درگیری ترکیه و کردها
From Wikipedia, the free encyclopedia
درگیری ترکیه و کردها به قیامهای ناسیونالیستی کردها در ترکیه اشاره دارد که از جنگ استقلال ترکیه و یکم قبل تر در دوره امپراتوری عثمانی آغازشده و تا کنون با درگیری مداوم کردها و ترکیه ادامه داشته است. طبق سوابق نظامی عثمانی، شورش کردها بیش از دو قرن در آناتولی در جریان بوده است.[24] در حالی که قبلاً شورشهای قبیله ای کردها امپراتوری عثمانی در دهههای اخیر وجود داشت اکنون درگیری در مرحله مدرن آن آغاز شده است در سال ۱۹۲۲ با ظهور ناسیونالیسم کرد به موازات شکلگیری دولت مدرن ترکیه در سال ۱۹۲۵ قیام کردستان مستقل به رهبری شیخ سعید پیران به سرعت خاموش شد وشیخ سعید و ۳۶ نفر از همراهانش اعدام شدند. چندین شورش بزرگ دیگر در سالهای ۱۹۳۰ و ۱۹۳۷ در ارارات و درسیم رخ داد.[25]کنسول انگلیس درترابزون پست دیپلماتیک نزدیک به درسیم از خشونت وحشیانه و غیرقانونی سخن گفت و ان را با قتلعامهای ارامنه ۱۹۱۵ هم سطح دانست. او نوشت هزاران کرد از جمله زنان و کودکان کشته شدند ارتشیها بیشتر کودکان را به فرات می اندازن و هزاران نفررابه مناطق غربی تبعید میکنند. اتاترک ودیگر رهبران ترک هم میگویند مردم کرد در ترکیه وجود ندارد.[26] کردها دولتهای متوالی ترکیه را متهم به سرکوب هویت خود از طریق راههایی مانند ممنوعیت زبان کردی در چاپ و رسانهها میکنند. آتاترک معتقد بود که وحدت و ثبات یک کشور در یک هویت سیاسی واحد قرار دارد و باعث تمایز فرهنگی و قومی در حوزه خصوصی میشود. با این حال، بسیاری از کردها از هویت و زبان خود صرف نظر نکردند.[27]درگیری گسترده مسلحانه بین نیروهای مسلح ترکیه و پ.ک. ک در طول دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ رخ داد و بیش از ۴۰۰۰۰ کشته برجای گذاشت. اقدامات اخیر دولت ترکیه حقوق و آزادیهای محدودی را برای کردها فراهم کرده است، خصوصاً در مورد زبان کردی، آموزش و پرورش و رسانهها. سیاستمداران و فعالان کرد هنوز با فشار روبرو هستند.[28]
درگیری ترکیه و کردها | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
طرفهای درگیر | |||||||
|
مردم کرد قبایل کرد:
کردهای درسیم
جنبش جوانان انقلابی میهندوست (از۲۰۱۳)
![]() | ||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||
مصطفی کمال آتاترک کاظم اینچه عصمت اینونو فوزی پاشا عثمان پابکلو کنان اورن تورگوت اوزال سلیمان دمیرل حمد نجدت سزر بولنت اجویت مسعود ییلماز نجمالدین اربکان تانسو چیللر ایشک کوشنر ایلکر باشبک یاشار بیوک حیلمی ازکک حسین کیوری گلو اسماعیل حقی کارادای دوغان گروش تروماتی نجدت نوردین ارسین رجب طیب اردوغان احمد داووداغلو حلوصی آکار |
الیشان بی خالدبگ جبرانی
سید رضا (اسیر) عبدالله اوجالان (اسیر) | ||||||
قوا | |||||||
کوچگری:۳۱۰۰۰ نظامی شورش شیخ سعید: ۵۲۰۰۰ نظامی شورش آرارات: ۶۶۰۰۰نظامی درسیم: ۵۰۰۰۰ نظامی[6] نیروهای مسلح ترکیه: ۶۳۹۵۵۵:[7] ژاندارمری: ۱۴۸۷۰۰[8] پلیس: ۲۲۵۰۰۰ نهگبانان روستایی (قرجی): ۶۰۰۰۰[9] ![]() (همه درگیر درگیری نیستند) |
کوچگری: ۳۰۰۰ شورشی شورش شیخ سعید: ۵۰۰۰ شورشی[10] شورش آرارات: ۵۰۰۰شورشی[11] درسیم: ۵۰۰۰ شورشی[12] حزب کارگران کردستان: ۴۰۰۰–۸۰۰۰[13][14] | ||||||
تلفات و خسارات | |||||||
کوچگری:نامشخص شورش شیخ سعید پیران: نامشخص شورش آرارات: نامشخص درسیم: ۱۱۰ کشته درگیری کردی - ترکی (۱۹۷۸–حال حاضر): ۷۲۳۰ |
کوچگری: ۵۰۰ شورشیان کشته شدند[15] شورش شیخ سعید: ۱۵۰۰۰(غیرنظامی) شورش آرارات: ۴۷۰۰۰–۸۰۰۰۰۰(غیرنظامی) درسیم: ۱۰۰۰۰–۱۳۱۶۰ کشته شده (غیرنظامی) درگیری کردی - ترکی: ۵۰۰۰۰–۱۰۰۰۰۰[16][17] کشته شده | ||||||
شورش:[18] ۸۰۰۰۰–۲۵۰۰۰۰ غیرنظامیان کشته شدند[19] |