به نظر من رهنمود بسیار مفیدی است و از کاربر زرشک بسیار متشکرم که این نکات صحیح و منطقی را ترجمه و تهیه کردند و در ویکیپدیای فارسی گذاشتند. به خصوص با نکاتی که در مورد گوگل نوشتهاند خیلی موافقم. من همیشه معتقد بودهام که به خاطر گستردگی موضوعات و گسترش عده خوانندگان و مراجعان و اعتبار روزافزون ویکیپدیا، ما نباید با انتخاب معادلهای عامیانه به رواج آنها کمک کنیم. Aliparsa ۱۳ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۰۵:۳۹ (UTC)
- بقول آلمانیها ich dien (خوشحالیم در خدمت باشیم).--زرشک ۱۴ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۰۰:۲۲ (UTC)
تا جایی که من میدانستم، تلفظ پکن را ما از زبان فرانسوی گرفتیم (Pékin). در فارسی قدیم برای پکن نامی کاملا متفاوت استفاده میشده که اکنون منسوخ است و من هم آنرا به خاطر نمیآورم، اما در عصر مدرن نام پکن از زبان فرانسوی وارد فارسی شده است. آراد آزاد ۱۳ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۱۱:۳۶ (UTC)
- بله کاملاً درست است در فرانسه اینگونه تلفظ میشود و باید در متن اصلاح شود. --کامیار ۱۳ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۱۷:۱۰ (UTC)
- فرانسویان (همانند دیگر اروپاییان) «پکن» را از Chinese Postal Map Romanization گرفتهاند. برای همین در انگلیسی و آلمانی و دیگر زبانهای اروپایی همگی همان پکن را بکار میبرند. بیجینگ (beijing) و پکن (peking) دو گویش از یک نام هستند که توسط سلسله مینگ بر روی آن شهر گذاشته شد. منتهی دولت چین امروزه تلفظ ماندارین (بیجینگ) را میپسندد. برای همین، توضیحاتی که اضافه نمودید خواننده را از مقصود و منظور متن دور میکند. چون موضوع متن اصلا یک چیز دیگر است.--زرشک ۱۳ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۲۳:۳۴ (UTC)
- تغییر شما برگزیدهتر میباشد.--کامیار ۱۳ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۲۳:۵۴ (UTC)
- از اینکه با آن مثال باعث confusion شدم معذرت میخواهم. شیوهنامه را هولهولکی نوشتم، و زیاد به trim کردن شاخ و برگها و اشتباهات (مثل اون اشتباه سیاست و رهنمون) نرسیدم.
- الان بنظرتان متن خوب است؟--زرشک ۱۴ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۰۰:۰۲ (UTC)
- بله تغییرات را مروری کردم و به نظرم به خود مطلب اینگونه بیشتر پرداخته شدهاست و خواننده هدف را گم نمیکند. این رهنمود جای گسترش زیادی دارد و به نظرم میتواند گرهگشای بسیاری از ابهامات در سیاست نامگذاری باشد که دائماً در ویکی با آن روبرو هستیم. امیدوارم با همکاری بیشتر کاربران جامعتر شود تا به نوعی همگان ملزم به رعایت آن شوند. اعتبار یک رهنمود به پذیرش عمده آن توسط کاربران برمیگردد. ترجمه این بخش از شایستهترین اقدامات در ویکی بود. درود--کامیار ۱۴ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۰۰:۱۶ (UTC)
پیشنهاد میکنم از روش استفاده شده در این الگو نیز استفاده کنید٬ میتواند مفید واقع شود. شاید هم ارزش گنجاندن در این قانون یا حداقل نام بردن از آن به عنوان یک شیوه برای یافتن نام مناسبتر داشته باشد. الگو:گوگل ترندز ابراهيم ۳۰ مارس ۲۰۱۰، ساعت ۱۶:۲۸ (UTC)
در نامگذاری مقالههایی که عنوان آنها وامواژههای خارجی است، معیار همیشه نام متداولتر است. در بحثی که در قهوهخانه انجام شد عموم کاربران شرکتکننده در بحث پذیرفتند که در خصوص استفاده از نامی که متداولتر است در مقایسه با نامی که توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی پیشنهاد یا تصویب شده اما هنوز متداول نیست، اجماع وجود دارد. به همین خاطر متن سیاست اصلاح شد.
ویکیپدیا:اجماع تایید میکند که وقتی اجماعی در بین کاربران حاصل شد میتوان آن را به صورت یک رهنمود در آورد (قواعد نامگذاری هم یک رهنمود در ویکیپدیای فارسی هستند). ویکیپدیا:اجماع همچنین تایید میکند که اجماع تغییرپذیر است.
در شرایط فعلی با توجه به این که در بحث انجام شده، تنها یک مخالف وجود داشت، انجام مجدد نظرخواهی یا رایگیری کاری تکراری است. با این حال اگر چندین کاربر بحثی جدید پیش بکشند و به این نتیجه برسند که اجماع تغییر کرده، میتوانند نظرخواهی ایجاد کنند. ▬ حجت/بحث ۶ دسامبر ۲۰۱۰، ساعت ۱۳:۳۹ (UTC)
- آقای حجت، به جای تداول، بهکارگیری را جایگزین کردم به این معنا که اگر واژهای از مصوبات فرهنگستان توسط برخی از منابع به کار گرفته شود میتوان آن را در ویکی به کار گرفت. چون اکثریت ملاک بسیار مشکلی است و همین رایانامه که در ویکی جایگزین email شده است فقط در جایهای معدودی به کار میرود با اینهمه در اینجا به کار گرفته شده است. از سوی دیگر ویکیپدیای فارسی به عنوان وبگاهی پرمخاطب و تأثیرگذار میتواند در این زمینه پیشرو باشد و به متداول شدن یک واژهٔ فارسی کمک کند. محسن عبدالهی ۱۸ آذر ۱۳۸۹، ساعت ۱۲:۲۷ (زهج)
- تغییر شما را واگرداندم. توافق کاربرها سر «تداول» بود، نه سر به کار گیری. من و شما هم باید مطابق توافق کاربرها عمل کنیم.
- اگر «رایانامه» مشکل دارد هم میشود آن را تغییر داد. فقط توجه داشته باشید که این سیاست، راجع به «محتوای» ویکیپدیا است، نه راجع به رابط کاربری آن. واژههای مورد استفاده در منوهای ویکیپدیا تحت تاثیر این سیاست نیستند. ▬ حجت/بحث ۱۰ دسامبر ۲۰۱۰، ساعت ۲۰:۳۵ (UTC)
پیرو بحث بالا
فکر کنم جا داشتهباشد که بازنگری در سیاست کنیم. تناقضی هست:
در آغاز سیاست نوشتهاست «تا جایی که امکان دارد» باید فارسی نوشت، ولی پایینتر «تداول»ِ صرف ملاک شدهاست.
سوالی پیش میآید: اگر واژهای فارسی بود که برای فارسیزبانان آشنا بود، ولی از معادل بیگانهاش کمتر، چه با توجه به مرجعهای معتبر که چه عموم مردم، چه باید کرد؟
- همه میدانیم با توجه به اینکه در دربارهٔ «هیپوتالاموس» و «زیرنهنج» (که در صفحهٔ بحث اجماعی اصلی که در بحث بالا پیوندش را گذاشتهاند)، واژهٔ فارسی نیمشناخته است.
- از سوی دیگر برخی واژههای فارسی از بیگانه جاافتادهتر است. مانند «بلندگو» و «اسپیکر»
- حال اگر واژهای بود که از همارز بیگانهاش کمتر تداول داشت ولی نزد فارسیزبانان جاافتاده و آشنا بود (عموم مردم یا کسانی که با رشتهٔ مربوطه آشنای اند)، چه باید کرد؟ آیا باید با توجه به قاعدهٔ «تا جایی که امکان دارد» از واژهٔ فارسی بهره جست یا طبق «تداول» بیگانه را؟ چرا و چه منطقی پشت هر یک هست؟
فکر میکنم خیلی مشخص است که اگر واژهٔ فارسی نزد فارسیزبان مفهوم بود دیگر چرا به تداول ملاک باشد؟ بار دیگر بند اول را مرور کنیم:
نامگذاری مقالات بایستی تا جای ممکن به زبان فارسی باشد. اما نامگذاری اسامی خارجی ممکن است دشواریهایی برای نویسندگان مقالات پارسی زبان در ویکیپدیا گاهی بهمراه داشته باشد. اما با رعایت نکاتی میتوان این مشکلات را مرتفع نمود. رهنمود کنونی به این نکات میپردازد.
خب اگر هدف این است که با رعایت نکتههایی مشکل را برطرف کرد، وقتی مشکلی نیست چرا بیگانه؟
arfar (گفتگو) جمعه،۶ بهمن ۱۳۹۱، ساعت ۲۱:۴۵ (ایران) ۲۵ ژانویهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۸:۱۵ (UTC)
سلام، مورد اول اینکه من با توجه به بحثهای پیشین و عدم وجود هرگونه اجماع معتبر و قوی، عبارتی پیرامون فرهنگستان که مشخصاً نادرست بود را از متن رهنمود زدودم. مورد دوم اینکه قصد دارم بنابر همین دلیلی که عرض کردم عبارتهای «با اینکه فرهنگستان زبان و ادب فارسی از منابع معتبر در گزیدن واژگان مناسب است» و خصوصاً «لازم است واژهای که توسط فرهنگستان تصویب شده در ابتدای مقاله جهت آشنایی آوردهشود» را نیز بزدایم. علیالقاعده ابتدا در بحث مطرح کردم و ۳ روز منتظر نظرات خواهم ماند. --MaHaN MSG ۲۲ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۵:۲۰ (UTC)
حذف عبارت «مثلا فرهنگستان زبان و ادب فارسی بهترین نمونه از یک منبع صلاحیتدار است. و» به چه دلیل است؟ آیا این حرف نادرست است؟ «مشخصا نادرست بودن» این فراز را چه کسی تعیین کردهاست؟
بعد هم «لازم است واژهای که توسط فرهنگستان تصویب شده در ابتدای مقاله جهت آشنایی آوردهشود» نباید حذف شود. شما دلیلی برای حذفهای خود ارایه نکردهای. لطفا دلیلها را ذکر کن. --arfar (گفتگو) جمعه،۲ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۰:۲۰ (ایران) ۲۳ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۰۵:۵۰ (UTC)
- با عرض احترام مخالفت و موافقتها در اینرابطه ارزش و اعتباری ندارند. اگر اجماعی دارید که در آن تصویب شده است این متنها به رهنمود اضافه شوند لطفاً قرار دهید وگرنه همین که بابت افزودن مطلب بدون اجماع به رهنمود تازه آن هم برای این مدت طولانی شکایت نمیکنم خودش نهایت حسن نیت است.
