سامانه دفاع هوایی کوتاهبرد اسرائیلی From Wikipedia, the free encyclopedia
گنبد آهنین (به عبری: כִּפַּת בַּרְזֶל) یک سامانه دفاع هوایی کوتاهبرد است که راکتها و گلولههای توپ را در فاصله ۴ تا ۷۰ کیلومتر هدف قرار میدهد. این سیستم از راداری چندمنظوره و یک یا چند راکتانداز با ۲۰ لانچر شلیک موشک تامیر تشکیل میشود که قادر است محل اصابت راکت دشمن را پیشبینی کرده و به منظور صرفهجویی در هزینه راکتهایی را که محل برخورد آنها در مناطق خالی از سکنه است، نادیده بگیرد.[7] گنبد آهنین بخشی از مجموعهای از سامانههای دفاعی است که ختس، فلاخن داوود و غیره را نیز شامل میشود.[8][9] ایالات متحده از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ در توسعهٔ سیستم دفاعی گنبد آهنین در مجموع ۱٫۶ میلیارد دلار کمک کرد[10] و اهدای یک میلیارد دلار دیگر از سوی کنگره ایالات متحده در سال ۲۰۲۲ تصویب شد.[11]
گنبد آهنین | |
---|---|
نوع | سیستم دفاع هوایی کوتاه برد[1] |
خاستگاه | اسرائیل |
تاریخچه خدمت | |
خدمت | ۲۰۱۱–اکنون |
استفادهشده توسط | نیروهای دفاعی اسرائیل |
جنگها | درگیری اسرائیل و غزه (۲۰۱۱، ۲۰۱۲، ۲۰۲۱) عملیات ستون دفاعی نبرد ۲۰۱۴ اسرائیل و غزه شورش در صحرای سینا بحران ۲۰۲۱ اسرائیل و فلسطین درگیری ۲۰۲۲ غزه و اسرائیل جنگ اسرائیل و حماس حمله ایران به اسرائیل |
تاریخچه تولید | |
طراح | سامانههای دفاعی پیشرفته رافائل صنایع هوافضای اسرائیل |
تاریخ طراحی | ۲۰۰۵ |
سازنده | سامانههای دفاعی پیشرفته رافائل صنایع هوافضای اسرائیل |
قیمت واحد | ۵۰ میلیون دلار برای هر آتشبار[2] ۱۰۰٬۰۰۰ تا ۱۵۰٬۰۰۰ دلار برای هر ره گیر |
تاریخ تولید | ۲۰۱۱–اکنون |
تعداد ساختهشده | ۱۰ آتشبار[3] (برنامه، تولید ۱۵ آتشبار است)[4][5] |
ویژگیها | |
وزن | ۹۰ کیلوگرم (۲۰۰ پوند)[6] |
طول | ۳ متر (۹ فوت ۱۰ اینچ)[6] |
قطر | ۱۶۰ میلیمتر (۶٫۳ اینچ)[6] |
سازوکار انفجار | فیوز مجاورتی |
بیشینهٔ سرعت | ۲٫۲ ماخ |
سکوی پرتاب | سه یا چهار راکتانداز که هرکدام ۲۰ پرتابگر راکت دارند |
در نوامبر ۲۰۱۲، بیانیههای رسمی نشان داد که گنبد آهنین بیش از ۴۰۰ موشک را رهگیری کرده است.[12][13] تا اواخر اکتبر ۲۰۱۴، سامانههای گنبد آهنین بیش از ۱٬۲۰۰ راکت را رهگیری کرده بودند.[14] علاوه بر پیادهسازی زمینی، در سال ۲۰۱۷ گزارش شد که سکوهای گنبد آهنین در آینده روی ناوها در دریا مستقر خواهند شد تا از سکوهای گازی فراساحلی محافظت کنند.[15]
حزبالله لبنان از دهه ۱۹۹۰ میلادی با پرتاب راکت به سمت خاک اسرائیل، به چالشی امنیتی برای نیروهای دفاعی اسرائیل تبدیل شد؛ لذا ایده ساخت سامانه ضدموشکی کوتاهبرد مستقل اسرائیلی مطرح شد اما مقامات آمریکایی آن را شدنی نمیدانستند.[16]
در سال ۲۰۰۴، ژنرال دانیل گلد به ریاست واحد تحقیق و توسعه نیروهای دفاعی اسرائیل منصوب شد، احتمال ساخت این سامانه قوت گرفت.[16] حزبالله لبنان در جنگ سال ۲۰۰۶ حدود ۴ هزار راکت توپخانهای، که بیشتر آنها از انواع کوتاهبرد کاتیوشا بودند، را به سوی شمال اسرائیل شلیک کرد. این حملات جان ۴۴ شهروند غیرنظامی اسرائیل را گرفت و ۲۵۰ هزار نفر را وادار به ترک خانه و کاشانه خود کرد.[17][18]
یک سال پس از جنگ ۳۳ روزه، امیر پرتس، وزیر جنگ وقت اسرائیل اعلام کرد کمپانی اسرائیلی رافائل که تولیدکننده تجهیزات نظامی است، برای مقابله با تهدیدهای آینده یک سپر دفاع موشکی جدید خواهد ساخت که جلوی حملات راکتی به خاک اسرائیل را بگیرد، تکمیل و گسترش این سپر دفاعی جدید، چند سال زمان برد و نهایتاً اوایل سال ۲۰۱۱ به خدمت گرفته شد.[19]
