From Wikipedia, the free encyclopedia
آریان ۵ (به انگلیسی: Ariane 5) یک راکت اروپایی و بخشی از خانواده موشک‌های آریانی است که محموله‌هایی (معمولاً ماهواره‌های مخابراتی) را به مدار زمین‌ثابت انتقال یا مدار نزدیک زمین حمل می‌کند. راکت آریان ۵ با مجوز سازمان فضایی اروپا و مرکز ملی مطالعات فضایی فرانسه ساخته شد.
 | این مقاله دقیق، کامل و صحیح ترجمه نشده و نیازمند ترجمه به فارسی است. کل یا بخشی از این مقاله به زبانی به‌جز زبان فارسی نوشته شده‌است. اگر مقصود ارائهٔ مقاله برای مخاطبان آن زبان است، باید در نسخه‌ای از ویکی‌پدیا به همان زبان نوشته شود (فهرست ویکی‌پدیاها را ببینید). در غیر این صورت، خواهشمند است ترجمهٔ این مقاله را با توجه به متن اصلی و با رعایت سیاست ویرایش، دستور خط فارسی و برابر سازی به زبان فارسی بهبود دهید و سپس این الگو را از بالای صفحه بردارید. همچنین برای بحث‌های مرتبط، مدخل این مقاله در فهرست صفحه‌های نیازمند ترجمه به فارسی را ببینید. اگر این مقاله به زبان فارسی بازنویسی نشود، تا دو هفتهٔ دیگر نامزد حذف می‌شود و/یا به نسخهٔ زبانی مرتبط ویکی‌پدیا منتقل خواهد شد. اگر شما اخیراً این مقاله را به‌عنوان صفحهٔ نیازمند ترجمه برچسب زده‌اید، لطفاً عبارت {{جا:هبک-ترجمه به فارسی|1=آریان ۵}} ~~~~را نیز در صفحهٔ بحث نگارنده قرار دهید. |
 آریا ۵ ES با ATV-4 در حال حرکت به سمت سکوی پرتاب | |
| عملکرد | پرتاب وسایل نقلیه سنگین |
|---|---|
| سازنده | ایرباس دیفنس اند اسپیس برای سازمان فضایی اروپا و آریان اسپیس |
| کشور مبدأ | اروپا |
| ابعاد | |
| بلندی | ۴۶–۵۲ متر (۱۵۱–۱۷۱ فوت) |
| قطر | ۵٫۴ متر (۱۸ فوت) |
| جرم | ۷۷۷٬۰۰۰ کیلوگرم (۱٬۷۱۳٬۰۰۰ پوند) |
| تعداد مراحل | ۲ |
| ظرفیت | |
| بار مفید به لئو | G: 26,000 kg ES: 21,000 kg |
| بار مفید به مدار انتقال ژئوسنکرون | G: 6,200 kg G+: ۶٬۹۵۰ kg GS: 6,100 kg ECA: 10,500 kg |
| تاریخچهٔ پرتاب | |
| وضعیت | فعال |
| سایت‌های پرتاب | ELA-3, پایگاه فضایی گویان |
| مجموع پرتاب‌ها | ۷۳ (G: 16, G+: ۳, GS: ۶) (ECA: 44, ES: ۴) |
| پرتاب(های) موفق | ۶۹ (G: 13, G+: ۳, GS: ۶) (ECA: 43, ES: ۴) |
| پرتاب(های) ناموفق | ۲ (G: 1, ECA: ۱) |
| پرتاب(های) ناتمام | ۲ (G) |
| نخستین پرواز | G: 4 ژوئن ۱۹۹۶ G+: ۲ مارس ۲۰۰۴ GS: ۱۱ اوت ۲۰۰۵ ECA: ۱۱ دسامبر ۲۰۰۲ ES: ۹ مارس ۲۰۰۸ |
| آخرین پرواز | G: 27 سپتامبر ۲۰۰۳ G+: ۱۸ دسامبر ۲۰۰۴ GS: ۱۸ دسامبر ۲۰۰۹ |
| افراد یا محموله‌های منتقل‌شده | رزتا فضاپیمای ترابری خودکار رصدخانه فضایی هرشل پلانک تلسکوپ فضایی جیمز وب |
| بوسترها - P۲۳۰ | |
| شمار بوسترها | ۲ |
| موتورها | ۱ موشک سوخت جامد |
| رانش | ۶٬۴۷۰ نیوتون (یکا)|kN each (۱٬۴۵۰٬۰۰۰ lbf) |
| تکانه ویژه | ۲۷۵ ثانیه (۲٫۷۰ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۱۲۹ ثانیه |
| سوخت | موشک سوخت جامد |
| مرحلهٔ نخست (Ariane 5G) | |
| موتورها | ۱ وولکین |
