احکام غذایی اسلام

رژیم غذایی در اسلام، مانند مذهب یهود و آئین هندو، مبنایی مذهبی دارد و وسیله‌ای برای تقدس بخشیدن به زندگی روزمره محسوب می‌شود. قوانین مربوط به رژیم غذایی در اسلام؛ به معنی اجتناب از خوردن محرمات و عدم پرهیز از خوردن طیبات است. مسلمانان، حیوانات به خصوصی مانند گاو و گوسفند را می‌خورند. انواع دام‌ها و ماهی نیز حلال شمرده شده‌اند.

رژیم غذایی در قرآن

قرآن، اصل تمایز میان گوشت‌های پاک و ناپاک و حلال و حرام که بنی‌اسرائیل به آن قائل بودند، پذیرفته‌است:

آن چه از روزی که خدا برای شما فرود آورده، چرا بخشی از آن را حرام و بخشی دیگر را حلال گردانیده‌اید؛ آیا خدا به شما اجازه داده یا بر خدا دروغ می‌بندید؟ ^[1]

در قرآن آمده‌است:

بخورید و بیاشامید، بی آن‌که زیاده‌روی کنید.^[2]

همچنین آمده‌است:

خوراک‌های پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده؟... بگو پروردگار من تنها زشت‌کاری‌ها را، چه آشکار باشد و چه پنهان، و گناه و ستم را حرام گردانیده‌است.^[3]

در قرآن به خوردن چیزهای خوب و پاک توصیه شده‌است:

از نعمت‌های پاکیزه‌ای که روزی شما کرده‌ایم، بخورید و چون تنها او را می‌پرستید، به نزدیک او سپاسگزاری کنید.^[4]

محرمات غذایی

مسکرات

در اسلام هر نوع مسکرات به‌طور کلی در قرآن در آیات مختلف در جاهای مختلف در طول سالیان ممنوع شده‌است. اول بار مسلمین هنگام سکر از نماز منع شدند:

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، در حالی که مستید به نماز نزدیک نشوید تا آن گاه که (مستی زایل شود و) بدانید چه می گویید و نیز در حال جنابت (به نماز نزدیک نگردید) تا غسل کنید مگر در حال مسافرت (که آب نیابید) و نیز در حال جنابت به مسجد نزدیک نشوید تا وقتی که غسل کنید مگر آنکه رهگذر باشید، و اگر مریض یا در سفر بودید در حالی که یکی از شما از قضای حاجت آمده یا با زنان همبستر شده و آبی نیافتید (یا از استعمالش معذور بودید) پس خاک پاکیزه‌ای بجویید و (پس از زدن دو دست بر آن) صورت‌ها و دست هایتان را مسح کنید، که به راستی خداوند بخشنده و بسیار آمرزنده‌است. آیه ۴۳ سوره نسا

سپس آیه ۲۱۹ سوره بقره می‌گوید الکل هم مزایا هم معایبی دارد ولی شر آن از خیرش بیشتر است:

(ای پیغمبر) از تو از حکم شراب و قمار می‌پرسند، بگو: در این دو کار گناه بزرگی است و سودهایی برای مردم، ولی زیان گناه آن دو بیش از منفعت آنهاست. و نیز سؤال کنند تو را که چه در راه خدا انفاق کنند؟ جواب ده: آنچه زائد (بر ضروری زندگانی) است. خداوند بدین روشنی آیات خود را برای شما بیان کند، باشد که تفکر نموده و عقل خود به کار بندید،

این گام بعد در جهت نهی مردم از مصرف آن بود. نهایتاً «مسکرات و اسباب قمار» ابزار شیطان برای عداوت بین مردم شناخته شد تا مردم از نماز بازداشته شوند و مردم از آن نهی شدند:

همانا شیطان می‌خواهد با شراب و قمار، میانِ شما دشمنی و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. پس آیا شما دست برمی دارید؟ و اطاعت خدا و اطاعت پیامبر کنید و [ از گناهان ] بر حذر باشید، پس اگر روی گرداندید، بدانید که بر عهده پیامبر ما، فقط رساندن [ پیامِ ] آشکار است.

^[5]

خون

بنا بر آیه ۳ سوره مائده خون حرام است:

بر شما حرام شد (خوردن) مردار و خون و گوشت خوک و آنچه (در وقت کشتن) نام غیر خدا بر آن برده شده و حیوان خفه شده و به وسیله زدن مرده، و از بلندی پرت شده و مرده و به شاخ حیوان دیگری مرده و آنچه درنده آن را کشته و از آن خورده، مگر آنچه را (از موارد فوق که قابل تذکیه بوده) تذکیه کرده‌اید و همچنین آنچه بر روی سنگ مقدّس (یا برای بت‌ها) سر بریده شده، و (نیز حرام شد) قسمت کردن (گوشت حیوانی) با تیرهای قمار، که همه این اعمال فسق است، - امروز کسانی که کفر ورزیده‌اند از (ابطال و ازاله) دین شما مأیوس گشته‌اند، پس از آن‌ها مترسید و از من بترسید. امروز دین شما را برایتان کامل، و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را برای شما به عنوان آیینی (استوار و پایدار) پذیرفتم، - پس اگر کسی در حال قحطی و گرسنگی شدید بدون تمایل به گناه (به خوردن بعضی از آن حرام‌ها) ناچار شود، خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است.

گوشت خوک

مصرف گوشت خوک و محصولات ناشی از آن در اسلام شدیداً نهی شده‌است. منشأ این باور در ۱۷۳ سوره بقره:

به تحقیق، خدا حرام گردانید بر شما مردار و خون و گوشت خوک را و آنچه را که به اسم غیر خدا کشته باشند، پس هر کس که به خوردن آن‌ها محتاج و مضطر شود در صورتی که به آن تمایل نداشته و (از اندازه رمق) تجاوز نکند گناهی بر او نخواهد بود (که به قدر احتیاج صرف کند که) محققا خدا آمرزنده و مهربان است.

• گوشت حیوان مرده به مرگ طبیعی یا تصادفی.
• خون^[6]
• گوشت خوک و چربی گرفته شده از آن^[7]
• گوشت حیوانات و پرندگان که به هنگام قربانی، نام غیرخدا بر آن‌ها برده می‌شود.^[8]
• نوشیدنی‌های مست‌کننده^[5]

جستارهای وابسته

• خوردنی‌های تابو
• حلال (محصولات غذایی)

• درگاه اسلام

منابع

1. قرآن، یونس ۵۹
2. قرآن، اعراف ۳۱
3. قرآن، اعراف ۳۳
4. قرآن، بقره ۱۷۲
5. بقره ۱۲۹؛ مائده ۹۰
6. انفال ۱۸:۱۱
7. قرآن: بقره ۱۷۳، مائده ۳، انعام ۱۴۵، نحل ۱۱۵
8. حج ۳۴؛ مائده ۹۶؛ نحل ۱۱۵؛ بقره ۱۷۳؛ مائده ۳؛ انعام ۱۴۵

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Islamic dietary laws»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۲۰ ژانویه ۲۰۰۸).