![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Saffron_gatherersSantorini-3.jpg/640px-Saffron_gatherersSantorini-3.jpg&w=640&q=50)
تاریخ زعفران
From Wikipedia, the free encyclopedia
تاریخچه زعفران و بهره گرفتن از ان به دست انسان قدمتی بیش از ۳۵۰۰ سال دارد[1][2]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Saffron_gatherersSantorini-3.jpg/320px-Saffron_gatherersSantorini-3.jpg)
بهطورکلی قدمت و تاریخچه تولید زعفران را میتوان حدود ۳ هزار سال دانست. اولین کشت زعفران هم در ایران و در دوره ساسانیان و از شهر قم رواج پیدا کرده است. البته بعضی منابع تاریخی از قدمت ۵ هزار ساله زعفران در ایران نام میبرند. چرا که در یک کتاب گیاهشناسی متعلق به دوران آشوریان، از گل زعفران نوشته شده است
زعفران ادویهای است که از کلاله خشک شده گل زعفران به دست میآید و در طول تاریخ در میان گرانترین مواد جهان بودهاست؛ و به عنوان ادویه، رنگ، عطر و دارو مورد استفاده قرار میگیرد. ریشه و تبار زعفران بومی آسیای جنوب غربی است [3][4] و بعد از آن برای نخستین بار در یونان کشت شد.[5] در حال حاضر ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در جهان بهشمار میآید و در سال ۲۰۰۸ نزدیک به نه دهم زعفران دنیا در ایران تولید میشود.[6]
گونه وحشی گل زعفران احتمالاً زعفران کارترایتیانوس بوده، که ریشه آن به کرت یا آسیای مرکزی بازمیگردد؛[7] توماسی و پالاسی سایر منابع ممکناند. [8][9] اکنون گل زعفران یک جاندار پلی پلوئیدی است که خودناسازگار و دارای گامتهای عقیم نر است؛ این گیاه دارای میوز نابهجاست و در نتیجه در تولید مثل مستقل ناتوان است. [10][9] اگر زعفران گونه جهش یافته کارترایتیانوس باشد، احتمالاً در اواخر عصر برنز در کرت ظهور یافتهاست. [11]
احتمالاً بشر با انتخاب کارترایتیانوسهای دارای کلاله بلندتر، آنها را اصلاح نژاد کردهاست. زعفران حاصل در منبع گیاهشناسی آشوری متعلق به قرن ۷ام قبل از میلاد، به نوشته آشور بانیپال بازمیگردد،[12] و از آن به بعد به طول ۴ هزاره، مورد تجارت و استفاده قرار گرفته و در درمان نود نوع بیماری به کار رفتهاست. [13] کلون زعفران به آرامی در بیشتر مکانهای اوراسیا گسترش یافت، و بعدها به بخشهایی از آفریقای شمالی، آمریکای شمالی و اقیانوسیه رسید.