پرسبیترینیسم

مسیحیت مشایخی یا پرسبیترینیسم یا کلیسای پرسبیتری شاخه‌ای از مسیحیت کالونی در میان شاخه‌های پرشمار پروتستانتیسم است که ریشه‌اش به جزایر بریتانیا بازمی‌گردد.

بوته سوزان نماد رایج کلیسای مشایخی است. چنان که این جا در نماد کلیسای مشایخی ایرلند دیده می‌شود.^[1]

ریشه

ریشه نام کلیساهای پرسبیتری از روش مشایخی مدیریت کلیسا گرفته شده است، روشی که در آن کلیسا را مجامعی اداره می‌کند، که نماینده ریش‌سفیدان اند. شمار زیادی از کلیساهای اصلاح شده به این صورت سازمان یافته‌اند، ولی واژه پرسبیتری به‌طور خاص تنها به کلیساهایی گفته می‌شود که ریشه‌شان را به مشایخیان اسکاتلندی و انگلیسی و گروه‌های سیاسی متعددی که حین جنگ‌های داخلی انگلستان تشکیل شدند می‌رسانند.^[2] ایدئولوژی پرسبیتری نوعاً بر ملکوت خدا، مرجعیت متون مسیحی، و لزوم فیض از طریق ایمان به مسیح تأکید می‌کند. بر اساس قانونی‌سازی‌های پیمان پیوند بریتانیا و اسکاتلند ۱۷۰۷^[3] که پادشاهی بریتانیای کبیر را ایجاد کرد، سازمان کلیسای مشایخی در اسکاتلند قرار داده شد. در واقع بیش‌تر مشایخیان انگلستان ریشه‌های اسکاتلندی دارند و مذهب پرسبیتری نیز بیشتر توسط مهاجرین اسکاتلندی و اسکاتلندی-ایرلندی به آمریکای شمالی برده شد.

گسترش

به تدریج این فرقه به خاورمیانه و دیگر نقاط جهان نیز رفت. در قرن چهارم میلادی و پس از ۳۰۰سال تعقیب و گریز از چنگ امپراتوری روم، امپراتور کنستانتین اجازه داد کلیسای آن‌ها تأسیس شود. شرقی‌ها با زبان یونانی و غربی‌ها با زبان لاتین در این مکتب همیشه به مشاجره مشغول بودند و در نهایت اروپای غربی تحت حمایت کلیسای کاتولیک روم و اروپای شرقی تحت کلیسای ارتدوکس شرقی قرار گرفت. در روم این نظام دست‌نخورده ماند تا سده پانزدهم (میلادی) و نوزایش که با صنعت چاپ، انجیل چاپ و منتشر شد و متفکران به اظهار نظر در بارهٔ آن پرداختند و بیش‌تر نقدها متوجه کلیسای کاتولیک روم بود.

در چنین اوضاعی مارتین لوتر پروفسور و کشیش آلمانی در سال ۱۵۱۷ نهضتی به عنوان رفرم پروتستان راه انداخت. ۲۰ سال بعد کشیش فرانسوی _ سوئیسی به نام ژان کالون به عنوان «الهیات اصلاح شده» به بررسی رابطه خدا و بنده پرداخت. جان ناکس اسکاتلندی که همکلاسی کالون بود تعالیم او را با خود به اسکاتلند برد و پس از آن در انگلستان، هلند و فرانسه نیز می‌شد آموزه‌های کالون را دید. فرانسیس ماکمی در سال ۱۶۸۳ نخستین کلیسای مشایخی را در ایرلند و پس از آن در سال ۱۷۰۶ (میلادی) در فیلادلفیای آمریکا تأسیس کرد. عقیده این فرقه به نگاه متفاوت در رابطه دینی است که آن را با دید اجتماعی نگاه می‌کنند و به نسبت عملگرا به‌شمار می‌آیند.

شاخه‌های اصلی پروتستانتیسم.

در آمریکا

مشایخیان در کنار اسقفی‌ها، معمولاً به‌طور قابل توجهی ثروتمندتر^[4] و تحصیل کرده تر (مدرک دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی سرانه بیشتری دارند) از بیشتر گروه‌های دیگر مذهبی در ایالات متحده آمریکا هستند،^[5]و در بخش‌های برتر گروه‌های کسب‌وکار،^[6] حقوق و سیاست آمریکا به طرز نامتناسبی حضور بالایی دارند.^[7]

منابع

1. «Presbyterian Church in Ireland». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۱۶.
2. Benedict, Philip (2002). Christ's Churches Purely Reformed: A Social History of Calvinism. New Haven: Yale University Press. p. xiv. ISBN 978-0-300-10507-0.
3. "Protestant Religion and Presbyterian Church Act 1707". The National Archives. United Kingdom. Retrieved 19 October 2011.
4. Ayres, B. Drummond, Jr. (1981-04-28). "The Episcopalians: An American Elite with Roots Going Back to Jamestown". New York Times. Retrieved 2012-08-17.
5. Irving Lewis Allen, "WASP—From Sociological Concept to Epithet," Ethnicity, 1975 154+
6. Hacker, Andrew (1957). "Liberal Democracy and Social Control". American Political Science Review. 51 (4): 1009–1026 [p. 1011]. JSTOR 1952449.
7. Baltzell (1964). The Protestant Establishment. p. 9.

• حسین حمیدی نیا، «ایالات متحده آمریکا»، (دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران، ۱۳۸۲)، چاپ اول