نقطه‌های عطف سامانه اقلیمی

نقطه‌های عطف سامانه آب و هوایی (به انگلیسی: Tipping points in the climate system)، نقطه ای است که گذر از آن می‌تواند به پیامدهای بزرگ و اغلب برگشت‌ناپذیر در سامانه آب و هوایی بینجامد؛ در سامانه آب و هوایی زمین، اکوسیستم‌ها و سامانه‌های انسانی، نقاط عطف بالقوه ای یافت شده‌اند.^[2]

عناصر عطف احتمالی در سامانه آب و هوایی زمین.

اثرات متقابل نقاط عطف سامانه آب و هوایی (پایین) با نقاط عطف مرتبط در سامانه اقتصاد اجتماعی (بالا) در مقیاس‌های زمانی گوناگون.^[1]

گذر از نقاط عطف حتی ممکن است در دوران پیش از صنعتی نیز با افزایش اندک دمای جهانی به میزان ۱٫۵ تا ۲ درجه سانتیگراد ناشی از گرمایش جهانی کنونی رخ دهد.^[3] دانشمندان اقلیم‌شناسی بیش از دوازده نقطه احتمالی عطف را شناسایی کرده‌اند.^[4][5] اگر گذر از نقطه عطف در یک سامانه رخ دهد می‌تواند آبشاری از رخداد نقاط عطف دیگر باشد. یکی از این آبشارها می‌تواند جهان را به وضعیت زمین گلخانه ای با دمایی ۴ یا ۵ درجه سانتیگراد بالای دوران پیش از صنعتی، منتقل کند.^[6][7]

اجزا در مقیاس بزرگ سامانه زمین که ممکن است از نقطه عطف بگذرند، عناصر عطف نامیده می‌شوند.^[8] عناصر عطفی که در یخسار جنوبگان و یخسار گرینلند یافت می‌شوند، عناصری هستند که با گذر از نقطه عطف می‌توانند ده‌ها متر افزایش سطح آب دریاها را به دنبال داشته باشند. این نقاط عطف همیشه ناگهانی نیستند، برای نمونه در یک سطح افزایش دمایی، ذوب بخش بزرگی از یخسار گرینلند و یخسار جنوبگان باختری گریز ناپذیر خواهد شد ولی یخسار ممکن است برای قرن‌ها باقی بماند. برخی از عناصر عطف مانند فروپاشی اکوسیستم به گونه ای همیشگی بازگشت‌ناپذیر هستند.^[9]

منابع

1. Otto, I.M. (February 4, 2020). "Social tipping elements for stabilizing climate by 2050". PNAS. 117 (5): 2354–2365. doi:10.1073/pnas.1900577117. PMC 7007533. PMID 31964839.
2. Hoegh-Guldberg, O.D.; Jacob, M.; Taylor, M.; S., Bindi; Brown, I. (2018). "Impacts of 1.5°C of Global Warming on Natural and Human Systems" (PDF). Global Warming of 1.5°C., Geneva, Switzerland:The Intergovernmental Panel on Climate Change. Retrieved 6 August 2021.
3. Wunderling, Nico; Donges, Jonathan F.; Kurths, Jürgen; Winkelmann, Ricarda (2021-06-03). "Interacting tipping elements increase risk of climate domino effects under global warming". Earth System Dynamics (به انگلیسی). 12 (2): 601–619. Bibcode:2021ESD....12..601W. doi:10.5194/esd-12-601-2021. ISSN 2190-4979.
4. Explainer: Nine ‘tipping points’ that could be triggered by climate change, Carbon Brief, 10 February 2020
5. "IPCC steps up warning on climate tipping points in leaked draft report". The Guardian (به انگلیسی). 2021-06-23. Retrieved 2021-07-22.
6. Sheridan, Kerry (2018-08-06). "Earth risks tipping into 'hothouse' state: study". Phys.org. Retrieved 2018-08-08. Hothouse Earth is likely to be uncontrollable and dangerous to many … global average temperatures would exceed those of any interglacial period—meaning warmer eras that come in between Ice Ages—of the past 1.2 million years.
7. Lenton, Timothy M.; Rockström, Johan; Gaffney, Owen; Rahmstorf, Stefan; Richardson, Katherine; Steffen, Will; Schellnhuber, Hans Joachim (2019-11-27). "Climate tipping points — too risky to bet against". Nature (به انگلیسی). 575 (7784): 592–595. Bibcode:2019Natur.575..592L. doi:10.1038/d41586-019-03595-0. PMID 31776487.
8. Lenton, T.M.; Held, H.; Kriegler, E.; Hall, J.W.; Lucht, W.; Rahmstorf, S.; Schellnhuber, H.J. (2008). "Tipping elements in the Earth's climate system". Proceedings of the National Academy of Sciences. 105 (6): 1786–1793. Bibcode:2008PNAS..105.1786L. doi:10.1073/pnas.0705414105. PMC 2538841. PMID 18258748.
9. "Tipping points in Antarctic and Greenland ice sheets". NESSC. 12 November 2018. Retrieved 2019-02-25.