دودمان گاوباریان
دولتی در فرشوادگر که مهمترین سلسله در این ناحیه بودهاست. / From Wikipedia, the free encyclopedia
دودمان گاوبارگان یا سلسله دابویگان یا دابویگان گاوباری دودمانی از شاهزادگان ساسانی است که از سال ۶۴۲ تا سال ۷۶۱ میلادی به مدت ۱۱۹ سال بر طبرستان و گیلان فرمانروایی داشت.[1]
دابویگان گاوباری | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
۶۴۲–۷۵۹/۷۶۰ | |||||||||
تصویر اسپهبد خورشید بر روی یک درهم طبری
| |||||||||
نقشه قلمرو فدشوارگر در زمان فرخان بزرگ | |||||||||
پایتخت | دولاب (فومنات کنونی) | ||||||||
زبان(های) رایج | طبری و زبان پارسی میانه | ||||||||
دین(ها) | مزدیسنا | ||||||||
حکومت | پادشاهی | ||||||||
اسپهبد | |||||||||
• ۶۴۰–۶۶۰ | گیل گیلانشاه (نخستین) | ||||||||
• ۷۴۹–۷۶۰ | اسپهبد خورشید (واپسین) | ||||||||
دوره تاریخی | دوران اواخر باستان | ||||||||
• بنیانگذاری | ۶۴۲ | ||||||||
• عباسیان | ۷۵۹/۷۶۰ | ||||||||
واحد پول | درهم طبری | ||||||||
| |||||||||
امروز بخشی از | فهرست |
گرچه امپراتوری ساسانی در پی شکست از اعراب فرو پاشید و یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی در سال ۶۵۱ میلادی کشته شد، اما تیرههایی از شاهزادگان ساسانی همچنان تا سدهها در سرزمین طبرستان فرمانروایی داشتند. نامدارترین این شاهزادگان، شاخهٔ نخست گاوبارگانند.[2] گاوباره از این دودمان، نخست بر گیلان و دیلمان و سپس بر طبرستان مسلط شد. دابویه پسر گاوباره همچنان در گیلان مقیم بود ولی پسرش فرخان به طبرستان آمد و ایالت را از یورش ترکان از سوی شرق و تهاجم دیلمیان از سوی غرب مستحکم ساخت و شهر ساری را پایهگذاری و پایتخت خود نمود و قلمرو خود را تا نیشابور در خراسان گسترش داد. اگرچه فرخان و جانشینانش ادعای مالکیت خود بر گیلان و دیلمان را حفظ کردند، اما آن ولایات عملاً تحت فرمان فرماندهان و شاهان مستقل بودند. نواحی کوهستان طبرستان بهطور مؤثر تحت حاکمیت دو دودمان باوندیان و آل قارن بوده که سروری و مهتری گاوبارگان را به رسمیت میشناختند. درواقع کنترل دابویگان بر رویان و زمینهای جلگهای (پست) طبرستان تا تمیشه احاطه داشته و گرگان توسط مرزبان اداره میشدهاست.[3][4]قلمرو باوندیان طبرستان، در جنوب دریای کاسپین و مشرق گیلان و مغرب استرآباد، شامل شهرهای آمل، ساری، مهروان و آبسکون بود.[5]