پایش (پزشکی)

در پزشکی پایش یا مانیتورینگ (به انگلیسی: Monitoring) به تحت‌نظرگرفتن و ثبت شرایط و علایم بیمار در یک مدت زمان نسبتاً طولانی گویند. معمولاً از واژه پایش در بخش اورژانس بیشتر استفاده می‌شود. چرا که شرایط بیماران اورژانس معمولاً ناپایدار بوده و رصد علایم و نشانه‌های بیماری در تشخیص و درمان به پزشک کمک خواهد کرد.^[1][2][3]

مانیتور قلبی

انواع

• پایش قلبی: ارزیابی امواج الکتریکی قلب
• پایش تنفسی:
• پایش همودینامیک: شامل ثبت فشار سیستولیک و دیاستولیک و ضربان قلب
• پایش قند خون
• پایش عصبی: ارزیابی مکرر پارامترهای عصبی شامل فشار داخل مغزی، یا ثبت امواج مغزی توسط الکتروآنسفالوگرام
• پایش درمان و بهبود

تجهیزات

• مانیتور: وسیله‌ای شامل یک نمایشگر و ۳ یا چهار سیم است. که سیم‌ها به قفسه‌سینه متصل شده و به این وسیله امواج الکتریکی قلب و ضربان قلب ثبت می‌شود. مانیتورها به صورت سیار و ثابت طراحی شده‌اند. تعداد تخت‌های مجهز به تجهیزات مانیتورینگ یکی از متغیرهای مهم در یک بخش اورژانس می‌باشد.^[4][5][6][7]

پایش و پیگیری درمان و بهبود

علاوه بر پایش علائم حیاتی و جسمانی بسیار پراهمیت است که یک بیمار در مسیر درمان و بهبود از جنبه‌های روحی هم مورد پایش و پیگیری قرار گیرند.^[8] از جمله مواردی که لازم است پیگیری شده و نتیجه آن در دسترس تیم درمان قرار گیرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:^[9][10]

• درصد پایبندی بیمار به درمان تجویز شده توسط پزشک^[11]
• میزان توجه به خود مراقبتی در هفته‌های پس از ترخیص^[12]
• تغییرات یا بهبود کیفیت زندگی پس از ترخیص^[13][14]
• نتایج آزمایشات دوره ای متناسب با وضعیت بیمار^[15]
• رضایت از خدمات درمانی و پیگیری درمان
• رضایت از روش پایش بیمار

پانویس

1. Pachmann, Katharina; Camara, Oumar; Kohlhase, Annika; Rabenstein, Carola; Kroll, Torsten; Runnebaum, Ingo B.; Hoeffken, Klaus (2010-08-08). "Assessing the efficacy of targeted therapy using circulating epithelial tumor cells (CETC): the example of SERM therapy monitoring as a unique tool to individualize therapy". Journal of Cancer Research and Clinical Oncology. 137 (5): 821–828. doi:10.1007/s00432-010-0942-4. ISSN 0171-5216. PMC 3074080. PMID 20694797.
2. Pachmann, Katharina; Camara, Oumar; Kohlhase, Annika; Rabenstein, Carola; Kroll, Torsten; Runnebaum, Ingo B.; Hoeffken, Klaus (2010-08-08). "Assessing the efficacy of targeted therapy using circulating epithelial tumor cells (CETC): the example of SERM therapy monitoring as a unique tool to individualize therapy". Journal of Cancer Research and Clinical Oncology. 137 (5): 821–828. doi:10.1007/s00432-010-0942-4. ISSN 0171-5216. PMC 3074080. PMID 20694797.
3. Fraser, C. G.; Fogarty, Y. (1989). "Interpreting laboratory results". BMJ (Clinical Research Ed.). 298 (6689): 1659–1660. doi:10.1136/bmj.298.6689.1659. PMC 1836738. PMID 2503170.
4. Park SH, Kim SY, Lee W, Chun S, Min WK (2012). "New decision criteria for selecting delta check methods based on the ratio of the delta difference to the width of the reference range can be generally applicable for each clinical chemistry test item". Ann Lab Med. 32 (5): 345–54. doi:10.3343/alm.2012.32.5.345. PMC 3427822. PMID 22950070.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
5. Thomas Kampfrath (2017-08-01). "Delta Checks Checkup: Optimizing cutoffs with lab-specific inputs". American Association for Clinical Chemistry.
6. "Healthcare 2030: disease-free life with home monitoring nanomedince". Positivefuturist.com.
7. "Nanosensors for Medical Monitoring". Technologyreview.com. Archived from the original on 2012-01-31. Retrieved 2011-08-22.
8. پیگیری و پایش بیماران (فالوآپ) چیست؟"پیگیری و پایش بیمار در سال2020 از دید بهزی، سامانه آموزش، پشتیبانی و پایش بیمار و پیگیری درمان"Accessed April 25 2020. بایگانی‌شده در ۴ اوت ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine.
9. "Brain Damage Caused by Neuroleptic Psychiatric Drugs". Mindfreedom.org. 2007-09-15.
10. "Medications That Can Cause Nerve Damage". Livestrong.com.
11. Thompson, Jonathan P.; Moppett, Iain K.; Wiles, Matt, eds. (2019). Smith and Aitkenhead's textbook of anaesthesia (Seventh ed.). Edinburgh: Elsevier. ISBN 978-0-7020-7500-1. OCLC 1091648161.
12. Hyman, Mark (December 2008). The UltraMind Solution: Fix Your Broken Brain by Healing Your Body First. Scribner. ISBN 978-1-4165-4971-0.
13. Al-Jebrni, Abdulrhman H.; Chwyl, Brendan; Wang, Xiao Yu; Wong, Alexander; Saab, Bechara J. (May 2020). "AI-enabled remote and objective quantification of stress at scale". Biomedical Signal Processing and Control (به انگلیسی). 59: 101929. doi:10.1016/j.bspc.2020.101929.
14. پایش و پیگیری درمان. «نویان طب مانلی». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۰.
15. Jovanov, E.; Lords, A. O.; Raskovic, D.; Cox, P. G.; Adhami, R.; Andrasik, F. (2003). ""Stress monitoring using a distributed wireless intelligent sensor system"" (PDF). IEEE Engineering in Medicine and Biology Magazine. IEEE. 22 (3): 49–55. doi:10.1109/MEMB.2003.1213626. PMID 12845819. S2CID 902182. Archived from the original (PDF) on 2020-07-30.