سول اینویکتوس
From Wikipedia, the free encyclopedia
سُول اینویکتوس یا خورشید شکستناپذیر، گاهی به سادگی به عنوان هلیوس شناخته میشود. مدتها به عنوان رسمی خدای خورشید امپراتوری روم متأخر در نظر گرفته میشد. با این حال، در سالهای اخیر، جامعه علمی در سول بین سنتگرایان و گروه رو به رشدی از تجدیدنظرطلبان تقسیم شدهاست.[2] در دیدگاه سنتی، "Sol Invictus" دومین خدای خورشیدی کاملاً متفاوت در روم بود. اولین آنها، سول (اسطوره روم)، یک خدای رومی اولیه با اهمیت کم بود که آیینش در قرن اول پس از میلاد از بین رفت. از سوی دیگر، «سُول اینویکتوس» یک خدای خورشید سوری بود که آیین او برای اولین بار در روم در زمان امپراتوری هلیوگابال (۲۱۸– ۲۲۲ میلادی) بدون موفقیت ترویج شد. حدود پنجاه سال بعد، در ۲۵ دسامبر ۲۷۴ پس از میلاد، امپراتور روم اورلیان آیین «سُول اینویکتوس» را به عنوان دین رسمی در کنار آیینهای سنتی رومی تأسیس کرد. گرچه منشأ سوری سول اینویکتوس در دیدگاه سنتی غیرقابل انکار است، اما هرگز دربارهٔ اینکه او کدام خدای خورشیدی سوری بود؛ اتفاق نظر وجود ندارد: برخی از محققان خدای خورشید (شهر حمص)، الیوگابالوس را انتخاب میکنند. در حالی که دیگران ملک بعل از پالمیرا را ترجیح میدهند. توافق کلی وجود داشت که از اورلیان تا کنستانتین بزرگ، سول از اهمیت بالایی برخوردار بود، تا اینکه کنستانتین به نفع مسیحیت، سول را رها کرد و چاپ تصویر سول بر روی سکهها در سال ۳۲۳ پس از میلاد به پایان رسید. آخرین کتیبه ای که به سُول اینویکتوس اشاره میکند به بعد از میلاد میرسد و مربوط به سال ۳۸۷ پس از میلاد است و در قرن پنجم به قدر کافی فدایی او وجود داشت که متکلم مسیحی آگوستین لازم دید که علیه آنها موعظه کند.
Sol Invictus | |
---|---|
خدای خورشید | |
نامهای دیگر | الیوگابالوس (ایزد) |
مرکز فرهنگی غالب | معبد خورشید (رم) |
اقامتگاه | آسمان |
سیاره | خورشید |
نمادها | آفتاب زدگی, هاله نور، تاج خورشیدی |
روز | یکشنبه |
جنسیت | مرد |
جشنوارهها | جشنواره «تولد خورشید شکستناپذیر» (۲۵ دسامبر) |
همتایان | |
همتای پالمیرانی | شمش (ایزد) |
در دیدگاه تجدیدنظرطلبان، تنها یک فرقه از خدای خورشید در روم وجود داشت که از پادشاهی روم تا پایان دوران باستان متأخر ادامه داشت. او یک خدای رومی بود که به سادگی سول نامیده میشد. حداقل سه معبد خدای خورشید در روم وجود داشت که همگی در دوران امپراتوری فعال بودند و همگی مربوط به جمهوری قبلی بودند. آنها ادعا میکنند که هرگز یک خدای خورشیدی جداگانه به نام سُول اینویکتوس وجود نداشتهاست.