بند کجکی
بندی در ولایت هلمند، افغانستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
سد کَجَکی، یکی از سدهای مهم افغانستان است که بر روی رود هیرمند (هلمند) احداث شده است. این سد در فاصلهٔ ۱۶۱ کیلومتری شهر قندهار در ولایت هلمند قرار دارد. کارکرد این بند برای آبیاری ۱٬۸۰۰ کیلومتر مربع از زمینهای خشک و همچنین تولید برق است. گنجایش آبگیری این سد ۲٫۸ میلیارد متر مکعب است یعنی یکسوم ذخیرهٔ دریاچهٔ هامون.
سد کجکی | |
---|---|
کشور | افغانستان |
محل | ولسوالی کجکی، ولایت هلمند |
مختصات | ۳۲°۱۹′۱۹″ شمالی ۶۵°۷′۸″ شرقی |
کاربری | آبیاری و برق |
وضعیت | ۰ |
آغاز ساخت | ۱۹۵۱ |
گشایش | ۱۹۵۳ |
مالک(ـان) | وزارت انرژی و آب |
سد و سرریزها | |
گونه سد | سد وزنی |
بر روی رود | رود هلمند |
بلندی | ۱۰۰ متر (۳۲۸ فوت) |
طول تاج | ۲۷۰ متر (۸۸۶ فوت) |
حجم سد | ۲٬۸ میلیارد متر مکعب آب (یک سوم دریاچه هامون) |
مخزن | |
حجم کل مخزن | ۱٬۷۱۵ میلیون متر مکعب (۱٬۳۹۰٬۳۷۳ جریب فوت) |
گنجایش فعال | ۱٬۱۳۴ میلیون متر مکعب (۹۱۹٬۳۴۹ جریب فوت) |
گونه سد | سد وزنی |
نیروگاه | |
گرداننده(گان) | اداره هلمند و دره ارغنداب (HAVA) |
تاریخ راهاندازی | ۱۹۷۵ |
توربینها | ۲ x ۱۶٫۵ مگاوات، ۱ x ۱۸٫۵ نوع فرانسیس[1] |
گنجایش اسمی | ۵۲٫۵ مگاوات |
آبهای روانشده از این بند تا ۵۰۰ کیلومتر به سوی پاییندست، در کانالهای کشاورزی منطقه جریان مییابد. در طی سالهای گذشته به جهت خشکسالی در افغانستان به عنوان سرچشمهٔ آب هیرمند با بسته شدن دریچههای بند کجکی و کاهش ورودی آب به هیرمند در ایران در میان دو کشور اختلافاتی بروز کرد.
بنا بر قراردادی که میان ایران و افغانستان در سال ۱۳۵۱ ه.ش بسته شده آب باید همواره در جریان و در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب آب (برابر با ۸۵۰ میلیون مترمکعب در سال) سهم سیستان و دریاچهٔ هامون باشد. بسته شدن کامل بند کجکی و نرسیدن سهم سیستان در زمان طالبان از مسائل مورد مناقشه میان دو کشور بودهاست.[2]