- دلیل هم دوبار ذکر شده است، شما ندیدید یا شاید هم نخواستید ببینید: «عدم وجود اجماع»--MaHaN MSG ۲۳ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۰۶:۰۰ (UTC)
متوجه شدم. آیا دیگر فرازهای این رهنمود همگی مورداجماع است؟ لطفا شما پیگیری کن.
دوم اینکه حالا شروع کنیم به بحث تا ببینیم به تفاهم میرسیم یا نه. اگر اینجا محل خوبی برای بررسی و نهایتا اجماع هست که ظاهرا هست بحث را ادامه دهیم. وگرنه در جای مناسب گفتگو کنیم. --arfar (گفتگو) جمعه،۲ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۷:۵۹ (ایران) ۲۳ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۳:۲۹ (UTC)
- درباره دیگر مطالب نمیدانم. اگر موردی هست که مشکل دارد به همین شکل مطرحش نمایید. برای اجماع باید یک نظرخواهی جدید ایجاد نمایید و البته در ابتدا این مطالب ذکر شده پاک میشوند و بعد میرویم سراغ نظرخواهی. درباره بحث هم نظر من این است که فرهنگستان مطلقاً بیاعتبار است و در اینباره بحث خاصی ندارم. --MaHaN MSG ۲۳ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۶:۳۶ (UTC)
- ماهان عزیز کمی نامتوازن عمل کردهایم اگر تنها یک جمله را به دلیل مورداجماع نبودن از رهنمود حذف کنیم. نمیگویم مانعی سر راه بقیه هست که بقیهٔ مطلبهای غیراجماعی را حذف کنند یا این کار شما خلاف است، ولی توجه داشتهباشیم که این رهنمود است و نه سیاست و آن قدر حساس نیست، ولی اگر میخواهیم این رهنمود را دقیق پیش بریم باید نخست سراسر مطلبهای غیراجماعیش را معلوم کنیم بعد یکپارچه نظرخواهی کنیم. میشود شما زحمت بکشی و ببینی که چند درصد از این رهنمود اجماعی است؟ یا حداقل به من نشانی دهی که از کجاها میتوانم این موضوع را پیگیری کنم؟ فقط خواهش میکنم تا آن هنگام دست نگه دار و مطلب حذفشدهٔ پیشین را هم برگردان تا اگر قرار است حذفی باشد دقیق و متعادل باشد و اگر هم خواستم نظرخواهی درست کنم جویده جویده نباشد. --arfar (گفتگو) جمعه،۲ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۲۱:۴۴ (ایران) ۲۳ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۱۴ (UTC)
- به زعم من استدلال شما صحیح نیست. اگر در یک شهر ۱۰ مجرم وجود داشته باشد و دوتایشان دستگیر شوند باید آزادشان کرد تا با دستگیری یکجای هر ۱۰ نفر توازن برقرار شود؟! یافتن اینکه کدام مطالب اجماع دارند و کدام ندارند خارج از توان من است، من در حد خودم سعی میکنم سیاستها و رهنمودها را از چنین مطالب بیپایه و اساسی پاک کنم و بیش از این انتظار نابجاییست و اگر شما توانش را دارید جستجو در بحثهای قدیمی قهوهخانه میتواند کمی راهگشا باشد. من این مهلت ۳ روزه را درنظر گرفتم تا اگر کسی پیوندی از اجماع محکمی دراینباره در دست دارد بتواند پیوندش را قرار دهد، اگر غیر از این است ادامه این بحث سودی ندارد. عقل سلیم اینگونه حکم میکند ابتدا اجماع حاصل کنید بعد اضافه کنید نه برعکسش؛ اگر شما به اجماعی محکم دراینرابطه دست یافتید که هیچ وگرنه من ناگزیرم سر مدت زمان مشخص شده مطالب را حذف نمایم. (هرچند از لحاظ عملی کسب اجماع محکم در دوروز ناممکن است اما حدأقل روی کاغذ شدنیست)--MaHaN MSG ۲۳ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۸:۳۳ (UTC)
- ولی بهتر است پلیس آن شهر به جای اینکه از میان ۱۰ مجرم خود را سرگرم دو تن کند، برود وقت بیشتری بگذارد هر ۱۰ تن را شناسایی کند و به جای اینکه بار خود را زیاد کند، بکوشد همه را دستگیر کند.
- باری؛ لطفا صبر کن. انشاءالله در قهوهخانهٔ اجرایی بحث را مطرح خواهم کرد. --arfar (گفتگو) شنبه،۳ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۰۰:۱۱ (ایران) ۲۳ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۹:۴۱ (UTC)
بنابر بر عدم وجود اجماع من تغییراتی را در متن رهنمود اعمال کردم. اگر اجماعی به دست آید مطمئناً امکان تغییرات مجدد است اما در حالت کنونی این چند خط باقیمانده هم بودنشان صحیح نیست اما به هرحال باقی گذاشتمشان. --MaHaN MSG ۲۵ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۰۷ (UTC)
- من با این موافقم ▬ حجت/بحث ۲۵ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۲۲:۲۸ (UTC)
- چنانچه خود بهتر از من میدانید ویکیپدیا دموکراسی نیست. علت موافقت چیست؟ آیا واژهٔ مصوب فرهنگستان صلاحیت آن را ندارد که در ابتدای نوشتار ذکر شود؟! جالب است که اگر عنوانی در مقالهای ساده بیاید کاربران مجاز اند تا آن را در ابتدا بیاورد، حالا فرهنگستان که مجموعهای متشکل از تعداد زیادی متخصص از رشتههای مختلف تخصصی در کنار آگاهان از زبان پارسی است، و مشخص است که معتبرترین همارزها را اغلب او ارایه میکند، نباید واژهٔ مصوبش در آغاز نوشتار بیاید؟--arfar (گفتگو) دوشنبه،۵ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۲۰:۱۴ (ایران) ۲۶ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۵:۴۴ (UTC)
- منظورتان «چنانکه» است دیگر؟
- من با آمدن پیشنهاد فرهنگستان در ابتدای مقاله مشکلی ندارم. اما عنوان مقاله باید بر اساس وپ:رایج باشد تا همه فهم باشد. مثالش میشود پروکاریوت. اگر چه فرهنگستان واژهٔ معادل برایش ساخته (پیشهستهای) اما این واژه هنوز در متون فارسی به کار نمیرود (از روزنامه بگیرید تا کتاب درسی و ترجمه کتابهای زیستشناسی، همه مینویسند پروکاریوت). در نتیجه معادل فرهنگستان در ابتدای مقاله ذکر شده، اما عنوان مقاله بر اساس وپ:رایج انتخاب شده. ▬ حجت/بحث ۲۷ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۴:۴۰ (UTC)
- ولی شما گفتهبودی که با آن ویرایش موافق اید. یکی از فرازهایی که از آنجا حذف شدهبود این بود: مصوب فرهنگستان باید در آغاز مقاله ذکر شود. پس شما با آن موافق نبودید، بلکه با اینکه عنوان نوشتار صرفا بر پایهٔ مصوب فرهنگستان باشد موافق نبودید. درحالی که بحثی که اینجا هست سر اعتبار منبع فرهنگستان است.--arfar (گفتگو) سهشنبه،۶ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۲۱:۱۵ (ایران) ۲۷ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۶:۴۵ (UTC)
- بالاتر را بخوانید: من با آمدن پیشنهاد فرهنگستان در ابتدای مقاله «مشکلی ندارم» اما آن را «لازم» هم نمیدانم. جملهای که حذف شد، این را «لازم» میدانست که به نظر من تصمیم درستی نیست. ▬ حجت/بحث ۲۸ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۴:۴۷ (UTC)
- ممنون از توضیح. به نظر شما چرا لازم نیست؟ مگر نه این است که ذکر عنوانهای معتبر متفاوتی که بر عنوان اصلی اطلاق میشود در آغاز مقاله موجب افزایش ارزش نوشتار نیست؟--arfar (گفتگو) چهارشنبه،۷ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۹:۴۸ (ایران) ۲۸ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۵:۱۸ (UTC)
- هر چیزی که خوب است نباید الزامی باشد. میشود گفت «بهتر است» اضافه شود، اما الزامی کردنش باعث میشود هر بار که فرهنگستان یک پیشنهاد (ولو بد) داد، یک عده طرفداران فارسی سره فوری توی ویکی آن را اضافه کنند و این قانون را دستمایه قرار بدهند. به نظر من بهترین متن این است «معادلهای فارسی پیشنهاد شده توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چنانچه در منابع مستقل فارسی مورد استفاده قرار گرفته باشند، بهتر است که در ابتدای مقالهٔ مربوط در ویکیپدیا هم ذکر شوند». این طوری اول باید یک پیشنهاد فرهنگتسان در یک منبع مستقل دیگر استفاده بشود، بعد آن را به ویکی افزود. ویکی نباید خط اول باشد ▬ حجت/بحث ۲۸ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۵:۲۷ (UTC)
- تشخیص خوب و بد بودن امری سلیقهای است. از طرفی هم میدانیم که فرهنگستان منبعی معتبر است و بههرحال کسی نمیتواند همارز مصوب فرهنگستان را از ابتدای نوشتار حذف کند. بنابراین پیشنهادم این است: «فرهنگستان نمونهٔ منبعی کاملا معتبر است، ولی عنوان نوشتار بر پایهٔ میزان رواج تعیین میشود. بنابراین باید همارزهای مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی با ذکر منبع در ابتدای نوشتار ذکر شود». در این فراز بر چند چیز تاکید شدهاست:
- اعتبار منبع فرهنگستان (چون متاسفانه دیدهام که برخی با این استدلال که فرهنگستان چون بودجه میگیرد باید واژه تصویب کند پس معتبر نیست!!! یا اینکه عدهای غیرمتخصص دور یکدیگر نشستهاند و ... از این حرفها.)
