From Wikipedia, the free encyclopedia
شبستان (به انگلیسی: Nave؛ تلفظ: /ˈneɪv/) در معماری دیرها، کلیساهای جامع، بازیلیکاها و کلیساهای رمانسک و گوتیک بدنه اصلی بنا است که دسترسی از مرکز به محراب کلیسا را تأمین می‌کند.
شبستان کلیسا از ورودی، که ممکن است یک هشتی جداگانه باشد، به جایگاه مخصوص کشیش در صدر کلیسا گسترش می‌یابد و گاهی در طرفین توسط راهروهای کوتاهتری احاطه می‌شود که با رواق‌هایی از شبستان جدا می‌شوند.[۱] اگر این راهروها بلند باشند و عرض آن‌ها قابل مقایسه با عرض شبستان مرکزی باشد ممکن است بگویند که سه شبستان دارد.
در زبان انگلیسی اصطلاح شبستان (Nave) از کشتی (navis) در زبان لاتین قرون وسطی مشتق شده است.[۲][۳] کشتی یکی از نمادهای صدر مسیحیت بود. همچنین ممکن است این واژه از تیرهای طاق‌های کلیسا، که شبیه به تیرهای حمال کف کشتی هستند، گرفته شده باشد. نوعی از کشتی را در بسیاری از کشورهای اسکاندیناوی و بالتیک به وفور می‌توان یافت که همانند شبستان یک کلیسا است.[۴] افزون بر این، در برخی از زبان‌ها یک واژه، به عنوان مثال «اسکیب» (به دانمارکی: skib) یا «اهِپ» (به سوئدی: skepp)، برای هر دو مفهوم «شبستان» و «کشتی» بکار می‌رود.
اولین کلیساها زمانی ساخته شدند که سازندگان آن‌ها با شکل بازلیکای رومی آشنا بودند که یک ساختمان عمومی برای انجام معاملات تجاری بود. این ساحتمان‌ها یک محوطه مرکزی بزرگ داشتند که با ستون‌هایی از راهروها جدا می‌شدند و از پنجره‌هایی در نزدیکی سقف برخوردار بودند. کلیسای قدیمی سنت پیتر در رم یکی از نخستین کلیساهایی است که این فرم را داراست. این کلیسا در قرن چهارم میلادی به دستور کنستانتین بزرگ امپراتور روم ساخته شد و در قرن شانزدهم بازسازی شد.[۲][۵]
شبستان کلیسا بدنه اصلی ساختمان است و بخشی است که برای مردم اختصاص یافته و در مقابل جایگاه مخصوص کشیش قرار می‌گیرد که در آن روحانیون حضور می‌یابند. این دو محوطه یا جایگاه در کلیساهای قرون وسطی توسط دیواره یا پارتیشنی از هم جدا شدند. این دیواره، که آن را اغلب از چوب می‌ساختند و بسیار استادانه تزئین می‌شد، از ویژگی‌های قابل توجه کلیساهای اروپا از سده ۱۴ تا اواسط سده ۱۶ میلادی بشمار می‌رود.[۲][۵][۶]
در قرون وسطی شبستان‌ها به بخش‌هایی تقسیم شدند تا با تکرار فرم و تأکید بر عناصر عمودی طول شبستان را بیشتر نشان دهند. در دوره رنسانس، به سبب تأثیرات دراماتیک از تناسبات متعادل‌تری بهره جستند.[۵]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
