جاینامه
From Wikipedia, the free encyclopedia
جاینامه[1] یا فرهنگ جغرافیایی (به انگلیسی: gazetteer) یک فرهنگ یا دایرکتوری جغرافیایی است که همراه با یک نقشه یا اطلس از آن استفاده میشود.[2] جاینامه بهطور معمول حاوی اطلاعاتی دربارهٔ آرایش جغرافیایی، آمار اجتماعی و ویژگیهای فیزیکی، دربارهٔ یک کشور، منطقه یا قاره است. محتوای یک جاینامه میتواند شامل محل یک موضوع، ابعاد قلهها و آبراهها، جمعیت، تولید ناخالص داخلی و میزان سواد باشد. این اطلاعات معمولاً به عناوین تقسیم میشوند که این عناوین با ورودیهایی به ترتیب الفبایی فهرست شدهاند.
در یونان باستان از دوران هلنیستی جاینامههایی وجود داشتهاند. اولین جاینامه مشهور چینی تا قرن اول منتشر شد و با افزایش نمونههای چاپی این منابع تا قرن نوزدهم، نجبای چینی به سرمایهگذاری برای تولید فرهنگهای جغرافیایی برای مناطق محلی خود به عنوان منبع اطلاعات و همچنین به نشانه غرور محلی پرداختند. جغرافیدان استفانوس بیزانتیوس در قرن ششم یک فرهنگ لغت جغرافیایی نوشت (که در حال حاضر بخشهای از آن از دست رفتهاست) که تأثیر آن بر تألیف کنندگان بعدی اروپا بود. جاینامههای مدرن را میتوان در بخشهای مرجع بیشتر کتابخانهها و همچنین در اینترنت یافت.
فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد واژه "Gazetteer" را به عنوان "نمایه یا فرهنگ جغرافیایی" تعریف میکند. این فرهنگ به عنوان نمونه به اثری از مورخ انگلیسی، لورنس اچارد در سال۱۶۹۳ با عنوان "The Gazetteer's: or Newsman's Interpreter: Being a Geographical Index" اشاره میکند.
از قرن هجدهم، کلمه "gazetteer" به صورت متناوب مورد استفاده قرار گرفتهاست تا معنای سنتی آن را تعریف کند (یعنی یک فرهنگ لغت جغرافیایی یا فهرست راهنما) یا یک روزنامه روزانه، مانند روزنامه لندن.[3][4]