- کاملا معتبر بودن این منبع (بخش واژهگزینی فرهنگستان شامل چند گروه است که هریک تشکیل شدهاست از متخصصان همان رشته و از طرفی چون زیر نظر ادیبان از نظر زبانی اعتبار دارد، یعنی نمونهٔ منبعی است که هم در آن وجههٔ تخصصی هم وجههٔ زبانی و ادبی مورددقت واقع شدهاست درحالی که اگر نگوییم خیلی کم، کمتر منبعی از این ویژگی مهم برخوردار است. همچنین با توجه به اینکه پیشنهاد یک فرد نیست بلکه شورایی است و با مشورت و چند مرحله تصویب همراه میشود، طبیعتا از افراطهای سرهسازی و تفریطها تا حد زیادی دور است که بعید میدانم این مورد اخیر در هیچ منبعی دستیافتنی باشد.)
- عنوان اصلی نوشتار ملاکش رواج است (و ذکر واژهٔ مصوب فرهنگستان برای آشنایی است)
- واژهها «مصوب» باشد (یعنی به واژههای منسوب بسنده نشود و از منبع معتبر مانند دفترهای مصوبات یا احیانا خبرنامهها و نامهٔ فرهنگستان و ... منبع داده شود. الگو:یادکرد فرهنگستان نیز برای همین دقت طراحی شدهاست. همچنین واژههای پیشنهادی که هنوز از مرحلهٔ تصویب نگذشته نیز شامل این حالت (کاملا معتبر بودن) نیست.)
- ذکر واژهٔ مصوب در ابتدای نوشتار (زیرا آوردن همارز پارسی با توجه به اختلافهای فراوان در مترجمان و ... و اعتبار بالای منبع فرهنگستان باعث افزایش ارزش درونمایهای نوشتار میشود. از طرفی این قید «باید» به این معنی نیست که اگر کسی ذکر نکرد او را چوب میزنند یا قطع دسترسی میکنند! بلکه جلوگیری از اعمال نظرهای سلیقهای است.)
- --arfar (گفتگو) چهارشنبه،۷ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۲۱:۵۶ (ایران) ۲۸ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۲۶ (UTC)
- چیزی که عبارت بالا به آن توجه نمیکند، محدودیت اعتبار فرهنگستان است. هر از گاهی فرهنگستان واژههایی تصویب میکند که عملاً استفاده نمیشوند یا حتی بعد از مدتی باعث مسخرگی میشوند (مثل اسامی که برای غذاهای خارجی مطرح کرده). ویکیپدیا نباید چون فرهنگستان «از بقیه منابع در زمینهٔ پیشنهاد معادل فارسی معتبرتر است» فرض را بر این بگذارد که «فرهنگستان منبعی خدشهناپذیر و با اعتبار بیپایان است» و همهٔ معادلهای فرهنگستان را بیاورد.
- به بیان دیگر، پاسخ این که میگوید «شخیص خوب و بد بودن امری سلیقهای است.» آن است که: بله، و ما نباید این سلیقه را تعیین کنیم. بلکه باید به منابع تخصصی آن حوزه مراجعه کنیم. اگر معادل فرهنگستانی استفاده میشود، یعنی معادل خوبی بوده، مورد پذیرش قرار گرفته و باید ویکی هم به آن اشاره کند. اما اگر معادلی هرگز مورد استفاده قرار نگرفته، ویکی هم نباید به آن اشاره کند. ویکی ابزار تبلیغ برای معادلهای فرهنگستان نیست.
- در نتیجه ضمن احترام به نظر شما با آن مخالفم. معادل فرهنگستانی که در کتب و مقالات آن حوزه هرگز به کار گرفته نشده، در ویکی هم نباید هرگز به کار گرفته بشود. ▬ حجت/بحث ۲۸ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۴۵ (UTC)
- ببینید تمسخر فرهنگستان پدیدهٔ رایجی است. یکی از کارهایی که کردند این بود که عدهای برای مسخره کردن فرهنگستان برخی واژهها را به دروغ به فرهنگستان نسبت دادند، مانند کشلقمه و درازآویز زینتی و چپاندهٔ میوه. آن هنگام که دکتر حسن حبیبی رییس فرهنگستان بود از این ماجرا به شدت ناخشنود بود و یک بار در رسانهها با برائت جستن از این واژهها گفت که چرا چنین چیزهایی را به فرهنگستان میبندید. البته فرهنگستان برای برخی از غذاها نام گذاشتهاست، ولی خود اعلام کردهاست که فرهنگستان قرار نیست برای غذاها نام تعیین کند، بلکه برای مادههای غذایی یا مانند آن این کار را میکند. مثلا واژهٔ «برگک» که معادل چیپس است، به این دلیل است که تنها برگک سیبزمینی نیست و برگک دیگر مادههای غذایی هم هست. دربارهٔ خمیراک و ... هم همینطور است که خود فرهنگستان گفتهاست که ناظر به نام غذا این واژه را نگذاشتهاست بلکه با توجه به کاربرد تخصصی واژه در صنایع تغذیه آن را برنهادهاست. از آن گذشته آیا تمسخر فرهنگستان دلیل معتبری برای کاهش ارزش فرهنگستان است؟ اگر مثلا عدهای از مردم به واژهٔ «وبگاه» بخندند آیا ارزش این منبع کاسته میشود؟ کمااینکه اگر مترجمان واژهای را در منبعهای تخصصی به کار برند و مردم بدان بخندند باعث کاهش اعتبارش نمیشود. مثلا واژهٔ «تُندی» (speed) برای اندازهٔ سرعت (velocity) فراوان به کار میرود. حالا اگر عدهای این را مسخره کنند اصلا از ارزشش کاسته نمیشود. شاید هم عدهای به واژهٔ «گِریگوری» که دستگاه گاهشماری کنونی میلادی است بخندند ولی بازهم این از اعتبار واژه نمیکاهد.
- جالب است که فرهنگستان نهادی بود که با واژهٔ «پاسْوَر» برای پلیس مخالفت کرد و نهایتا جلو این واژه را گرفت (در اینترنت جستجو کنید مشروحش میآید). یعنی فرهنگستان آشفته نیست که هرکس هرچه گفت بپذیرند.
- دوم اینکه اگر بنا را بر این نگذاریم که فرهنگستان معتبرترین منبع در این زمینه است، چگونه از اعمال نظرهای سلیقهای جلوگیری نماییم؟ آیا واژهای که عدهای متخصص علمی همراه متخصصان زبان فارسی آن هم با مشورت جمعی تصویب کردهاند، آن هم نهادی که هم رسمیت دارد هم صلاحیت، ارزش ذکر شدن ندارد؟ یعنی ارزش واژهای که در چند مقاله یا منبع علمی به کار رود بیشتر از این مصوب است. قاعدتا این طور نیست. چه اینکه اگر مثلا مجلهای معتبر از واژهای استفاده کند ما میپذیریم، به طریق اوْلا اگر متخصصان این رشته با شرایط پیشگفته آن را تصویب کردهباشند میپذیریمش. البته این لزوما به معنی تبلیغ فرهنگستان نیست، اگر روزی مثلا ویکیاسپانیایی را هم به ما بدهند حتما فرهنگستان زبان اسپانیایی را -اگر باشد- به عنوان معتبرترین منبع خواهیم شناخت.
- طبق بیان شما فرهنگستان خود هیچ اعتباری ندارد بلکه صرفا کاربرد واژه در منبعهای دیگر ملاک است، یعنی تصویب شدن واژه توسط فرهنگستان اصلا بر ارزش آن نمیافزاید چراکه اگر تصویب هم نمیکرد ولی در منبعها به کار میرفت ما مجاز بودیم بیاوریم. درحالی که انصافا فرهنگستان خود منبعی کاملا معتبر است. البته فرهنگستان اول و دوم (فرهنگستان ایران و فرهنگستان زبان ایران) شاید کاملا معتبر نباشند، چون نمیدانم گروههای تخصصی همان علم درش حضور داشتهاند یا نه. این نیاز به تحقیق دارد. ولی فرهنگستان سوم (فرهنگستان زبان و ادب فارسی) چرا.
- --arfar (گفتگو) چهارشنبه،۷ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۲۳:۵۶ (ایران) ۲۸ مهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۹:۲۶ (UTC)
من بالاخره مثالی که مدتها یادم رفته بود را به یاد آوردم و در متن افزودم. یک غلط مصطلح که به خاطر رواج، بر تلفظ درست ارجحیت دارد. معیار ما در این خصوص، به فرهنگستان هم تصری مییابد. فرهنگستان مرجعی است برای پیشنهاد واژههای «درست». در ویکیپدیا رواج بر درستی ارجحیت دارد. ویکیپدیا کتاب درس مدرسه نیست که آموزشگر چیزهای جدید باشد. ویکیپدیا منعکس کنندهٔ دانش موجود به شکلی است که در منابع موجود آمده است. تا زمانی که منابع موجود از «آنتیبیوتیک» و «ایزابل آلنده» استفاده میکنند، ویکیپدیا هم باید چنین کند. ▬ حجت/بحث ۲۶ ژوئن ۲۰۱۴، ساعت ۲۰:۲۰ (UTC)
مدتی است بر سر نامگذاری عنوان مقاله ویژیلانته (به انگلیسی: Vigilante) بین ویرایشگران اختلاف نظر به وجود آمده است (برای آشنایی با نظرات مختلف ویکیپدیا:درخواست برابر فارسی، بحث:ویژیلانته و ویکیپدیا:نظرخواهی برای انتقال/ویژیلانته را ببینید). متأسفانه در میان منابع فارسی، هیچ گونه اشارهای به این واژه نشده و ترجمههایی هم که در فرهنگ لغتهای موجود برای Vigilante آوردهاند، از واژههایی استفاده کردهاند که هیچ قرابت معناییای با تعریف واژه Vigilante ندارند. ترجمههایی مثل: پارتیزان، متعصب سیاسی، مأمور خودخوانده، پلیس خودخوانده. با این توضیحات، بر اساس سیاستها و رهنمودهای ویکیپدیا در نامگذاری مقالهها چه عنوانی مناسبتر است:
- آیا باید خود لفظ ویژیلانته یا ویجیلانتی به کار رود؟ (با توجه به توضیحات مندرج در بخش اگر منابع معتبر یافت نشدند، آنوقت چه؟ و این که در میان متون فارسی، هیچ منبعی به آن اشاره نکرده و ترجمههایی هم که ارائه شده است غلط بوده و هنوز جا نیفتادهاند.)
