هیدروکربن آروماتیک
From Wikipedia, the free encyclopedia
یک هیدروکربن آروماتیک یا آرن[1] (به انگلیسی: aromatic hydrocarbon یا arene) که گاهی با نام آریل هیدروکربن[2] خوانده میشود، هیدروکربنی است که در آن پیوندهای دوگانه و یگانهٔ جایگزینی با اتمهای کربن برقرار است. عبارت آروماتیک (aromatic) پیش از آنکه فرایند پیوند آروماتیک شناخته شود، کاربرد داشت دلیل کاربرد آن بوی شیرین بسیاری از این گونه ترکیبها بود؛ واژهٔ آروماتیک به معنی خوشبو است. جایگیری شش اتم کربن در یک ترکیب آروماتیک را حلقهٔ بنزن میگوییم چون سادهترین شکل ممکن برای این هیدروکربنها بنزن است. هیدروکربنهای آروماتیک در دو دستهٔ مونوکلینیک (MAH) و پلی کلینیک (PAH) دیده میشوند.
ترکیبهایی با نام هتروآرن (heteroarenes) که ترکیب بنزنی ندارند ولی از قاعدهٔ هوکل پیروی میکنند هم در ردهٔ ترکیبهای آروماتیک جای میگیرند. در این ترکیبها دست کم یک اتم کربن با یک هترواتم مانند اکسیژن، نیتروژن یا گوگرد جایگزین شدهاست. برای نمونه میتوان به فوران اشاره کرد. در این ترکیب هتروسیکلی پنج اتم در حلقهاست که یکی از آنها اکسیژن است. پیریدین هم یک ترکیب هتروسیکلی دیگر است که شش اتم در حلقه دارد و یکی از اتمهایش نیتروژن است.[3]