بولیوی
کشوری در آمریکای جنوبی / From Wikipedia, the free encyclopedia
بولیوی (به انگلیسی: Bolivia) با نام رسمی دولت چندملیتی بولیوی (به انگلیسی: Plurinational State of Bolivia) کشوری محصور در خشکی، در مرکز آمریکای جنوبی است. پایتخت آن بهطور رسمی و در قانون اساسی شهر سوکره ذکر شده اما دولت این کشور در شهر لاپاز مستقر است. سیستم اداری این کشور یکپارچه بوده و بر اساس قانون اساسی ۲۵ ژانویه ۲۰۰۹ یک کشور چند ملیتی میباشد.[5][6] جمعیت بولیوی ۱۱٬۶۵۶٬۰۰۰ نفر[7]و زبانهای رسمی آن اسپانیایی، کچوآ، آیمارا، گوارانی است و ۳۴ زبان دیگر نیز بومی هستند.[8] واحد پول این کشور بولیویانا نام دارد.
دولت چندملیتی بولیوی Plurinational State of Bolivia بولیوی | |
---|---|
شعار: La Unión es la Fuerza (اسپانیایی) «وحدت قدرت است» | |
پایتخت | سوکره / لاپاز |
بزرگترین شهر | سانتا کروس د لا سیرا |
زبان(های) رسمی | زبان اسپانیایی و ۳۶ زبان بومی[4] |
حکومت | جمهوری |
• | لوئیس آرسه دیوید چوکوهوانکا |
بنیانگذاری | ۶ اوت ۱۸۲۵ |
مساحت | |
• کل | ۱٬۰۹۸٬۵۸۱ کیلومتر مربع (۴۲۴٬۱۶۴ مایل مربع) (۲۷ام) |
• آبها (٪) | ۱٫۲۹ |
جمعیت | |
• سرشماری | ۱۱٬۶۵۶٬۰۰۰ (۸۰ ام) |
• تراکم | ۱۰٫۶ بر کیلومتر مربع (۲۷٫۵ بر مایل مربع) (۲۱۰ام) |
واحد پول | بولیویانو (BOB) |
منطقه زمانی | یوتیسی−۴ (BOT) |
پیششماره تلفنی | ۵۹۱+ |
کد ایزو ۳۱۶۶ | BO |
دامنه سطحبالا | .bo |
۵۵ درصد مردم بولیوی از تبار سرخپوست، ۳۰ درصد مستیزو (دورگه سرخپوست و سفیدپوست) و ۱۵ درصد سفیدپوست هستند.[9]
دین بیشتر مردم بولیوی مسیحیت است. ۷۸ درصد مردم بولیوی پیرو کلیسای کاتولیک رومی، ۱۶ درصد پروتستان و ۳ درصد نیز پیرو دیگر شاخههای مسیحیت هستند.[10]
بولیوی یک کشور در حال توسعه به حساب میآید و شاخص توسعه انسانی آن در حد متوسط است. میزان فقر در بولیوی ۵۳ درصد ذکر شده است. کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری، و معادن از فعالیتهای اصلی صنعتی در بولیوی و فراوردههای عمده آن تولیدات نساجی، پوشاک، فلزکاری و پالایش نفت است. بولیوی از نظر اندوختههای معدنی و بهویژه فلز قلع غنی است.
پیش از استعمار اروپاییان، منطقه کنونی بولیوی بخشی از امپراتوری سرخپوستان اینکا بود. امپراتوری اسپانیا در سده شانزدهم این منطقه را تسخیر کرد و در خلال دوران استعماری اسپانیا، این سرزمین «پروی علیا» نام داشت و جزو قلمروی نایبالسلطنه پرو بهشمار میآمد، قلمرویی که بیشتر مستعمرات اسپانیا در آمریکای جنوبی را در بر میگرفت.
پس از اعلام استقلال این منطقه در سال ۱۸۰۹، این منطقه با ۱۶ سال جنگ روبهرو شد و این جنگها در ۶ اوت ۱۸۲۵ به تشکیل جمهوری بولیوی انجامید که از نام سیمون بولیوار، رهبر انقلابی، گرفته شده است.
بولیوی از شمال با برزیل، از شمال غربی با پرو، از جنوب با آرژانتین، از جنوب شرقی با پاراگوئه و از جنوب غربی با شیلی همسایه است.
در پی اعتراضات مردمی به تقلب اوو مورالس در انتخابات ۲۰۱۹ و کودتای ارتش، مورالس از بولیوی گریخت و به مکزیک پناهنده شد ولی پس از پیروزی لوئیس آرسه در انتخابات سراسری بولیوی (۲۰۲۰) در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ اوو مورالس در ۸ نوامبر ۲۰۲۰ پس از گذراندن تبعید در آرژانتین به بولیوی بازگشت.[11]