- آیا باید همان ترجمههای موجود در واژهنامهها را به کار برد؟ (پارتیزان، متعصب سیاسی، مأمور خودخوانده، پلیس خودخوانده)
- آیا باید خودمان دست به کار شده و واژهای مترادف برای آن بسازیم؟
با تشکر--AmirAK (بحث) ۳ اوت ۲۰۱۵، ساعت ۱۱:۲۶ (UTC)
من ۵ سال به ویکی سر نزدم ، الان اصلا نمی توانم فارسی متوجه شوم! دوستان من ..... لازم نیست Joseph را ترجمه کنید! متاسفانه مجبورم حساب فارسی خودم را ببندم و به انگلیسی رو بیارم. لطفا واژه سازی نکنید! واژه های زمان ساسانیان را هم احیا نکنید....
به جای اینکه به انتقال رسم الخط عربی که در آن (ظ) و (ذ) و (ز) و (ض) برای فارسی زبانان یک صدا دارد به لاتین که در آن به اِعراب نیازی نیست کمک کنید، ویکی فارسی را تبدیل به فرهنگستان زبان کردید.Rezasanat (بحث) ۱۸ نوامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۲:۲۴ (UTC) در سال ۱۹۹۷ یعنی تقریبا ۱۸ سال پیش برای اولین بار با دایل آپ در خیابان فرمانیه تهران به سایت yahoo رفتم. در آن زمان از زبان انگلیسی همانقدر سر در نمی آوردم که از فارسی به کار رفته در میان شما دوستان امروز سر در نمی آورم. با تمام این وجود الان فارسی را خوب تایپ میکنم با اینکه کیبوردم حروف فارسی روی آن ندارد. میخواهم بپرسم مخاطب اصلی ویکی کیست... ، بعد از (یا بعد اض یا بعد اظ یا بعد اذ) ۱۸ سال چه کسی خواهد بود،... و مهم تر از آن شما می خواهید چه کسی باشد.... چه کسی باشد بهتر است، چه کسی باشد جامعه سریعتر توسعه می یابد، ویکی را برای همه بسازیم.
مادر من بیش از ۵۰ سال سن دارد، در این ۵۰ سال به صورت گسسته تا به حال ۴ سال زبان انگلیسی آموخته. چی در مدرسه، چه به صورت خصوصی. اما اینفدر که Viber, whatsapp, Telegram در یادگیری رسم الخط لاتین برای وی مفید بودند هیچ چیز دیگری نبوده. اینترنت را ترجمه نکنید.... مخاطبین این رسانه بیسواد نیستند... هر کدام از ما که به ویکی مراجعه می کنیم حداقل به دو زبان آشنایی داریم.... تا ۱۸ سال آینده همه مراجعین این رسانه به دو زبان و بیشتر صحبت خواهیم کرد. چرخ را دوباره اختراع نکنیم.... برای اینترنت زبان نیافرینید!
حرف های من یک اعتراض نیست... برای جلب افکار به سوی آسانتر کردن دسترسی ، نشر و ثبت دانش است.
Rezasanat (بحث) ۱۸ نوامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۳:۰۷ (UTC)
این هم یک نمونه از اشتباهات شما دوستان که بلافاصله و موقع ذخیره نگارشم به آن بر خوردم: <امکان ویرایش متن دارای نویسهٔ نادرست « ـ » (نویسهٔ کشیده حروف U+0640) وجود ندارد.> در انگلیسی از حروف capital برای تاکیید در متون استفاده می شود. در فارسی از U+0640 چرا نتوانستم متن خودم را ذخیره کنم.... مگر اینجا ویکی فارسی نیست؟ Rezasanat (بحث) ۱۸ نوامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۳:۱۶ (UTC)
یک انشان با نام ویکیپدیا:ترجمه عنوانها در ویکیپدیا ایجاد کردم. از دوستان میخواهم که به تکمیل آن و افزودن مثالهای بیشتر کمک کنند.
توجه کنید که هدف این نیست که ثابت کنیم چه روشی بهتر است. همچنین هدف این نیست که فقط دیدگاه خودتان را در آن بپرورانید. هدف این است که ابعاد مختلف موضوع را بگستریم. هر تلاشی برای نتیجهگیری و گفتن این که «راه درست این است که ...» به نظر من با هدف آن انشا ناسازگار است. انشا دقیقاً میخواهد نشان بدهد که راه درستی هنوز (و شاید هرگز) نداریم. — حجت/بحث ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۴:۱۷ (UTC)
با سلام
پیشنهاد میکنم که یک قاعدهی دیگر، با مضمون زیر، را به این صفحه بیفزاییم:
برای نامهای مستخرج از زبانهایی که به صورت تاریخی به خط فارسی/عربی نوشته میشدهاند (مانند تاجیکی، ازبکی، ترکی استانبولی (عثمانی)، هندی/اردو)، در صورتی که نام رایج در متون فارسی وجود ندارد از شیوهی نگارش تاریخی زبان مبدأ با الفبای فارسی استفاده کنیم. برای مثال بنویسیم «غازیعینتاب» نه «قازیانتپ»، یا بنویسیم «ختلان» نه «ختلون»، یا «متهرا» نه «ماتورا» (برای Mathura).
Goharshady (بحث) ۲۵ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۲۳ (UTC)
- @Goharshady: ، سلام، پیشتر در اینجا بحثی در این باره صورت گرفت امّا باز هم جمعبندی نشد... خنامثعرا (بحث) ۳۰ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۱۴ (UTC)
- موافق عجب پیشنهاد بجایی :-) 4nn1l2 (بحث) ۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۲۶ (UTC)
در لید آمده: « بسیاری از اسامی که از نظر معنایی به فارسی ترجمه میشوند (مثل اسامی فیلمها و غیره) اینجا مد نظر نیستند». این از کجا اضافه شده؟ آیا نام فیلمها باید توسط کاربران انتخاب شود (وپ:تدام؟) و رواج اهمیتی ندارد؟ Hanooz ۲۲ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۵۲ (UTC)
- سلام. در مورد اینکه این از کجا آمده، یادم هست سر موضوع دیگری مدتها پیش اولین نسخهٔ اولیهٔ این رهنمود را با نسخهٔ انگلیسی همزمانش مقایسه کردم و آن را دارای حجم بالایی (و شاید هم کاملاً، الان یادم نیست) از برداشت شخصی و ترکیب و «اجتهاد» یافتم. از جمله مهمترینش اینکه مقولهٔ رواج که اصولاً متعلق به ویکیپدیا:قواعد نامگذاری است اینجا آمده و در طول زمان ممکن است این برداشت نادرست را ایجاد کرده باشد که رایج بودن مختص نامهای ترجمهشده است.
- من ولی متوجه مشکلتان نشدم. اینکه این رهنمود در مورد نامهای قابلترجمهشدن بکار نمیرود کجایش نتیجه میدهد که باید تحقیق دست اول کرد؟
- ضمناً ویکیپدیا:قواعد نامگذاری (فیلمها) را هم داریم.
- Saeidpourbabak (بحث) ۲۲ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۲۶ (UTC)
- سلام. من سر نامگذاری مقالهٔ یک فیلم با یکی از کاربران اختلاف دارم (درستی یا رواج) و ارجاعش دادم به این صفحه. ایشان هم میگوید در لید این صفحه اشاره شده که «اسامی فیلمها و غیره اینجا مد نظر نیستند». Hanooz ۲۲ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۱۹ (UTC)
- سلام. ارجاعشان بدهید به وپ:نام رایج. Saeidpourbabak (بحث) ۲۲ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۳۰ (UTC)
- سلام. خیلی ممنونم. Hanooz ۲۳ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۰۵ (UTC)
در ایالات متحده، پروندههای حقوقی معمولاً به صورت This v. That (مخفف This versus That) نامگذاری میشوند. یکی از پروندههای معروف Roe v. Wade است که راجع به سقط جنین است و ممکن است اسمش را به خاطر اخبار یا به واسطهٔ فیلمها و سریالهای مرتبط شنیده باشید. نامش هم از اینجا میآید که شاکی خانمی بوده که با نام مستعار Jane Roe شناخته میشده و متشاکی هم آقای هنری وید بوده که دادستان منطقهٔ سکونت آن خانم بود.
در ویکیپدیای فارسی، ما روند استانداردی برای نامگذاری اینها به کار نبستهایم. مثلاً Roe v. Wade را رو در برابر وید نام گذاشتهایم ولی در همان ابتدا متن نوشتهایم «رو علیه وید». (بماند که مقاله اصلاً به نامهای خانم رو و آقای وید هم اشاره نمیکند و خوانندهٔ بیچاره کاملاً سردرگم میماند). اینن پرسمان ۲۱ مورد دیگر از صفحههایی که در انگلیسی عنوانشان «v. دارد» و میانویکی فارسی دارند را پیدا کرده و نشان میدهدد که اگر چه در بیشتر موارد از لفظ «در برابر» در عنوانها استفاده شده، اما در مواردی دیگر مثل en:Loving_v._Virginia ما از «علیه» استفاده کردهایم (لاوینگ علیه ویرجینا). در چند مورد هم کلاً عنوان را ترجمهٔ آزاد کردهایم، مثل en:Apple_Inc._v._Samsung_Electronics_Co. که ترجمه کردایم دعوای حقوقی اپل و سامسونگ که ناشی از آن است که مقالهٔ فارسی راجع به کل دعاوی حقوقی این دو شرکت است، در حالی که مقالهٔ انگلیسی مشخصاً راجع به اولین آنهاست که یک پروندهٔ حقوقی بهخصوص است و با نام Apple Inc. v. Samsung Electronics Co. شناخته میشود.
