From Wikipedia, the free encyclopedia
نیوویایی (ko e vagahau Niuē[3]) یک زبان پلینزیایی، متعلق به زیرگروه مالایو-پلینزیایی از خانواده زبانهای آسترونزیایی است. بیشترین ارتباط این زبان با زبان تونگایی و با کمی فاصله سایر زبانهای پلینزیایی مانند مائوری، ساموایی و هاوایی است. نیوویایی و تونگایی با هم زیر گروه تونگی زبانهای پلینزیایی را تشکیل میدهند. نیوویایی همچنین از زبان ساموایی و زبانهای نیوویایی شرقی تأثیر پذیرفتهاست.
در سال ۱۹۹۱ ۱٬۶۰۰ نفر در جزیره نیووی (۹۷٫۴٪ از ساکنان) و همچنین شماری در جزایر کوک، نیوزیلند و تونگا که در مجموع حدود ۸٬۰۰۰ نفر میشد، به نیوویایی سخن میگفتند؛ بنابراین بیشتر گویشوران نیوویایی در خارج از جزیره ساکن بودند. بیشتر ساکنان نیووی دوزبانه هستند و علاوه بر نیوویایی به زبان انگلیسی نیز مسلط هستند.
در اوایل دهه ۱۹۹۰، ۷۰٪ گویشوران نیوویایی در نیوزیلند زندگی میکردند.[4]
جلو | میانه | پشت | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
بلند | کوتاه | بلند | کوتاه | بلند | کوتاه | |
بالا | i: | i | u: | u | ||
میانه | e: | e | o: | o | ||
پایین | a: | a | ||||
خط نیوویایی تا حد زیادی واجی است؛ یعنی یک حرف مخفف یک صدا است و بالعکس.
ترتیب الفبای سنتی که با نامهای سنتی حروف آورده میشود، ā، ē، ī، ō، ū، fā، gā، hā، kā، lā، mō، nū، pī، tī، vī، rō، sā است. توجه داشته باشید که rō و sā در انتها قرار داده میشوند.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.