شورش کردها در طول جنگ جهانی اول
From Wikipedia, the free encyclopedia
در طول جنگ جهانی اول، چندین شورش توسط کردها در داخل امپراتوری عثمانی رخ داد.
شورش کُردها در طول جنگ جهانی اول | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از تئاتر خاورمیانه در جنگ جهانی اول[1] | |||||||
| |||||||
طرفهای درگیر | |||||||
امپراتوری عثمانی |
قبایل مختلف کُرد دولت کُردی تحت حمایت انگلیس (۱۹۱۸) | ||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||
|
علی آقا محمود برزنجی | ||||||
تلفات و خسارات | |||||||
نامعلوم |
درسیم، مارچ - می ۱۹۱۶:
| ||||||
چندین روستا سوزانده، ویران یا غارت شد جمعیت زیادی از کُردها آواره شدند |
پیش از این شورشها ظهور ناسیونالیسم کرد اولیه و شورش کردها در بیتلیس در سال ۱۹۰۷ و اوایل ۱۹۱۴ رخ داد. هدف اصلی جنگ کردها ایجاد یک دولت مستقل کردی بود، هدفی که بریتانیا و روسیه برای تحریک مقاومت کردها وعده تحقق آن را دادند. دلایل دیگر مقاومت عبارتنداز ترس از اینکه آنها به سرنوشت ارامنه دچار شوند، میل به خودمختاری بیشتر و به گفته منابع عثمانی «راهزنی».
اولین شورش کردها در اوت ۱۹۱۴ قبل از ورود عثمانی به جنگ جهانی اول آغاز شد. از سال ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۶، شورشهای بیشتر کردها در بوتان، درسیم و جنوب کیگی رخ داد. در سال ۱۹۱۷ شاهد دو موج دیگر شورش در تابستان و اوت بود که دومی از حمایت نظامی روسیه برخوردار شد. علاوه بر مخالفت مستقیم نظامی، غیرنظامیان کرد نیز با کمک به پیشروی نیروهای روسی، مخفی کردن یا پذیرش پناهندگان ارمنی در طول نسلکشی و مقاومت در برابر پیشنویسهای نظامی عثمانی، در مقاومت منفعل شرکت کردند. اندکی قبل از آتشبس مودروس در اکتبر ۱۹۱۸، محمود برزنجی از امپراتوری عثمانی جدا شد و یک دولت شبه مستقل کردی را تحت نظارت بریتانیا تأسیس کرد.
وعدههای بریتانیا در زمان جنگ مبنی بر یک کردستان مستقل در معاهده سور (۱۹۲۰) گنجانده شد که مقدار کمی از قلمرو را به یک کشور کردی برنامهریزی شده اختصاص داد، اما با پیروزی ناسیونالیست ترکیه در جنگ استقلال ترکیه و متعاقب آن، این طرحها کنار گذاشته شد. معاهده لوزان (۱۹۲۳). شورش کردها در ترکیه پس از سال ۱۹۲۳ ادامه یافت و هنوزهم ادامه دارد.
چندین روستا توسط شورشیان کرد و مقامات عثمانی غارت، سوزانده یا ویران شد. در تلافی شورشها، مقامات عثمانی جمعیت زیادی از کردها را تبعید کردند.