جستجوی وب نشان میدهد که «علیه» و «در برابر» هر دو کاربرد نسبتاً مشابهی دارند. مثلاً همین Roe v. Wade در منبع مختلف با هر دو لفظ ترجمه شده و به کار رفتهاست و حتی برخی منابع در مطالب مختلفشان از الفاظ مختلف استفاده کردهاند:
پیشنهاد من این است که یک رویهٔ واحد را در این خصوص پیش بگیریم. از آنجا که «در برابر» در حال حاضر بیشتر در ویکیپدیای فارسی به کار رفته تا «علیه»، به نظرم همهٔ این عناوین را به «در برابر» تغییر بدهیم و در متن مقاله هم اطمینان حاصل کنیم که هماهنگی وجود دارد. این مشکل خیلی جدی نیست، در نتیجه فکر نمیکنم که اجماعیابی بزرگی هم بخواهد. من این را اینجا نوشتم و از وپ:اجرایی هم یک فراخوان برای مشارکت میدهم و اگر مخالفتی نشد ظرف هفتههای آتی عملیاش میکنم. — حجت/بحث ۲۸ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۲۰ (UTC)
- موافق با استفاده از «در برابر» هر چند که هر دو رواج دارند اما برداشتم این است که «در برابر» مفهوم را بهتر می رساند و بنظرم برای عنوان مقاله بیطرفانه تر بنظر می رسد.فرهنگ2016 (بحث) ۲۹ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۲۰ (UTC)
- موافق «در برابر». در این مقاله نوشته شده «دادگاه رو در مقابل وید» اما در بخش دیگری برای درک بهتر نوشته شده است «پرونده سقط جنین رو در برابر وید» فکر میکنم بتوانم با عنوان مختصر از پرونده کمی موضوع را برای مخاطب آشناتر کرد چون به صورت پیشفرض پرونده سقط جنین در آمریکا برای همه شناخته شدهتر از رو در برابر وید است و برای همین فکر میکنم شکل «پرونده سقط جنین رو در برابر وید» مناسبتر است .--حسین (بحث) ۳۰ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۲۰ (UTC)
- من همیشه نوشته ام دربرابر--1234 (بحث) ۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۲:۴۴ (UTC)
- بدون دلیل واضحی برای خودم، تمایلم به سمت «در برابر» است. اما دو مساله به ذهنم میرسد. یکی این که آیا ترتیب نامها در عنوان انگلیسی برای خواننده آمریکایی نظم مشخصی دارد؟ مثلا اولی نام خواهان باشد و دومی خوانده؟ اگر چنین باشد، در عنوان فارسی «علیه» این معنی را بهتر میرساند. نکته دوم، تنها موردی که میشناسم که رواج گسترده دارد، کریمر علیه کریمر است. البته که پرونده واقعی نیست و در عنوان انگلیسی هم به جای «v.» از «vs.» استفاده شده. آیدین (بحث) ۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۴۲ (UTC)
به نظرم رسید باید موردی به قسمت وپ:لاتین اضافه شود که شناسههایی که مانند 3Blue1Brown دقیقاً با همین حروف میآید و امکان ترجمه ندارد را شامل شود. Ebrahim (بحث) ۱۱ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۲۵ (UTC)
در متن رهنمود آمده مثلاً برخی اطلسهای مهم گیتاشناسی و غیره در اکثر موارد بعنوان مراجعی معتبر مورد قبول تمام ویرایشگران ویکیپدیا بودهاند. اولاً که معلوم نیست آیا گیتاشناسی اشاره به مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی دارد یا خیر. اگر ندارد بهتر است کلمهٔ گیتاشناسی حذف شود چون این کلمه ظاهراً یعنی جغرافیا و کلمهٔ اطلس بهتنهایی معنای مد نظر را میرساند و نیازی به گفتن اطلس جغرافیایی نیست.
اما اصل حرف، برای اینکه میزان دقت و کیفیت این اطلسهای فارسی مشخص شود ضبط نام چند کشور را از ویراست ۹۲-۹۳ اطلس جامع گیتاشناسی اینجا ذکر میکنم. کشور، چون نام کشورها در فارسی توسط کمیته تخصصی نامنگاری و یکسانسازی نامهای جغرافیایی ایران استاندارد شده (لینک) و توافق نظر بیشتری روی نام کشورها (مثلاً نسبت به شهرها) وجود دارد یا باید داشته باشد، ولی ظاهراً این اطلسهای فارسی توجهی به نامهای استاندارد ندارند و کار خودشان را میکنند.
امیدوارم این دست منابع در ویکیپدیای فارسی «حرف آخر» را نزنند! 4nn1l2 (بحث) ۲۹ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۳ (UTC)
بحث زیر پایان یافته است و بهزودی بایگانی خواهد شد
زمان جمعبندی: ۲۰ ماه پیش.
- اجماعی برای این پیشنهاد حاصل نشد. SunfyreT ۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۵۶ (UTC)
این صفحه خیلی انگلیسی و مخصوصاً آمریکا را در محور قرار داده و عمده مثالها دربارهٔ این زبان و این کشور است. به نظرم باید کمی به رابطهٔ عربی و فارسی به خاطر خط مشترک (خط عربی) پرداخته شود. فعلاً چهار تا مثال خوب به ذهنم میرسد:
- امان پایتخت اردن که در عربی عمان نوشته میشود و امان ابداع فارسیزبانهاست.
- خارطوم پایتخت سودان که در عربی خرطوم (kharTuum) است.
- دوبی که در فارسی تشتت دارد ولی در عربی دبی است.
- مورد ویژهٔ حماة هم مثال خوبی است که در فارسی تشتت زیادی دارد و هر چهار املای حماة و حما و حماه و حمات دیده میشود.
4nn1l2 (بحث) ۳ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۴۲ (UTC)
- @4nn1l2: درود بر شما. بحث خوبی رو آغاز فرمودید. دربارۀ «امان»، گویا برای اشتباه نشدن با نام کشور «عمان» است. به نظرم نام «دوبی» در فارسی دارای ابهام کمتری نسبت به «دبی» است و بهتر و سریعتر و بدون ابهام خوانده میشود. دربارۀ واژۀ «خارطوم» احتمالا مربوط به تفاوت در نوع تلفظ عربی و فارسی این واژه باشد. در مورد «حماة» هم، فکر می کنم بیشتر به دلیل نبودن حرف «ة»، در صفحه کلیدهای فارسی باشد. سپاس از توجه شما. AKhaleghizadeh (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۰۴ (UTC)
- نظر بنظر من فلسفه وجودی این قواعد نام فارسی اسامی لاتین است. ضمن اینکه تا وقتی در منابع فارسی، واژه ای رواج دارد باید همان ملاک قرار بگیرد و اشتراک خط فارسی و عربی نباید دلیلی برای اهمیت ویژه قائل شدن به واژه ای غیر از واژه رایج در منابع فارسی باشد. فرهنگ2016 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۱۶ (UTC)
- انواع و اقسام خطوط وجود دارد و معلوم نیست چرا باید برای لاتین تبعیض قائل شد. فقط یک خط است که نیاز به توجه ویژه دارد و آن خط عربی و الفباهای متنوع (رده:الفباهای عربی) آن است که مورد استفادهٔ زبان فارسی است. 4nn1l2 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۵ (UTC)
- چرا؟ چینی یا هر زبانی نباید برای اینجا فرق کند. 1234 (بحث) ۱۲ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۱:۴۵ (UTC)
با توجه به استقبال جناب خالقیزاده، متن پیشنهادی بنده برای اضافه شدن به متن رهنمود این است:
- از املای فارسی استفاده کنید. در وهلهٔ نخست املای فارسی و امروزی اسامی خاص ملاک است و نه املای بومی یا قدیمی آنها. اگر اسم خاصی در زبان فارسی با املایی متفاوت از زبان بومیاش جا افتاده از همان املای فارسی استفاده میشود، مثلاً پایتخت کشورهای اردن و سودان در منابع امروزی فارسی امان و خارطوم نوشته میشوند و در ویکیپدیای فارسی نیز از همین املاها استفاده میشود، هرچند در عربی بهترتیب عمان و خرطوم (الخرطوم) نوشته شوند. اما اگر املای اسم خاصی در زبان فارسی ناآشنا و ناشناخته است یا بین املاهای مختلف آن تشتت وجود دارد، رجوع به املای بومی به خط عربی راهکار مناسبی است. مثلاً در منابع فارسی جفت املاهای دبی و دوبی دیده میشوند و میشود گفت در املای نام این شهر به فارسی تشتت وجود دارد. از آنجا که املای بومی این شهر دبي است، در ویکیپدیای فارسی از املای دبی استفاده شده است. مثال دیگر املای شهر حماة است. در منابع فارسی از دیرباز تا به امروز همهٔ املاهای حماه و حمات و حما و حماة دیده میشود و بسامد اینان نیز کمابیش یکسان است. چون انتخاب بین اینها سخت و نهایتاً سلیقهای است، در ویکیپدیای فارسی از املای حماة که املای بومی شهر است استفاده شده. همچنین تعداد زیادی اسامی خاص هست که در فارسی ناآشنا و نارایج هستند ولی در زبان بومی خود املای مشخصی دارند مثلاً استان وادیالشاطئ. برای این اسامی کمابیش ناشناخته معمولاً از همان املای بومی استفاده میشود و سعی میشود املای بومی تا جای ممکن دستنخورده باقی بماند (توجه کنید که ئ در انتهای این نام به نویسهٔ دیگری تبدیل نشده است). البته در ویکیپدیای فارسی فقط استفاده از الفبای فارسی و الفبای عربی مجاز است و نه سایر الفباهای خط عربی. به عبارت دیگر، در زبان فارسی معمولاً از الفباهای پشتو و کردی و اردو و امثالهم استفاده نمیشود و نویسههای ویژهٔ این الفباها نیز در ویکیپدیای فارسی کاربردی ندارند.
