اقتصاد ترابری
From Wikipedia, the free encyclopedia
اقتصاد ترابری یا اقتصاد حملونقل شاخهای از علم اقتصاد است. این شاخه در سال ۱۹۵۹ میلادی و توسط اقتصاددان آمریکایی جان آر. مییر[en 1] تأسیس شد. این شاخه از اقتصاد به تخصیص منابع در بخش حمل و نقل میپردازد. این شاخه از اقتصاد ارتباط قوی با مهندسی عمران دارد. برخلاف دیگر شاخههای اقتصاد، در اقتصاد حملونقل فرض یک اقتصاد بیفضا و خودجوش ممکن نیست. افراد و کالاها با سرعت معینی در شبکهها ترابری جریان مییابند و تقاضاها به اوج میرسند. پیش خرید بلیط به عنوان مثال اغلب ناشی از کرایههای پایینتر است. خود شبکههای ترابری ممکن است رقابتی یا غیر رقابتی باشند. یک سفر منفرد (کالای نهایی از نظر مصرفکننده) ممکن است به مجموعه خدمات ارائه شده توسط چندین شرکت، آژانس و حالتهای دیگر نیاز داشته باشد.[1]
این مقاله میتواند با ترجمهٔ متن از مقالهٔ متناظر در انگلیسی گسترش یابد. برای مشاهدهٔ دستورالعملهای مهم ترجمه روی [گسترش] کلیک کنید.
|
اگرچه سامانههای حملونقلی از همان نظریه عرضه و تقاضا مانند سایر صنایع پیروی میکنند، عوارض ناشی از اثرات شبکه و انتخاب بین کالاهای غیرمشابه (مانند سفر با ماشین و اتوبوس) تخمین تقاضا برای تأسیسات حملونقلی را دشوار میکند. توسعه مدلهایی برای تخمین انتخابهای احتمالی بین کالاهای درگیر در تصمیمگیریهای حمل و نقلی منجر به توسعه شاخه مهمی از اقتصادسنجی و همچنین جایزه نوبل برای دانیل مکفادین شد.
در حمل و نقل، تقاضا را میتوان بر حسب تعداد سفرهای انجام شده یا کل مسافت طی شده در تمام سفرها اندازهگیری کرد. عرضه به عنوان معیاری برای ظرفیت در نظر گرفته میشود. قیمت کالا (سفر) با استفاده از هزینه تعمیم یافته سفر اندازهگیری میشود و شامل هزینه و زمان صرفشده میشود.
اثر افزایش عرضه (یعنی ظرفیت) در اقتصاد حمل و نقل از اهمیت ویژهای برخوردار است (به تقاضای القایی مراجعه کنید) و پیامدهای زیستمحیطی آن بالقوه و قابل توجه میباشد.
شبکههای حمل و نقل علاوه بر ارائه مزایایی برای کاربران خود، اثرات خارجی مثبت و منفی را بر غیر کاربران تحمیل میکنند. در نظر گرفتن این اثرات خارجی - به ویژه موارد منفی - بخشی از وظیفه اقتصاد حمل و نقل است.
ازدحام توسط اقتصاددانان یک اثر خارجی منفی تلقی میشود.[2] اثر خارجی زمانی رخ میدهد که یک معامله باعث ایجاد هزینه یا منفعت برای شخص ثالث شود، اغلب، اگرچه نه لزوماً، اثر خارجی ناشی از استفاده از یک کالای عمومی است. به عنوان مثال، حمل و نقل باعث آلودگی هوا میشود و هزینههایی را به دیگران در هنگام استفاده از «هوای عمومی» تحمیل میکند.