حقوق افراد ترنس در ایران
From Wikipedia, the free encyclopedia
افراد ترنس از حقوق محدودی در ایران برخوردارند و با تبعیضهایی از سوی حکومت جمهوری اسلامی و جامعهٔ ایران روبرو هستند. با ان حال، عمل تطبیق و بازتایید جنسیت برای افرادی که در جلسات مشاوره قبول شوند و بتوانند هزینهٔ عمل را پرداخت کنند برخلاف دیگر کشورهایی که با قوانین اسلامی اداره میشوند، در ایران مجاز است.
جراحیهای مرتبط با شرایط بیناجنسی حداقل از دهه ۱۳۰۰ خورشیدی در ایران انجام میشدهاست و جراید ایران به آن میپرداختند.[1]: 252 [2]: 25 [3] اما دولت شاهنشاهی هیچ سیاست خاصی در قبال افراد ترنس نداشت. بعد از انقلاب، خاصه از اواسط دههٔ شصت، با توجه به فتوای خمینی در تحریرالوسیله (سال ۱۳۴۳) مبنی بر روا بودن «تغییر جنسیت»، عمل تطبیق و بازتایید جنسیت در ایران تسهیل شد.
در ماده ۹۳۹ قانون مدنی ایران گفته شده اگر در شخص میانجنسیتی علائم جنسی بر علائم جنسیتی دیگر غالب باشد، شخص تابع احکام جنسیتی است که علائم آن در او غالب است. طبق قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ متقاضی برای درخواست تطبیقجنسیت باید به دادگاه خانواده مراجعه کند. در فقه شیعه که قانون جمهوری اسلامی برگرفته از آن است، ملاک وظایف شرعی هر فرد، جنسیت حقیقی اوست و بر همین اساس نیز ارث به او تعلق میگیرد، برای مثال زن ترنس، به اندازه یک زن از ارث سهم میبرد. همچنین دربارهٔ حدود محرمیت نیز جنسیت حقیقی ملاک عمل است.
تعداد موارد جراحی تطبیق و بازتایید در ایران نسبت به کشورهای اروپایی بسیار بالاتر است. گمان میرود این آمار بالا به خاطر اجبار همجنسگرایان به تطبیق و بازتایید جنسیت باشد. مراحل دریافت این مجوز برای افراد ترنس نیز مسیری طولانی و ملال آور است.[4][5]
جمهوری اسلامی هنوز هویت ترنس را به عنوان یک اختلال روانی طبقهبندی میکند و هیچ قانونی برای حمایت از افراد ترنس در برابر انگزنی یا جنایات ناشی از تنفر وجود ندارد. همچنین، فشارهای اجتماعی سنگینی بر افراد ترنس وارد میشود تا هویت خود را پنهان کنند و آنان باید از قوانین سختگیرانهٔ تفکیک جنسیتی جمهوری اسلامی پیروی کنند.[6] حکومت همچنین جوامع آنلاین ترنس را تحت نظارت و سانسور قرار میدهد و نیروی انتظامی بهطور معمول افراد ترنس را دستگیر میکند.[7]