اگر پیشنهادی برای اصلاح آن دارید لطفاً بیان کنید. اگر هم مخالفتی نبود این متن را مدتی بعد به متن رهنمود اضافه خواهم کرد. 4nn1l2 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۴۵ (UTC)
- موافق تقریباً برای همهٔ این مثالها بحث شده و اینطور نبوده که این متن از روی هوا نوشته شود. مثلاً دربارهٔ خارطوم بحث مفصلی شد چند سال پیش که در بحث:خارطوم موجود است. یا دربارهٔ حماة و الشاطئ همین اخیراً در وپ:زوز بحث شد (Special:Permalink/35496849#حما،_حماه_یا_حمات؟ و ویکیپدیا:زبان_و_زبانشناسی/بایگانی_۴۹#وادی_الشاطئ). طریقهٔ نوشتن رهنمود و سیاست در ویکیپدیا هم همین است که از بحث دربارهٔ مثالهای خاص و جزئی شروع میکنند و بحث را کمکم عمومیت و گسترش میدهند (رفتن از جزء به کل، نه برعکس) و رسوم جاافتادهٔ موجود را ثبت میکنند (مثلاً مقالهٔ دبی چند سال است که همین املا را دارد و میشود گفت به ثبات رسیده). دربارهٔ الفباهای خط عربی، حین تبدیل الفبای عربی به الفبای فارسی، دو تا از ترجیحات فارسیزبانان که الان به ذهنم میرسد تبدیل ة به ه است وقتی تلفظ آن به شکل یک واکه (فارسی مدرن ایران: کسره) ممکن باشد، مثلاً تبدیل مكة به مکه و دومی انداختن همزهٔ بیکرسی از آخر کلمه است، مثلاً تبدیل زرقاء به زرقا. ولی این مثالهایی که اینجا ذکر شده شرایط متفاوتی دارند. تبدیل ة به ه در انتهای حماة آن را به های ملفوظ تبدیل میکند نه یک واکه. و همزهٔ شاطئ روی کرسی ی نشسته. 4nn1l2 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۴۲ (UTC)
- مخالف حقیقتش ضرورت چنین پیشنهادی را درک نمی کنم. ملاک باید زبان معیار فارسی باشد آن طور که در منابع قابل اطمینان به کار رفته است و برای مواردی هم که بیش از یک مدل کاربرد وجود داشته باشد بهتر است بحث و نظرخواهی و اجماع ملاک باشد. همانطور که با سره سازی فارسی مخالفم با لاتین سازی و عربی سازی ویکی پدیای فارسی هم مخالفم. هدف ما باید این باشد که به زبان معیار فارسی زبانان نزدیک شویم و این پیشنهاد عملا نادیده گرفتن این هدف است. فرهنگ2016 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۰۱ (UTC)
- رهنمودها برای ثبت رسوم و رویههای جاری و نظم بخشیدن نوشته میشوند. در این زمینه خلأ وجود دارد و در وپ:زوز به آن اشاره شده. در این پیشنهاد بهصورت پررنگ نوشته شده از «از املای فارسی استفاده کنید». مهمترین موضوع در معادل انگلیسی همین صفحه هم Wikipedia:Naming conventions (use English) استفاده از الفبای انگلیسی به جای سایر الفباهای خط لاتین است و ارائهٔ راهکارهایی وقتی که اختلاف پیش میآید. اینجا هم همین اسلوب پی گرفته شده با این تفاوت که خط زبان فارسی، عربی است برخلاف مال انگلیسی که لاتین است. حرف زدن دربارهٔ خط لاتین برای زبان فارسی بیمعنی است و آنچه در انتقال اسامی اروپایی به فارسی رخ میدهد آوانگاری است نه حرفنویسی. این بحث هیچ ربطی به سرهسازی و عربیسازی و لاتینسازی ندارد. 4nn1l2 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۱۴ (UTC)
- این پیشنهاد هیچ کمکی نمی کند و فقط می گوید در مواقع اختلاف بر سر نام فارسی استفاده شده در منابع، اولویت با نام استفاده شده در عربی باشد. بومی؟ اجازه دهید مثل دیگر موارد خود کاربران با بحث و نظرخواهی درباره همان نام نتیجه بگیرند. ویکی پدیا نباید با اولویت قائل شدنهای این چنینی برای اختلافات جزئی تعیین تکلیف کند. اگر سر چنین مسائل جزئی اختلافی وجود دارد پس باید بحث شود تا دقیق مشخص شود کدام کاربرد چه اندازه رواج دارد و اجماع بر کدام نام باشد. بومی بودن دلیل بر معیار بودن در زبان دیگر نیست. فرهنگ2016 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۲۸ (UTC)
- برای اینکه بحث به جاهای بیربط کشیده نشود، آیا شما میدانید که ۱) زبان فارسی به خط عربی نوشته میشود؟ و ۲) خط عربی چندین الفبا دارد (رده:الفباهای عربی) از جمله الفبای عربی و الفبای فارسی و الفبای اردو؟ آیا متوجه تفاوت خط و الفبا هستید؟ باز برای اینکه بحث به بیراهه نرود و وقت افراد هدر نشود خواهش میکنم وقتی مینویسید «عربی» دقیقاً از کلمات زبان، خط، و الفبا استفاده کنید تا کسی به اشتباه نیفتد. 4nn1l2 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۳۸ (UTC)
- ترجیح می دهم بیشتر از این بحثی نکنم چون بحث های زبانی به این شکل سازنده نیست. فرهنگ2016 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۲۹ (UTC)
- توضیحی دربارهٔ ضرورت این پیشنهاد و پر کردن خلأ موجود: در زبان فارسی (که برای نگارش آن در حال حاضر از خط عربی استفاده میشود) برای تبدیل هر اسمی که به هر خطی جز خط عربی نوشته شده باشد (مثلاً به خط لاتین) معمولترین و رایجترین روش آوانگاری است (نه مثلاً حرفنویسی). در همین رهنمود هم یک زیربخش هست به نام وپ:آوانگاری کنید. بنابراین وقتی مبحث تغییر خط در میان است، آوانگاری خودبهخود پررنگ میشود. اما وقتی تبدیلها درون یک خط انجام میگیرد (مثلاً درون خط عربی، از الفبای عربی به الفبای فارسی)، آوانگاری کاملاً رنگ میبازد و مثلاً اینکه تلفظ ریاض در زبان عربی چیست کاملاً بیاهمیت است (در زبان عربی استاندارد مدرن (کلاسیک، فصحی): ریاد، البته دال مؤکد: riyaaD) [دیدهاید پایتخت عربستان را در انگلیسی چگونه مینویسند: Riyadh؟]. خلاصه وقتی پای ض در میان است، کسی به فکر آوانگاری نمیافتد و این حرف فارغ از نحوهٔ تلفظش در زبانهای مختلف به همین شکل حفظ میشود (ذهنتان برود به سمت حرفنویسی). بنابراین برای اسامیای که به خط عربی نوشته شدهاند در این صفحه خلأ وجود دارد و این پیشنهاد سعی میکند این خلأ را پر کند. در حال حاضر در متن رهنمود کلمات «آوا» (5 بار) و «تلفظ» (7 بار) را مکرراً میبینید ولی حتی یک بار هم کلمهٔ «املا» به کار نرفته. در عوض این پیشنهاد روی کلمهٔ «املا» متمرکز است. هرکس معادل انگلیسی این رهنمود و مخصوصاً en:WP:DIACRITICS را مطالعه کند خواهد دید که بخش مهمی از آن صفحه به این میپردازد که با حرکتگذاریهای مختلف در الفباهای خط لاتین چگونه برخورد کنند، یعنی بحثی درونخطی و املایی برای آن زبان. این رهنمود در حالت فعلی دچار ازخودبیگانگی است و هیچ بحثی دربارهٔ خط عربی (یعنی خط کنونی زبان فارسی) ندارد و این شگفتآور است. 4nn1l2 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۴۴ (UTC)
- @4nn1l2: درود بر شما. گرچه من بیشتر تلاش میکنم تا اصول و ساختار زبان فارسی در ویکی فارسی رعایت شوند، اما گاهی بهویژه برای نامهای خاص ناچاریم از همان الفبای عربی هم استفاده کنیم و گزینه مناسب دیگری نداریم یا جایگزین آنها ناقص است یا چندان مناسب نیست. پیشنهاد میکنم عنوان "نامهای خاص را متنتان اضافه بفرمایید تا بیشتر شفاف شود و نیز بر استثنا بودن این موارد تاکید بفرمایید. در کل، نوشتۀ شما رو مناسب دیدم و برای شفاف شدن موضوع سودمند هستند. در عین حال، پیشنهاد میکنم که برای افزودن این متن، حدود یک هفته صبر بفرمایید تا کاربران دیگر هم نظر خودشان را بفرمایند. با سپاس فراوان. AKhaleghizadeh (بحث) ۵ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۵۳ (UTC)
- ممنون. روی «اسم خاص» یکی دو بار دیگر تأکید کردم. مشخصاً این رهنمود دربارهٔ اسامی خاص است و ما در اینجا با املای کلمات عمومی کاری نداریم. البته الفبای عربی تقریباً کاملاً درون الفبای فارسی قرار میگیرد (فقط «ي» و «ك» به «ی» و «ک» تبدیل شده و همزه وصل و همزهٔ مکسوره (إ) در فارسی دیده نمیشود). یعنی الفبای عربی تقریباً زیرمجموعهٔ الفبای فارسی است و نویسهای ناآشنا برای فارسیزبانان ندارد. 4nn1l2 (بحث) ۵ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۵۶ (UTC)
- @AKhaleghizadeh: سلام. شما جای دیگری ادعا کردید اصل بر ملی گرایی نیست ولی اینجا به وضوح دنبال اصالت دادن به زبان و بومی گرایی هستید. اگر به طور موردی بود طبعا من مشکلی نداشتم ولی اینکه کلی می گویید اصالت با نویسه عربی است پس من می توانم روی هزاران نویسه دست بگذارم و دقیقا با ادعای شما که «جایگزین فارسی ناقص است» و «چندان مناسب نیست» آنها را تغییر دهم. این یک بام و دوهوا نیست؟ این ادعاها فنی و زبان شناختی است؟ نمی شود جای دیگری وجود منابع فارسی را بخاطر اینکه اصل بر ملی گرایی نیست نادیده گرفت و جای دیگری هم اصل را بر بومی گرایی دانست و باز منابع فارسی را نادیده گرفت. این شیوه کاملا سلیقه ای و مبتنی بر انتخاب و دیدگاه کاربر است. ایرادی هم بنظر من ندارد تا وقتی که فقط استدلال شماست نه متن رهنمودی که انتخاب و سلیقه را که شاید متضاد با منابع معتبر هم باشد به دانشنامه تحمیل کند من قبول دارم که استثناهایی وجود دارد. مشکلی نیست. فقط بحث اینجاست که چرا این استثناها با بحث کردن مشکل شان حل نشود؟ چرا باید کلی گویی کرد؟ «املاهای حماه و حمات و حما و حماة» خودش یک فهرست است و چطور می توان به این گفت استثنا؟ استثنا یعنی نویسه ای که معادلی در منابع فارسی ندارد چون در قدم اول اصالت در ویکی پدیا با منابع معتبر است. بقیه موارد فقط باید با بحث مشخص شود تا ما به این نتجه برسیم که کدام عنوان بیشتر مناسب مقاله است. اگر شما بین «املاهای حماه و حمات و حما و حماة» آخری را ترجیح می دهید این دیگر رهنمود نوشتن ندارد و باید زحمت حل اختلافش را بکشید. فرهنگ2016 (بحث) ۸ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۰۳ (UTC)
