مورچه
گونهای از حشرات / From Wikipedia, the free encyclopedia
مور یا مورچه حشرهای اجتماعی ایست همانند زنبور عسل از راستهٔ نازک بالان که در میانههای دورهٔ کرتاسه یعنی حدود ۱۱۰ تا ۱۳۰ میلیون سال پیش تکامل یافته است. امروزه بیش از ۱۲٬۰۰۰ گونه مورچه طبقهبندی شدهاند و حدس زده میشود این تعداد تا ۲۲٬۰۰۰ گونه نیز برسد. مورچهها به راحتی از شاخکهای آرنج دارشان، ساختار گره مانندشان، کمر باریکشان و حرکات موزونشان قابل شناسایی هستند. مورچهها سه نوع خانه را برای خود انتخاب میکنند، مانند خانهٔ انسان، تپهٔ شنی یا خاکی و کلوخ. کلوخ به ترکیب شن و خاک میگویند که استحکام بیشتری در برابر باران و طوفان داشته باشد. بدن مورچه دارای سه قسمت اصلی است. سر، تنه (یا بخش میانی)، پشت یا متازوم (Metatasoma) و تمامی پاها (سه جفت) به قسمت تنه متصل میشوند.[1]
مورچه محدودهٔ زمانی: کرتاسه - حال | |
---|---|
گونهای از یک مورچه از سرده مورچههای شکاری (پلکتروکتنا) که با حمله به مورچهٔ دیگری از نژاد خودش، از قلمروی خود محافظت میکند. | |
ردهبندی علمی | |
فرمانرو: | جانوران |
شاخه: | بندپایان |
رده: | حشرات |
راسته: | پردهبالان |
زیرراسته: | باریکتنهداران |
بالاخانواده: | زنبورهای خرمائی |
اندازهٔ اجتماع مورچهها میتواند از چند ده مورچهٔ شکارچی در یک حفره تا چند میلیون مورچهٔ ساده و مورچهٔ نازای ماده و طبقهای از کارگرها، سربازها و سایر گروهها را در یک محدودهٔ جغرافیایی وسیع شامل شود. همچنین اجتماع مورچهها شامل تعدادی نر دارای نطفه و همچنین یک یا چند ماده که توانایی بارور شدن دارند و ملکه نامیده میشوند، میشود. همچنین گاهی اجتماع مورچهها یک ابرجامعه توصیف شده است، زیرا مورچهها در آن با یکدیگر کار میکنند و از اجتماع خود دفاع میکنند.
تقریباً تمام مناطق کرهٔ زمین به جز قطب شمال و قطب جنوب و مناطقی مانند جزایر دور افتاده و غیرقابل دسترسی، مورچه وجود دارد. مورچه به بیشتر محیطزیستهای زمین چیره گشته است و در بیشتر محیطزیستها توانایی زندگی دارد. این موجود ۱۵–۲۰٪ موجودات زندهٔ خشکیزی زمین را تشکیل میدهد. علت موفقیت آنها به زندگی اجتماعی، توانایی بالای انطباقپذیری و توانایی تغییر دادن محیط زیستشان و بهرهبرداری از منابع و دفاع از یکدیگر برمیگردد. انواع مورچهها به صورتهای مختلفی مانند زندگی انگلی و بردهداری، همزیستی مسالمت آمیز و … تکامل یافتهاند.
جامعهٔ مورچهها دارای سیستم تقسیم کار، ارتباط میان اشخاص و توانایی حل مشکلات پیچیده است. این تشابه با جوامع انسانی سالهاست که الهامبخش و موضوع مطالعات بوده است.
خیلی از تمدنهای انسانی از مورچهها در مراسم مذهبی، تغذیه و موارد پزشکی سود میجویند. برخی از گونهها بخاطر نقشی که در کنترل زیستی آفتها ایفا میکنند بسیار ارزشمند هستند، هرچند توانایی آنها برای استفاده از منابع باعث تعارض آنها با انسانها شده است. آنها میتوانند به محصولات کشاورزی صدمه زده و وارد خانهها شوند.
دانشمندان تخمین زدند اگر مورچهها هم اندازهٔ انسان بودند، سرعت حرکتشان ۸۴ کیلومتر در ساعت بود؛ و همچنین مورچهها میتوانند ۱۰ برابر وزن خودشان جسم حمل کنند که اگر انسان این قدرت را داشت میتوانست ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم را به راحتی بلند کند.
ملکه مورچهها یعنی مورچه بالدار میتواند پرواز کند و دارای چهار بال است. مورچه بالدار میتواند با سرعت بالا پرواز کند و مسافتهای زیادی را طی کند. مورچه بالدار نور را دوست دارد و جذب آن میشود. بالهای مورچه بالدار مانند بالهای زنبور قرمز است و بنابراین میتواند مانند زنبور قرمز با سرعت بالا پرواز کند. مورچه بالدار از مانند بقیهٔ مورچهها از بیسکویت نان شکر و غیره تغذیه میکند. مورچههای بالدار، چیزی در ذهنشان نیست جز جفتگیری. مورچههای بالدار وقتی که درون تار عنکبوت گرفتار میشوند صبر میکنند تا عنکبوت به سمت آنها بیاید اگر عنکبوت روی سر مورچه بالدار بپرد مورچه بالدار با گاز گرفتن عنکبوت را میکشد و خود مورچه بالدار بعد از مدتی توی تار عنکبوت میمیرد و اگر شانس بیاورد خود را از تار عنکبوت خلاص میکند. و اگر عنکبوت روی جایی غیر از سر مورچه بالدار بپرد مورچه بالدار راه فرار ندارد و عنکبوت مورچه بالدار را میخورد.