رخ (کانی‌شناسی)

به تمایل بلورها برای شکست در امتداد صفحات بلوری خاص، رَخ یا کلیواژ (به انگلیسی : cleavage) گفته می‌شود. این سطوح معمولاً دسته صفحات با چگالی اتمی کم و فاصلهٔ زیاد هستند.

فلوئوریت سبز با رخ برجسته.

انواع رخ

رخ‌ها می‌توانند، کامل، خوب، مشخص یا ناقص باشند.

انواع دیگر رخ‌ها عبارتند از^[1]:

• رَخ انحلالی^[2] یا رَخ انحلال فشاری^[3]:رَخی که با رگه‌های بازمانده انحلال‌ناپذیر یا سوگیری ترجیحی دانه‌های طویل یا ورقه‌های میکا مشخص می‌شود.
• رَخ سنگِ لوحی^[4]: رخی که در آن حوزه‌های کشیده‌ای از انبوهه‌های کوارتز یا فلدسپار با لایه‌هایی از میکا از هم جدا می‌شوند.
• رخ فاصله‌دار^[5]: رخی با حوزه‌های مشخص یا سطوحی که با نواحی فاقد رَخ از هم جدا می‌شوند.
• رَخ قاعده‌ای^[6]: رخ‌های کانیایی به موازات صفحه قاعده‌ای
• رخ کنگره‌ای^[7]: رخی ناشی از سوگیری ترجیحی لایه‌های سنگ یا دانه‌های کانی که بر اثر چین‌خوردگی ریزمقیاس به وجود می‌آید
• رخ مدادی^[8] یا ساختار مدادی: رخی که باعث شکسته شدن سنگ به‌ صورت قطعات دراز و کشیده، شبیه به مداد، می‌شود.

منابع

• Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., Wiley, pp. 200 - 202

1. برابرنهاده‌های فرهنگستان زبان فارسی: دفتر هشتم بایگانی‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine. بازدید: نوامبر ۲۰۱۱.
2. solution cleavage
3. pressure solution cleavage
4. slaty cleavage
5. spaced cleavage
6. basal cleavage
7. crenulation cleavage
8. pencil cleavage

جستارهای وابسته

• شکست کلیواژ