اینتلیجنتسیا (لاتین: intellegentia، (به لهستانی: inteligencja)، روسی: интеллигенция؛ IPA: [ɪntʲɪlʲɪˈɡʲentsɨjə]) به یک طبقه اجتماعی از اشخاص تحصیلکرده و روشنفکر گفته میشود که به نقد، راهنمایی، و رهبری فرهنگ و سیاست جامعهٔ خود اشتغال داشته باشند.[1] اینتلیجنتسیا میتواند شامل معلمان، هنرمندان، دانشگاهیان، نویسندگان، روزنامهنگاران و به طور کلی «اهل قلم» باشد. از لحاظ تاریخی، نقش سیاسی اینتلیجنتسیا تاثیرهای متفاوتی بر شکلگیری فرهنگ جامعه، از مترقی تا مرتجع داشته است.[2][3]
اصطلاح اینتلیجنتسیا نخستین بار در اواخر قرن هجدهم و در جریان تجزیه لهستان به کار گرفته شد. در آن زمان لهستان تحت حکومت روسیه تزاری بود و روشنفکر لهستانی برونیسلاو ترنتوسکی از اشخاص لهستانی الاصل متعلق به طبقهٔ بورژوازی و تحصیلکردهای را رهبر لهستان مستقل آینده میدانست که نسبت به سرنوشت و آینده هموطنان خود احساس مسؤولیت میکردند و مدعی در اختیار داشتن ابزار فکری و خطوط اصلی برنامهای اجتماعی و سیاسی برای راهنمایی ملت خود به سوی زندگی بهتر و انسانیتری بودند. این افراد در دانشگاهها و مدارس عالی نظامی آموزش یافته بودند و هوادار اصلاحات سیاسی، تقویت مبانی زندگی دموکراتیک و مدرن (مانند اروپای غربی به ویژه فرانسه)، و انجام پروژه اصلاحات ارضی و اقتصادی به سود بورژوازی بودند.
در مورد تفاوت بین «اینتلیجنتسیا» و «روشنفکر» دو نظر وجوددارد. برخی بین این دو اصطلاح تفاوت میگذارند و معتقدند اینتلیجنتسیا محدود به زمان و مکان خاص خود (روسیه تزاری و لهستان) است و برخی نیز میگویند اینتلیجنتسیا گروهی اجتماعی هستند که میتواند درهر کشوری پدیدآید.[4]
جستارهای وابسته
منابع
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.