نظام انتخاباتی
روشی که از طریق آن رأیدهندگان بین گزینهها انتخاب میکنند / From Wikipedia, the free encyclopedia
نظام انتخاباتی (به انگلیسی: electoral system) یا نظام رأیگیری (به انگلیسی: voting system)، روشی است که تحت آن رایدهندگان دست به انتخاب میان گزینهها میزنند، این انتخاب غالباً یا در شکل یک انتخابات برگزار میشود یا از طریق همهپرسی و دربارهٔ یک سیاست کلان.
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
یک نظام انتخاباتی تضمینکنندهٔ برگزاری انتخابات به گونهای معتبر است، و مقرر میسازد که آراء رایدهندگان چگونه جمعآوری و شمرده شود. نظامهای رایج رایگیری، حکومت اکثریت، نمایندگی تناسبی و کثرت آراء است که با گوناگونی بسیاری در شیوههای جمعآوری، شمارش و تضمین سلامت انتخابات در این نظامها مواجه هستیم. مطالعهٔ نظامهای انتخاباتی یاد شده، نظریه انتخاب اجتماعی یا نظریه انتخاباتی یا رایگیری نام دارد که زیر مجموعهای از علم سیاست، اقتصاد یا حتی ریاضیات میباشد.
آنهایی که با نظریه رایگیری آشنایی ندارند اغلب از این که نظامهای انتخاباتی دیگری نیز وجود دارند شگفت زده میشوند. فارغ از این که باید گفت در هر حالت و هر گونه از نظامهای انتخاباتی تعاریف ابتدایی، بعضاً متفاوت است و برای مثال تعریف اکثریت و این که به چه تعداد کسانی گفته میشود در این نظامها یکسان نیست. وابسته به تعریفی که برای اکثریت انتخاب میشود ممکن است اتفاقی رخ دهد که نتایج حاصل از انتخابات (مثلاً در نظام حکومت اکثریت) توسط اکثریت آن جامعه مورد حمایت قرار نگیرد. اگر هر انتخاباتی تنها دو گزینه داشت، میشد در نظر گرفت که برنده شدن یک طرف با بهرهگیری از نظام حکومت اکثریت به تنهایی بودهاست. با این وجود وقتی سه، چهار گزینه یا حتی گزینههایی بیشتر وجود داشته باشند، احتمالاً دیگر برای مردم این گونه نیست که آن کس که بیشتر از همه را دوست دارند انتخاب کرده یا جلوی آن که اصلاً دوست ندارند را بگیرند. یک انتخاب ساده به رایدهندگان اجازه نمیدهد که احساسات واقعی شان را دربارهٔ گزینهٔ مورد انتخاب ابراز کنند. نظامهای رایگیری متفاوت ممکن است نتیجههای کاملاً متفاوتی به دست بدهند، به ویژه در مواردی که دربارهٔ تعریف اکثریت، اجماعی وجود نداشته باشد.