- @فرهنگ2016: درود فراوان بر شما. به نظرم در کاربرد مفاهیم و واژهها باید بیشتر دقت کنیم. بله، در دانشنامه اصل بر ملیگرایی نیست (محدود نشدن به ایران یا زبان فارسی) و انتقال درست دانش اولویت دارد. حال گاهی از شیوۀ رواج استفاده میشود، گاهی از منابع معتبر، و گاهی از شیوههایی که ممکن است کاربران بر سر آن توافق کنند. همان طور که به کاربر @4nn1l2: یادآوری و تاکید کردم، موضوع مورد بحث ما هم نامهای خاص است و هم اینکه موارد استثنا هستند، یعنی اگر نامی یک شیوه رایج داشته باشد، از همان استفاده میشود و اگر نامی در منابع معتبر به شکلی خاص نوشته میشود، باز از همان شیوه منابع پیروی میشود. موضوعی که مورد بحث ما بود، در مورد نامهایی غیر از این موارد بود. در مواردی که تشتت و پراکندگی وجود دارد و هیچیک هم غلبه ندارد، طبیعتا نامی که به نام عربی نزدیکتر اولویت پیدا میکند، که مشابه آن برای آوانگاری نامها در زبانهای دیگر هم به همین شیوه است. برای مورد «حماة» هم چون هم نویسه آخر آن مربوط به زبان فارسی نیست (البته نویسه همزه هم جزو ساختار زبان فارسی نیست ولی تقریبا هماندازه نویسههای زبان فارسی به کار میرود)، هم خود این نام به هر شکل، کمکاربرد است، و هم اینکه تعداد چنین نامهایی بسیار کم است. بنابر این، در مقایسه با کل نامهای به کاررفته در دانشنامه حالت استثناء پیدا میکند. هر زمان هم برای نامی بحثی رخ دهد، باز آن هم شیوۀ مناسبی است. هدف کلی ما، یافتن راهحلهای شایسته و خردمندانه است. با سپاس فراوان. AKhaleghizadeh (بحث) ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۵۷ (UTC)
- یک مثال خوب دیگر از ضرورت بحث دربارهٔ خط عربی باشگاههای ورزشی نفط در عراق هستند:
- آیا باید نفط را به نفت تغییر داد یا خیر (ظاهراً روایتهای مختلفی هم دربارهٔ ریشهشناسی این کلمه هست و هر دو زبان گرفتن این واژه از دیگری را منکر میشوند. ر.ک. en:wikt:نفط و en:wikt:نفت) شاید «نفت عراق» یا «نفت بصره» طبیعی به نظر برسند ولی گفتن «نفت وسط» در فارسی ناجور به نظر میرسد (وسط در اینجا یعنی میدانهای نفتیای که در مرکز عراق واقع شدهاند نه در شمال یا جنوب آن). در منابع ورزشی فارسی تشتت عجیبی در این باره هست. متن پیشنهادی بنده توصیه میکند جهت حفظ یکنواختی (که به نظر من از «صحت» و «املای صحیح» هم مهمتر است) حتیالامکان از املای بومی استفاده شود. 4nn1l2 (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۴:۴۳ (UTC)
سلام. چندتایی باشگاه ورزشی با نام «نفت» در ایران و کشورهای دیگر هم داریم و شیوهٔ ضبط آنها در ویکی عربی جالب است و ممکن است به بحث کمک کند. البته اطلاع ندارم ویکی عربی به لحاظ رهنمودها چقدر سفت و سخت است و آیا این شیوهها از دل بحث بیرون آمدهاند یا سلیقهایاند؟ مثالها را ببینید:
کادامو (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۰۵ (UTC)
- به نظرم بهتر است ویکی عربی را در این بحث دخیل نکنیم. بدون اینکه بخواهم بیاحترامی کنم، ویکی عربی را جای خیلی عجیبی یافتهام. دیدن امثال ar:سلام إشق (فيلم) فک من یکی را که میاندازد! و کاش یکی دو تا بودند. هفتهای نیست که یکی از این دست عناوین را آنجا نبینم. نمیدانم آیا اینها محصول کار رباتیک است یا... — 4nn1l2 (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۲۹ (UTC)
- حق با شماست. موافقم. کادامو (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۰ (UTC)
- اتفاقا بنظر من کار ویکی عربی در همین مواردی مثل «نادي نفط وغاز كسجاران» از نظر زبان شناختی منطق قابل قبولی دارد. در نویسه گردانی نباید به الفبای مقصد بی توجه بود. فرهنگ2016 (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۵۳ (UTC)
- ویکی عربی یکجا گچساران را به «کسجاران» تبدیل کرده (معلوم نیست چطور جای س و ج را عوض کرده) و در جای دیگر «غشساران». از این بابت دقت و اعتبارش زیر سوال است. کادامو (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۱۱ (UTC)
- این دلیل بر بی اعتبار بودن نیست. شما باید ببینید نویسه گردانی اتفاق افتاده یا ملاک منبع بوده است. عرب زبانان گستره جغرافیایی وسیعی دارند، همانطور که فارسی زبانان هم یکدست نیستند و تنوع در شکل نگارش در عربی دلیل بر اشتباه بودن یکی از این دو شکل نگارش نیست. فرهنگ2016 (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۴۸ (UTC)
- قرار نیست زبانها کارهای همدیگر را تلافی کنند. واقعیت این است که عربی در رابطه با فارسی دست بالا را داشته (و دارد؟) و زبان باپرستیژتر محسوب میشده (مثلا دستورنویسی برای زبان عربی ۱۲۰۰ سال سابقه دارد در حالی که مال فارسی به ۲۰۰ سال هم نمیرسد). عربی از فارسی عملا چیزی اخذ نمیکند ولی فارسی حین اخذ از عربی محذوریت نداشته. همین کلمه نفت را تا کمتر از ۱۰۰ سال پیش در فارسی بهصورت نفط مینوشتند (ر.ک. آرشیو روزنامه اطلاعات). همین الان هم در منابع فارسی ورزشی نفط هست و اصلا هم مهجور نیست (تشتت هست). — 4nn1l2 (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۲۴ (UTC)
- این دیدگاه های ارزش محورانه جایش در ویکی پدیا نیست. بیرون از ویکی پدیا کم نیست دیدگاه های مبتنی بر سره سازی، لاتین سازی و عربی سازی زبان فارسی. قرار نیست ما اینجا دنبال پیاده کردن ارزش های خود باشیم. اتفاقا ملاک اصلی در ویکی پدیا باید زبان معیار باشد هر چقدر هم که در گذشته نفت را نفط می نوشتند و تهران را طهران پس زبان معیار بر زبان کهن اولویت دارد. البته من اینجا بحثم نفط و طهران و کسجاران و غشساران و هیچ یک از مثال ها نیست. بحثم فقط یک چیز است اول اولویت با زمان معیار است و جایی که هم زبان معیار مشخص نبود و قرار بر نویسه گردانی بود مثل همین ویکی پدیای عربی اولویت باید الفبای زبان مقصد باشد و دیدگاه های ارزش محورانه مبنای زبان شناختی ندارد. هر چند من حتی نمی گویم حتما باید الفبای فارسی مقدم باشد و می توان برای موارد خاصی به طور مجزا بحث کرد و دید نظر کاربران چیست. ولی همه دیدگاه های ارزش محورانه را که در بین فارسی زبانان کم هم نیست جای این دیدگاه ها را در ویکی پدیا نمی دانم. ما باید آیینه ای از فارسی زبانان باشیم نه تحمیل کننده به آنها بر اساس نگاهی که داریم. فرهنگ2016 (بحث) ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۳۷ (UTC)
- ارج (زبانشناسی اجتماعی) یک مبحث زبانشناختی است. تقصیر ویکیپدینها نیست که انگلیسی جهان را در مینوردد و پشتو در منطقهای بهشدت توسعهنیافته منزوی و بدون قدرت اثرگذاری است. ما با واقعیات روی زمین کار داریم نه با امیال و آرزوها. همین امروز بسیاری از لهجهها و زبانها دقیقاً به خاطر نداشتن پرستیژ در معرض خطر و نابودی قرار دارند.
نفت و نفط شاید برای فارسی فقط یک بحث املایی باشد (چون ت و ط در فارسی نهایتاً یک واج هستند با تلفظ دقیقاً یکسان) ولی برای عربی بحث تلفظ هم هست چون اینها در آنجا دو واج مجزا هستند با تلفظهای متفاوت.
تصمیمگیری دربارهٔ املای تهران حتماً با فارسیزبانان است ولی نفت اختصاصی به ایران ندارد و اگر فلانی در فلان کشور خارجی میخواهد نام تیمش را (که یک نام خاص محسوب میشود) «نفط الوسط» بگذارد، معلوم نیست با چه توجیهی میتوان آن را در فارسی به «نفت وسط» تبدیل کرد. [و چرا منچستر یونایتد را «متحد منچستر» یا یک همچون چیزی ترجمه نکنیم؟]
در نهایت اینکه از منابع فارسی نمیتوان به نتیجهٔ خاصی رسید چون هر دو املا تقریباً به یک اندازه رایجاند. راهکار دیگری نیاز است حتی اگر تاس انداختن و قرعهکشی باشد. — 4nn1l2 (بحث) ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۱۴ (UTC)
- فکر نمی کنم در ویکی فارسی مانعی برای اصلاح املای موردی عنوان مقالات باشد، خصوصا وقتی که منابع معتبر فارسی نداشته باشد. البته من همچنان نظرات شما درباره زبانها را بحثی خارج از موضوع ویکی پدیا می بینم. فرهنگ2016 (بحث) ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۲۹ (UTC)
ظاهراً آوانگاری شده نه آنطور که در متن رهنمود آمده «ترجمهٔ حرفبهحرف» که اصلاً اصطلاحی مبهم و بیمعناست و احتمالاً منظورش حرفنویسی بوده. دربارهٔ این نام در ویکیپدیا:قهوهخانه/بایگانی_۳۳#Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch بحث شده و کاربری که کار برگردان را انجام داده بهوضوح گفته «با توجه به پرونده شنیداری» که یعنی آوانگاری کرده. نوشتن ll به صورت ش هم کاملاً مشخص میکند که آوانگاری شده وگرنه بعید است کسی دو تا حرف L را به یک عدد حرف ش برگرداند.