| رانش | ۱٬۱۱۴ kN (۲۵۰٬۰۰۰ lbf) |
| تکانه ویژه | ۴۳۰ ثانیه (۴٫۲ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۵۸۹ ثانیه |
| سوخت | هیدروژن مایع اکسیژن مایع |
| مرحلهٔ نخست (آریان ۵ ECA) - EPC (Étage Principal Cryotechnique, Cryogenic main stage) | |
| موتورها | ۱ ۲وولکین |
| رانش | ۱٬۳۴۰ kN (۳۰۱٬۰۰۰ lbf) |
| تکانه ویژه | ۴۳۱ ثانیه (۴٫۲۳ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۶۵۰ ثانیه |
| سوخت | هیدروژن مایع اکسیژن مایع |
| جرم/حجم سوخت و اکسنده | ۱۷۰t LOX: 133t/۱۲۰m³ LH2: ۲۶t/390m³ |
| مرحلهٔ دوم (آریان ۵ جی، آریان ۵ ای‌اس) | |
| موتورها | ۱ آسوس |
| رانش | ۲۷٫۴ kN (۶٬۱۶ lbf) |
| تکانه ویژه | ۳۲۴ ثانیه (۳٫۱۸ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۱٬۱۰۰ ثانیه |
| سوخت | دی‌نیتروژن تترااکسید مونومتیل‌هیدرازین |
| مرحلهٔ دوم (آریان ۵ ECA) | |
| موتورها | ۱ اچ‌ام ۷-بی |
| رانش | ۶۴٫۷ kN (۱۴٬۵۰۰ lbf) |
| تکانه ویژه | ۴۴۶ ثانیه (۴٫۳۷ کیلومتر بر ثانیه) |
| مدت‌زمان سوختن | ۹۶۰ ثانیه |
| سوخت | هیدروژن مایع اکسیژن مایع |
به گفته دانیل نوینشواندر، مدیر ترابری فضایی در آژانس فضایی اروپا، پس از پرتاب در ۱۵ اوت ۲۰۲۰، آریان‌اسپیس قبلاً قراردادهایی را برای هشت پرتاب آخر آریان ۵ امضا کرده‌است که قبل از انتقال به پرتابگر جدید آریان ۶ باقی مانده‌است.[1][2]
آریان ۵ ام‌ای تا اوایل سال ۲۰۱۵ در حال توسعه بود و به عنوان یک پروژه بینابینی بین آریان ۵ ای‌اس و آریان ۶ جدید دیده می‌شد. با برنامه‌ریزی اولین پرواز برای سال ۲۰۱۸، آریان ۵ ام‌ای پرتابگر اصلی آژانس فضایی اروپا تا آن زمان بود. ورود نسخه جدید آریان ۶. آژانس فضایی اروپا بودجه توسعه آریان ۵ ام‌ای را در اواخر سال ۲۰۱۴ متوقف کرد تا توسعه آریان ۶ را در اولویت قرار دهد.[3]
به فضا بردن تلسکوپ فضایی جیمز وب توسط این راکت انجام شد.
خودروهای پرتاب آریان ۵ از سال ۱۹۹۶ تاکنون ۱۱۱ پرتاب را جمع‌آوری کرده‌اند که ۱۰۶ مورد از آنها موفقیت‌آمیز بوده و ضریب موفقیت ۹۵٫۵ درصدی را به همراه داشته‌است. بین آوریل ۲۰۰۳ و دسامبر ۲۰۱۷، آریان ۸۳٫۵ مأموریت متوالی را بدون شکست انجام داد، اما پرتابگر در ژانویه ۲۰۱۸ دچار شکست نسبی شد.[4]
خلاصه طراحی نسل بعدی پرتابگر آریان ۶ خواستار یک پرتابگر کم‌هزینه و کوچک‌تر بود که قادر به پرتاب یک ماهواره تا وزن ۶۵۰۰ کیلوگرم (۱۴۳۰۰ پوند) به GTO بود.[5] با این حال، پس از چندین تغییر، طراحی نهایی تقریباً از نظر عملکرد با آریان ۵ یکسان بود،[6]در عوض بر کاهش هزینه‌های ساخت و قیمت‌های راه‌اندازی تمرکز داشت.
پیش‌بینی می‌شود که این پروژه ۴ میلیارد یورو هزینه داشته باشد. در سال ۲۰۲۰، اولین پرتاب آزمایشی آن برای سال ۲۰۲۱ برنامه‌ریزی شد.[7]از مارس ۲۰۱۴، آریان ۶ با قیمتی حدود ۷۰ میلیون یورو به ازای هر پرواز یا تقریباً نیمی از قیمت فعلی آریان ۵ به فضا پرتاب خواهد شد.[8]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
