فهرست شهرهای جمهوری آذربایجان
فهرست / From Wikipedia, the free encyclopedia
جمهوری آذربایجان بهطور کلی ۷۹ شهر را در خود جای دادهاست که این شهرها در سطح استانهای ۱۴ گانهٔ این کشور پراکنده شدهاند.[1][2][3][4]
استان قرهباغ با جای دادن ۱۱ شهر در خود، بیشترین تعداد شهرها و بدون در نظر گرفتن پایتخت باکو (که به تنهایی، استان مستقلی محسوب میشود و صرفاً شامل یک شهر است)، استان آبشوران-خیزی هم با جای دادن ۳ شهر در خود، کمترین تعداد شهرهای این کشور را به خود اختصاص دادهاست.
شهرهای باکو (پایتخت جمهوری آذربایجان)، گنجه و سومقاییت به ترتیب با ۲٬۳۰۰٬۵۰۰، ۳۳۵٬۸۰۰ و ۳۰۸٬۸۰۰ نفر جمعیت، پرجمعیتترین؛ و شهرهای خیزی و شاهبوز نیز به ترتیب با ۱٬۶۰۰ و ۴٬۶۰۰ نفر جمعیت، کمجمعیتترین شهرهای کشور هستند.
به لحاظ ارتفاع، شهرهای داشکسن و کلبجر واقع در غرب کشور (دامنههای قفقاز کوچک) به ترتیب با ۱۶۳۰ و ۱۵۸۴ متر ارتفاع، مرتفعترین؛ و شهرهای باکو و نفتچاله واقع در شرق کشور (ساحل دریای خزر) به ترتیب با ۲۸– و ۲۶– متر ارتفاع، کمارتفاعترین شهرهای جمهوری آذربایجان محسوب میشوند. شهر باکو همچنین کمارتفاعترین پایتخت جهان بهشمار میرود.
از نظر تاریخ شهرنشینی، شهرهای نخجوان، شماخی و گنجه که تاریخ شهرنشینی در آنها به ترتیب به سدههای چهارم، ششم و هفتم میلادی بازمیگردد، کهنترین؛ و شهرهای بابک و قوولار که به ترتیب در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۱۲ به درجهٔ شهر ارتقا یافتهاند، جدیدترین شهرهای جمهوری آذربایجان محسوب میشوند.
پس از پایان جنگ اول قرهباغ در سال ۱۹۹۴، از مجموع ۱۶ شهر جمهوری آذربایجان که در استانهای قرهباغ و زنگزور شرقی واقع شدهاند، صرفاً ۴ شهر آغجابدیع، بردع، ترتر و هورادیز تحت کنترل این کشور باقی ماندند و ۱۲ شهر دیگر به تصرف جمهوری قرهباغ کوهستانی درآمدند.
اما پس از پایان جنگ دوم قرهباغ و توافقنامه آتشبس ناگورنو قرهباغ در سال ۲۰۲۰، جمهوری آذربایجان توانست کنترل ۷ شهر آغدام، فضولی، شوشی، جبرئیل، کلبجر، زنگلان و قبادلی را بازپس بگیرد؛ اما همچنان دربارهٔ وضعیت سیاسی ۵ شهر باقیمانده شامل خانکندی (استپاناکرت)، لاچین (بردزور)، آغدره (مارتاکرت)، خواجهلی (ایوانیان) و خواجهوند (مارتونی) توافقی صورت نگرفتهاست و همزمان با استقرار صلحبانان روس، حاکمیت جمهوری آرتساخ نیز بر این شهرها برقرار است.