From Wikipedia, the free encyclopedia
جَگ یا شیشَم (نام علمی: Dalbergia sissoo) درختی خزانکننده با قامتی متوسط بومی شبه جزیره هند و ایران است. جگ عمدتاً در کناره رودها زیر ارتفاع ۹۰۰ متر میروید اما ممکن است در مناطق با ارتفاع تا ۱۳۰۰ متر هم بروید.
| جگ | |
|---|---|
 | |
| ردهبندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقهبندینشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقهبندینشده): | دولپهایهای نو |
| (طبقهبندینشده): | رزیدها |
| راسته: | باقلاسانان |
| تیره: | باقلائیان |
| سرده: | جگها[1] |
| گونه: | D. sissoo |
| نام دوبخشی | |
| Dalbergia sissoo Roxb. | |
جگ در مناطق کوهستانی یا نیمهگرمسیری جنوب ایران در استانهای کرمان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، هرمزگان و خوزستان در رویشگاههایی به صورت گسسته و غالباً به شکل دهلیزی و دالانی رویش دارد. چون این گونه در نهاییترین حد غربی رویشگاه طبیعی خود در محیطی کمباران و با تبخیر و دوره خشکی شدید و طولانی به سر میبرد از این رو ارتفاعات بالاتری را نسبت به سایر گونهها اشغال مینماید و به طور کلی آن بالندگی و رویشی را که در شبه قاره هند دارد در ایران دارا نیست.
علاوه بر استفاده از چوب آن، برای تهیهٔ سایه کاربرد زیادی دارد. مهمترین ویژگی آن رشد نسبتاً سریع و سازگاری با هوای گرم و خشک است. خاکهای متخلخل همراه با رطوبت کافی بهترین خاک برای جگ است، ولی میتواند در زمینهای با تهویهٔ ضعیف و خاکهای رسی سنگین نیز به رشد خود ادامه دهد.
بیشترین رویش در سیستان و بلوچستان در خاش بخش ایرندگان به فراوانی یافت میشود
واژه جَگ یا جَغ[2] در زبان فارسی برگرفته از واژه پارسی میانه جَغ (به Middle Persian: 𐭢𐭠𐭤, romanized: ǰaγ) است که در نوشتههای زرتشتی و ساسانی از آن یاد شده است[3]. واژه شیشَم یا ساسَم[4] در نوشتههای قدیمی فارسی آمده که خاستگاهی هندوستانی دارد. چنانچه در اردو و هندی بدان «شیشم» (به اردو: شیشم، šīšam)[5](به هندی: शीशम، šēšam)، در گجراتی بدان «سیسَمَ» (به گجراتی: સીસમ، Sīsama) ، در مراتهی بدان «شیسَوی» (به مراتی: शिसवी، Śisavī) و در نپالی بدان «سیسَوْ» (به نپالی: सिसौ، Sisau) گویند.
جگ درختی است با تاج پوشش بسیار ضعیف وسبزکه ارتفاعش به ۱۰ تا ۳۰ متر میرسد. برگهایش متناوب و شانهای است و دارای پنج برگچه تخممرغی با نوک کشیده تیز و پشتخزی است. گلهایش پروانهایشکل کوچک و سفید است و در گلآذین خوشهای قرار گرفتهاست. میوه آن نیام است. درخت جگ در برابر خشکی خاک و هم در برابر آب و رطوبت بردبار است و در کنار آب هم بهخوبی میروید. سرعت رشد آن زیاد و پوست خارجی ساقه به رنگ سفید و چوب داخلی قهوای است.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