در نتیجه این مثال به درد آن قسمت از رهنمود نمیخورد و حذفش میکنم. 4nn1l2 (بحث) ۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۳۶ (UTC)
این رهنمود «رواج بر «درستی» ارجحیت دارد.» در تضاد با اهداف اصلی یک دانشنامه است. Mostafamirchouli (بحث) ۱۲ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۱:۳۴ (UTC)
- برداشت من از رواج این است که ما طبق منابع عمل کنیم و تا جای ممکن از ترجمه کاربران استفاده نکنیم. در بحثهایی هم که من شرکت داشتم متوجه شدم اصلا روی «درستی» هم می تواند اختلاف نظر جدی وجود داشته باشد. گاهی کاربران ملاک درستی را تشخیص شخصی خودشان می دانند که طبعا اینجا استفاده از منابع فارسی می تواند قابل اعتمادتر از نظر کاربران باشد. ترجمه کار فنی است. من دیدم که در بعضی موارد کاربران به نحوه استفاده زبان فارسی (زبان مقصد) توجه ندارند و تصور می کنند مثلا در اسامی باید مطابق با زبان مبدا و حتی تلفظ های خاصی از آن آوانگاری کرد در حالی که در ترجمه تخصصی ویژگی های زبان مقصد می تواند ملاک مهمی برای مترجمان باشد. در مجموع من فکر می کنم «رواج مبتنی بر منابع»، دانشنامه ای تر از تشخیص کاربران از «درستی» باشد. هدف این مدل از دانشنامه هم همین است که ملاک ما منابع معتبر باشد. فرهنگ2016 (بحث) ۱۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۳۰ (UTC)
- @Mostafamirchouli: نکته اینجاست که اصلا «درست» چیزی نیست جز آنچه در منابع معتبر آمدهاست. بنابراین جملهٔ صحیح این است: رواج بر هر معیار دیگری ارجحیت دارد. رواج همان درستی است. Pirhayati (بحث) ۱۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۱:۲۶ (UTC)
- @فرهنگ2016@Pirhayati اگر منابع از نام اشتباهی برای یک موضوع استفاده کنند چه. در همین مورد اخیر که یک مقاله (روز جهانی دختر) پُر بازدید (با اهمیت) هم بود و عنوان اشتباهی داشت [و دارد] که منتقل کردم به عنوان درست و دوباره با استناد به وپ:رایج به عنوان اشتباه برگردانده شد، راهکار تغییر عنوان این مقاله به عنوان درست چیست. تنها راه نقض وپ:رایج است.
- الان در این مورد عنوان «درست» عنوانی است که سازمان ملل برای این روز انتخاب کرده، اما با بررسی که کردم، دیدم وبسایتها منجمله ایران اینترنشنال از روز جهانی دختر برای این روز استفاده کرده، که اشتباهه.
- یا مقاله سازمان اطلاعات مرکزی، اگر ویرایشگری بخواهد آنرا با استناد به چند وبسایت (منبع) که از عنوان «سیا» برای این سازمان استفاده کردهاند و با تکیه بر وپ:رایج عنوان مقاله را از عنوان درست کنونی «سازمان اطلاعات مرکزی» به عنوان اشتباهِ «سیا» تغییر دهد، طبق این رهنمود درست است و کاربری نمیتواند از این انتقال جلوگیری کند. در اینجا عنوان درست مشخص است و عنوان اشتباه هم مشخص است، طبق این بند رهنمود عنوان انتخابی اگر رایج باشد ولو اشتباه هم باشد میتواند جایگزین عنوان درست شود. Mostafamirchouli (بحث) ۱۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۱:۵۵ (UTC)
- همانطور که گفتم، معیار عینی برای درست و غلط وجود ندارد. بنابراین، ویکیپدیا نام رایج را که معیاری عینی دارد، انتخاب کردهاست. در مورد مثالهایی هم که زدهاید، اصولاً اشتباه و درستی وجود ندارد. «روز جهانی دختر» چندین نام مختلف دارد که یکی از آنها رایجترین است (در زبانهای دیگر هم «روز جهانی دختر» رایج است). در مورد سیا هم یک نام اصلی رایج داریم و یک مخفف رایج. تصمیم بر این شده که نام اصلی بیاید و در ویکیپدیای انگلیسی هم نام اصلی رایج آمده نه نام مخفف رایج یعنی CIA. Pirhayati (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۴۶ (UTC)
- @Mostafamirchouli: مواردی که ابهام دارد می توانید با دیگر کاربران روی آن بحث کنید و اگر اجماعی بدست آمد طبعا می توان به عنوان مناسبتر منتقل کرد. این رهنمود بنظر من بحث و حل اختلاف و اجماع کاربران برای عنوان مناسب را رد نمی کند فقط قواعد کلی نامگذاری را تشریح کرده است. بالاتر هم گفتم که روی درستی می تواند بحث و اختلاف نظر جدی وجود داشته باشد. مثلا من برداشتم این است که در فارسی لفظ دختر برای این روز مناسب تر از لفظ دختربچه است. بنظر من تا حدودی جنبه فرهنگی دارد. برداشتم این است که در فارسی دختربچه معنا را نمی رساند. البته این را فقط برای مثال گفتم. فرهنگ2016 (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۴۵ (UTC)
- @فرهنگ2016 در مورد این مثال، در بحث مقاله توضیح دادهام که به زن بیست ساله هم امکان دارد بگوییم دختر. خوب شد که به فرهنگ اشاره کردید، در فرهنگ جامعه کنونی ایران به دختری که ازدواج نکرده باشد حتی اگر چهل سال داشته باشد باز هم میگویند دختر، در صورتی که هدف و مخاطب ابن روز و این عنوان کودکن دختر است.
- حالا باید دید که آیا هدف و نام رسمی که برای این روز انتخاب شده است مهمه یا یا اینکه چه لفظی برایش زیباتر است؟
- لفظ زیبا مهم است یا عنوان درست؟
- عنوان درست یعنی همین، سازمانی جهانی روزی را برای هدف خاصی نامگذاری میکند، سپس ما در ویکیپدیای فارسی (یا ویکیپدیای انگلیسی یا هر ویکی دیگری) عنوان مقالهای که برای این روز ایجاد شده را به عنوانی که لفظ مناسبتری دارد تغییر میدهیم.
- سیاستها/رهنمودها و شیوهنامهها باید جلوی این تغییرات سلیقهای را بگیرند.
- وقتی نام رسمی (درست) مشخصی دارد چرا عنوان را با این دلایل لفظ مناسبتر و رایج بودن تغییر دهیم؟ Mostafamirchouli (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۵ (UTC)
- @Pirhayati معیار عینی برای درستی، نام رسمی است. نام رسمی نام درست است (در جایی که نام رسمی وجود دارد، مثل همین دو مثالی که زدم). Mostafamirchouli (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۸ (UTC)
- نام رسمی بسیاری از سازمانها و کشورها و افراد چنان پرت است که اصلا آنها را یک بار هم نشنیدهایم. این دیگر چه معیاری است؟ Pirhayati (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۵۰ (UTC)
- کاربر:Mostafamirchouli من برداشت دیگری دارم. فرهنگ2016 (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۲۱ (UTC)
- @فرهنگ2016 درود. برداشت شما در مورد عنوان درست چیست؟ Mostafamirchouli (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۰۷ (UTC)
- کاربر:Mostafamirchouli درود. ببخشید که واضح نگفتم. منظورم این بود که درباره عنوان روز جهانی دختر/دختربچه من از کاربرد اصلی دختر در فارسی برداشت دیگری دارم. البته این بحث را اینجا بازتر از این نمیکنم چون جای آن در این فضای بحث نیست. در مورد درستی به طور کلی من ترجیحم اول از همه منابع معتبر فارسی است. اگر رواج، چندان مشخص و واضح نبود بنظرم بهتر است بجای قواعد و معیار و سیاست و رهنمود نوشتن روی همان مورد خاص بین کاربران بحث شود و از طریق حل اختلاف و اجماع گرفتن، مشخص شود کدام عنوان درستر یا مناسبتر است. فرهنگ2016 (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۴۲ (UTC)
- @Pirhayati یکی از وظایف دانشنامهها همین است، شناساندن ناشناختهها به ما. اما در مورد پرت بودن! مگر میشود نام یک کشور، سازمان، افراد یا کشوری پرت باشد!؟! منظورتان از پرت بودن چیست؟ مثالی بزنید. البته در مورد نام کشورها متوجه گفته شما هستم اما در مورد مابقی گزینهها موردی در ذهنم نیست. Mostafamirchouli (بحث) ۱۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۰۵ (UTC)
- «ویلیام جفرسون بلایت سوم» یا «نصرالله معین نجفآبادی» یا «بایِریشه موتورِن وِرکه آگِ» نامهای پرتی هستند. ویکیپدیا ناشناخته را به ما میشناساند، اما نه در عنوان. باید اول برای مخاطب روشن باشد که این صفحه همان است که میخواهد، بعد اطلاعات ناشناخته در اختیار او قرار گیرد. Pirhayati (بحث) ۱۵ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۲:۴۲ (UTC)
۱-چگونه رهنمودها در گذشته تبدیل به سیاستهای کنونی شدند؟
۲- این سیاست مشروعیت اجرایی خود را از کجا میگیرد؟
۳- محتوای این سیاست کجا به اجماع گذاشته شده؟
۴- اجماع دوباره این سیاست چه زمانی اتفاق میافتد؟
. مصطفی کوهستانی (بحث) ۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۴۷ (UTC)