ایرن ژولیو-کوری

ایرن ژولیو-کوری (به فرانسوی: Irène Joliot-Curie) ‏(۱۲ سپتامبر ۱۸۹۷ – ۱۷ مارس ۱۹۵۶) فیزیک‌دان و شیمی‌دان فرانسوی که به خاطر کشف رادیواکتیویتهٔ مصنوعی در سال ۱۹۳۵ جایزه نوبل شیمی را دریافت کرد.

ایرن ژولیو-کوری Irène Joliot-Curie
زادهٔ	۱۲ سپتامبر ۱۸۹۷ پاریس
درگذشت	۱۷ مارس ۱۹۵۶ (۵۸ سال) پاریس
ملیت	فرانسوی
محل تحصیل	دانشگاه پاریس
شناخته‌شده برای	کشف رادیواکتیویتهٔ مصنوعی
جوایز	جایزه نوبل شیمی (۱۹۳۵)
پیشینه علمی
شاخه(ها)	فیزیک، شیمی
محل کار	دانشگاه سوربون
استاد راهنما	پل لانژون
دانشجویان دکتری	هلن لانژون-ژلیو

زندگی

ایرن کوری در پاریس به دنیا آمد و در همان شهر هم دیده از جهان فروبست. مادرش ماری کوری و پدرش پیر کوری هر دو فیزیک‌دان برجسته‌ای بودند. در ۴ اکتبر ۱۹۲۶ با فردریک ژولیو که در انستیتو رادیوم زیر نظر ماری کوری کار می‌کرد ازدواج کرد. فردریک پسر هانری ژولیو از انقلابیون کمون پاریس بود.

فعالیت علمی

در سال ۱۹۳۴ ایرن و فردریک توسط پرتو آلفا، آلومینیوم را بمباران کردند و نشان دادند با این عمل هستهٔ آلومینیوم با انتشار یک نوترون به هستهٔ فسفر تبدیل می‌شود، ولی فسفر به دست آمده رادیواکتیو بود و به انتشار پوزیترون ادامه می‌داد. آن‌ها در واقع رادیواکتیویته مصنوعی را کشف کرده بودند.

در سال ۱۹۳۵ زوج ژولیو-کوری به خاطر کشف رادیواکتیویتهٔ مصنوعی جایزه نوبل شیمی را دریافت کردند.

با قدرت گرفتن هیتلر در آلمان و فاشیستها در ایتالیا جناح چپ در فرانسه قوی‌تر شد و در انتخابات ۱۹۳۶ با پیروزی جبههٔ خلق لئون بلوم رئیس‌جمهور شد و او از ایرن ژولیو کوری دعوت کرد پست وزارت آموزش و پرورش را بپذیرد و این نخستین باری بود که زنی به کابینهٔ فرانسه راه پیدا می‌کرد.

در سال ۱۹۴۶ زوج ژولیو-کوری برنامهٔ تشکیل مرکز انرژی اتمی را ارئه نمودند و دو سال بعد نخستین پیل اتمی فرانسه را به راه انداختند. اما در سال ۱۹۵۰ به دلیل آنچه تمایلات کمونیستی قلمداد شد، از این مرکز اخراج شدند و در ۱۹۵۴ که عضویت ایرن در انجمن شیمی‌دانان آمریکا پیشنهاد شد به دلیل همین تمایلات با آن مخالفت شد.

ایرن همراه با مادرش ماری کوری در سال ۱۹۲۵

درگذشت

ایرن ژولیو کوری در ۱۷ مارس ۱۹۵۶ بر اثر سرطان خون که به دلیل مجاورت با پرتوهای رادیواکتیو به آن مبتلا شده بود درگذشت.

سال‌شمار

• ۱۲ سپتامبر ۱۸۹۷ تولد در پاریس
• ۱۹۰۶ درگذشت پدر (پیر کوری)
• ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ تکنسین رادیولوژی
• ۴ اکتبر ۱۹۲۶ ازدواج با فردریک ژولیو کوری
• ۱۹۲۷ تولد دخترشان هلن
• ۱۹۳۱ کار روی تشعشع بریلیوم
• ۱۹۳۲ تولد پسرشان پیر
• ۴ ژوئیه ۱۹۳۴ درگذشت مادر ماری کوری بر اثر ابتلا به سرطان خون
• ۱۹۳۴ کشف رادیواکتیویته مصنوعی
• ۱۹۳۵ دریافت جایزهٔ نوبل شیمی به همراه همسرش
• ۱۹۳۶ وزیر آموزش و پرورش
• ۱۹۴۶ ارائه برنامهٔ تشکیل مرکز انرژی اتمی
• ۱۹۵۰ برکناری از مرکز انرژی اتمی به دلیل تمایلات کمونیستی
• ۱۷ مارس ۱۹۵۶ مرگ در پاریس

جستارهای وابسته

• پرتوزایی
• فیزیک هسته‌ای

منابع

پیوند به بیرون

• خلاصهٔ زندگی‌نامه علمی دانشمندان، ترجمهٔ بیرشک، بهروز و دیگران، به کوشش زیر نظر احمد بیرشک.، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی، ۱۳۷۴، ص. ۴۶۳، شابک ۹۶۴-۵۵۱۵-۰۱-۷
• زنان برندهٔ جایزهٔ نوبل، تألیف: منوچهر مدنی گیوی