قلعه تپه‌وحیاط

قلعه تپه‌وحیاط یا قلعه مات‌وبِیْلی (انگلیسی: Motte-and-bailey castle) نوعی برجک دفاعی سنگی یا چوبی بود که بر روی تپه‌ای مصنوعی و خاکی موسوم به مات ساخته می‌شد و دور آن حیاطی محصور موسوم به «بِیْلی» قرار داشت. دور حیاط خاکریز دفاعی و نرده دفاعی‌کشیده می‌شد. ساخت این قلعه‌ها با استفاده از کارگران ناماهر آسان بود ولی بااین‌همه قابلیت دفاعی قابل‌توجهی داشتند. ساخت این قلعه‌ها از قرن دهم میلادی به بعد در سراسر اروپای شمالی رواج یافت و از نرماندی‌و آنژو در فرانسه به امپراتوری مقدس روم گسترش یافت. نورمن‌ها الگوی این قلعه را پس از تهاجم به انگلستان و ولز در ۱۰۶۶ به این سرزمین‌ها آوردند. طرح قلعه‌های تپه‌وحصار در قرون دوازدهم و سیزدهم در اسکاتلند، ایرلند، کشورهای سفلی، و دانمارک اتخاذ شد. تا اواخر قرن سیزدهم میلادی طرح قلعه‌های تپه‌وحصار با استحکامات دیگر جایگزین شده بود، ولی ساختارهای تپه‌ای خاکی در بسیاری از کشورها یکی از ویژگی‌های معماری دفاعی باقی ماندند.

بازسازی شهر یورک در انگلستان در قرن پانزدهم، قلعه‌های مات‌وبیلی الدبیل (چپ) و قلعه یورک (راست)

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Motte-and-bailey castle». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۹.

• Armitage, Ella S. (1912) The Early Norman Castles of the British isles. London: J. Murray. اُسی‌ال‌سی ۴۵۸۵۱۴۵۸۴.
• Besteman, Jan. C. (1984) "Mottes in the Netherland," in Château Gaillard: études de castellologie médiévale. XII. pp. 211–224.
• Bradbury, Jim. (2009) Stephen and Matilda: the Civil War of 1139-53. Stroud, UK: The History Press. شابک ‎۹۷۸−۰−۷۵۰۹−۳۷۹۳−۱.
• Brown, R. Allen. (1962) English Castles. London: Batsford. اُسی‌ال‌سی ۱۳۹۲۳۱۴.
• Brown, R. Allen. (1989) Castles From the Air. Cambridge: Cambridge University Press. شابک ‎۹۷۸−۰−۵۲۱−۳۲۹۳۲−۳.
• Brown, R. Allen. (2004) Allen Brown's English Castles. Woodbridge, UK: Boydell Press. شابک ‎۹۷۸−۱−۸۴۳۸۳−۰۶۹−۶.
• Butler, Lawrence. (1997) Clifford's Tower and the Castles of York. London: English Heritage. شابک ‎۱−۸۵۰۷۴−۶۷۳−۷.

پیوند به بیرون