پیش از آغاز طراحی گنبد آهنین مقامات دفاعی اسرائیل به تحقیق و آزمایش بر روی سیستمهای دیگری برای مقابله با راکتهای توپخانهای و گلولههای توپ و خمپاره مشغول بودند. یکی از آنها پروژه مشترک آمریکا و اسرائیل به نام سیستم لیزری نتیلوس بود که با اشعه لیزر راکتها را در هوا منفجر میکرد. پروژه ساخت این سلاح لیزری که اهداف خود را با اشعه لیزر نابود میکرد، در سال ۲۰۰۵ در حالی که ۳۰۰ میلیون دلار هزینه برداشته بود، به دلیل اندازه بسیار بزرگ، هزینه بالا و عملکرد ضعیف، متوقف شد. در فوریه ۲۰۰۷ وزیر دفاع اسرائیل، امیر پرتس، انتخاب گنبد آهنین را به عنوان راه حل اسرائیلی برای مقابله با تهدیدات راکتی کوتاهبرد اعلام کرد.[20]
سیستم پدافندی گنبد آهنین برای مقابله با راکتهای کوتاهبرد و گلولههای توپ و خمپاره طراحی شده و همچنین از قابلیت رهگیری و انهدام هواپیماهای دشمن، که در ارتفاع حداکثر ۱۰ هزار متری از سطح زمین پرواز میکنند، برخوردار است و میتواند به عنوان یکی از لایههای دفاع هوایی ضد هواپیمای اسرائیل که از سیستمهای موشکی بهینه شده پاتریوت در خط اول و هاوک در خط دوم تشکیل میشود، از آسمان این کشور حفاظت کند.[21] در کنار اینها سیستم دفاع موشکی ختس (پیکان) وظیفه مقابله با موشکهای بالستیک میانبرد (مانند موشکهای شهاب) را بر عهده دارد.
برد مؤثر سیستم گنبد آهنین در مسافتهای ۴ تا ۷۰ کیلومتری است اما رافائل قصد دارد آن را تا ۲۵۰ کیلومتر افزایش دهد.[22] به گفته سازندگان این سیستم موشکی، گنبد آهنین قابلیت فعالیت در شب و شرایط نامساعد آبوهوایی را هم دارد و میتواند بهطور همزمان به چندین تهدید پاسخ دهد. این سیستم از سه بخش اصلی تشکیل میشود:
آمریکا از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ نزدیک به ۹۰۰ میلیون دلار برای تولید این سیستم به اسرائیل کمک مالی کرده است. مجلس نمایندگان آمریکا با تصویب کمک ۶۸۰ میلیون دلاری در بودجه سال ۲۰۱۳ کشور خواستار شده که در ازای آن تکنولوژی این سیستم در اختیار آمریکا گذاشته شود و در صورت نیاز به تولید مشترک آن نیز اقدام شود. به همان شیوهای که در مورد موشک ضد بالستیک ختس و موشک سطحبههوای در حال طراحی فلاخن داوود اقدام شده و تکنولوژی آنها به ایالات متحده منتقل شده است.[23]
پروژه گنبد آهنین در طول پنج سال نخست در مجموع حدود ۵۵ میلیون دلار هزینه داشته است. مقامات اسرائیل معتقدند در مجموع ۱۳ سکوی عملیاتی از این سیستم دفاع هوایی کشور را بهطور رضایتبخشی تأمین میکنند.[22]
هزینه برپا کردن هر سکوی عملیاتی گنبد آهنین، ۵۰ میلیون دلار است. ۵ سکوی عملیاتی تا سال ۱۳۹۱ مستقر شدند، مقامات اسرائیل در نظر داشتند که تا پایان سال ۲۰۱۳ هشت سکوی دیگر را نیز اضافه کنند. هزینه ساخت هر یک از موشکهای رهگیر تامیر حدوداً ۶۰ هزار دلار است.[19] در حالی که هزینهٔ یک راکت قسام ۸۰۰ دلار است.[24]
رئوون پداتزور تحلیلگر نظامی، خلبان سابق، و پروفسور علوم سیاسی در دانشگاه تلآویو، با مقایسهٔ هزینهٔ هر موشک رهگیر تامیر با هر موشک قسام، این سامانه را از لحاظ صرفهٔ اقتصادی مورد نقد قرار داده است و میگوید شلیک تعداد زیادی قسام میتواند از لحاظ اقتصادی اسرائیل را تهدید کند.[25]مقامات رسمی در پاسخ به این انتقاد معتقدند که این سیستم جلوی حملات راکتی بالقوه کشندهای را میگیرد که میتوانند کشور را به سوی جنگی سوق دهند که هر روز آن ۳۸۰ میلیون دلار هزینه دارد.[22]
اکونومیک تایمز در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲ گزارش داد که مقامات دفاعی هند در حال بررسی احتمال تجهیز ارتش هند به یک نسخه بومی از این سیستم هستند. چند ماه قبل از آن نیز دانشمندان سازمان تحقیق و توسعه دفاعی این کشور پیشنهاد کرده بودهاند که برنامه مشترکی با اسرائیل برای طراحی یک نسخه هندی از گنبد آهنین در نظر گرفته شود. به اعتقاد آنها نیازهای دفاع موشکی کوتاهبرد اسرائیل از برخی جهات با نیازهای هندیها مشابهت دارد. یکی از تهدیداتی که هند از ناحیه پاکستان احساس میکند استفاده از موشکهای بالستیک صحنه نبرد نصر برای پرتاب بمبهای اتمی است و شاید گنبد آهنین بتواند بازدارندگی مؤثری را از این ناحیه ایجاد کند.[30]
برخی منابع فروش این سیستم به سنگاپور را تأیید کردهاند.[21]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.