آسپاراژیناز

آسپاراژیناز (انگلیسی: Asparaginase) آنزیمی است که در صنایع غذایی و همچنین به‌عنوان دارو بکار می‌رود.^[1][2]

آسپاراژیناز

داده‌های بالینی
نام‌های تجاری	Elspar, others
نام‌های دیگر	crisantaspase, colaspase
AHFS/Drugs.com	monograph
مدلاین پلاس	a682046
داده‌ها	EU EMA: by INN US سازمان غذا و دارو (آمریکا): Asparaginase
رده‌بندی داروهای بارداری	AU: D
روش مصرف دارو	عضلانی یا داخل‌وریدی
کد ATC	L01XX02
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی	AU: فقط با نسخه (اس۴) CA: فقط ℞ UK: فقط ℞ (POM) US: فقط ℞
داده‌های فارماکوکینتیک
نیمه‌عمر حذف	۳۹ تا ۴۹ ساعت (عضلانی)، ۸ تا ۳۰ ساعت (وریدی)
شناسه‌ها
نام آیوپاک E. coli L-asparagine amidohydrolase
شمارهٔ سی‌ای‌اس	۹۰۱۵-۶۸-۳ Y
IUPHAR/BPS	۷۳۴۷
دراگ‌بنک	DB00023 Y
کم‌اسپایدر	none
UNII	G4FQ3CKY5R
KEGG	D02997 Y
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID9037666
ECHA InfoCard	100.029.774
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیایی	C1377H2208N382O442S۱۷
جرم مولی	31731.9 g/mol g·mol−1
NY (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

مصارف دارویی آن، درمانِ لوسمی حاد لنفاوی، لوسمی حاد مغز استخوان و لنفوم غیر هوچکین است^[1] و می‌توان آنرا به‌صورت تزریق زیرجلدی، عضلانی و داخل‌وریدی تجویز کرد.^[1] آسپاراژیناز کارش را از طریق شکستن و تجزیهٔ اسید آمینه‌ای به نام «آسپاراژین» انجام می‌دهند که سلول‌های سرطانی بدون آن، قادر به ساختِ دی‌ان‌ای نیستند.^[1]

در صنایع غذایی از این آنزیم جهت کاهش آکریل آمید استفاده^[2] و یک افزودنی مجاز محسوب می‌شود.^[2]

عوارض جانبی مهم آن، واکنش‌های حساسیتی، پانکراتیت، مشکلات کلیوی و اختلالات کبدی است^[1] و استفاده از آن در دوران بارداری، ممکن است موجب صدمه به جنین شود.^[3]

سازمان غذا و دارو آمریکا این آنزیم را در سال ۱۹۷۸ میلادی برای مصارف دارویی مورد تأیید قرار داد.^[4] این دارو جزءِ داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت است که در واقع فهرستی از موثرترین و بی‌خطرترین داروهای مورد نیاز در سیستم بهداشت است.^[5] قیمت عمده‌فروشی آن در کشورهای در حال توسعه، ۴۲٫۰۰ دلار آمریکا برای هر ویال ۱۰٬۰۰۰ واحدی است.^[6] همین میزان دارو در انگلستان، ۶۱۳٫۰۰ پوند استرلینگ برای سرویس سلامت همگانی (ان‌اچ‌اس) هزینه دارد.^[7]

آسپاراژیناز معمولاً از اشریشیا کلی یا دیکیا دادانتی بدست می‌آید.^[4][8]

منابع

1. "Asparaginase". The American Society of Health-System Pharmacists. Archived from the original on 27 March 2017. Retrieved 8 December 2016.
2. Gökmen, Vural (2015). Acrylamide in Food: Analysis, Content and Potential Health Effects (به انگلیسی). Academic Press. p. 415. ISBN 978-0-12-802875-9. Archived from the original on 2016-12-21.
3. "Asparaginase escherichia coli (Elspar) Use During Pregnancy". www.drugs.com. Archived from the original on 27 March 2017. Retrieved 20 December 2016.
4. Kim, Kyu-Won; Roh, Jae Kyung; Wee, Hee-Jun; Kim, Chan (2016). Cancer Drug Discovery: Science and History (به انگلیسی). Springer. p. 147. ISBN 9789402408447. Archived from the original on 2016-12-21.
5. "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. Archived from the original (PDF) on 13 December 2016. Retrieved 8 December 2016.
6. "Asparaginase". Archived from the original on 27 March 2017. Retrieved 15 September 2019.|website=International Drug Price Indicator Guide|accessdate=8 December 2016|deadurl=no|archiveurl= March 2017|df=}}
7. British National Formulary: BNF 69 (69 ed.). British Medical Association. 2015. p. 600. ISBN 978-0-85711-156-2.
8. Farmer, Peter B.; Walker, John M. (2012). The Molecular Basis of Cancer (به انگلیسی). Springer Science & Business Media. p. 279. ISBN 978-1-4684-7313-1. Archived from the original on 2016-12-21.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Asparaginase». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۷.

پیوند به بیرون

• ردهٔ موتیفی CLV_TASPASE1 در مرجع موتیف خطی یوکاریوتیک
• Asparaginase در سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) در کتابخانهٔ ملی پزشکی ایالات متحدهٔ آمریکا