض و درگیری در این استان بالا بگیرد.^[۹]

پانویس

1. «استان دیاله، دانشنامه جهان اسلام».
2. «زبان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۱۹.
3. «شهرستان خانقین، دانشنامه جهان اسلام».
4. Inside a group caught between three powers / The Christian Science Monitor - CSMonitor.com
5. آخرین گروه از اعضای سازمان مجاهدین خلق به اردوگاه «آزادی» منتقل شدند، بی‌بی‌سی فارسی
6. COSIT (Central Organization for Statistics and Information Technology), Baghdad.
7. NGO Co-ordination Committee.
8. استان دیاله عراق درخواست نیمه خودمختار بودن کرد، پیپِلز دیلی آنلاین
9. دومین استان عراق هم از بغداد اعلام استقلال کرد، میامی هرالد

جستارهای وابسته

• عراق

منابع

• "چرا استان مرزی دیالی عراق همیشه ناامن است؟". ۲۰۱۹. ایرنا. Accessed December 23 2019. .

استان‌های عراق
اربیل | انبار | بابِل | بغداد | بصره | تأمیم | دهوک | دیاله | ذی‌قار | سلیمانیه | صلاح‌الدین | قادسیه | کربلا | مثنی | میسان | نجف | نینوا | واسط

پیوند به بیرون