افسانه زنبورها
From Wikipedia, the free encyclopedia
افسانه زنبورها: رذایل خصوصی، منافع عمومی (به انگلیسی: The Fable of The Bees: or, Private Vices, Publick Benefits)، (محصول ۱۷۱۴) کتاب فیلسوف اجتماعیِ انگلیسی-هلندی برنارد ماندویل است. این کتاب متشکل از شعر طنز آمیز کندوی شاکی: یا، Knaves turn'd Honest است که اولین بار بدون ذکر منبع در سال ۱۷۰۵ منتشرشد. بحثی در خصوص نثر در شعر، به نام «سخنان»؛ و مقالهای که تحقیق و پژوهش دربارهٔ منشأ فضیلتاخلاقی محسوب میشد. در سال ۱۷۲۳ چاپ دوم آن همراه با دو مقاله جدید منتشرشد.
ماندویل در داستان کندوی شاکی، جامعه زنبورهای عسل را به تصویر میکشد که تا زمانی که زنبورهای عسل بخواهند با صداقت و فضیلت زندگی کنند، کندویشان رونق دارد. زمانی که آنها از از تمایلشان برای کسب نفع شخصی صرف نظر میکنند، اقتصاد کندوی آنها فرو میپاشد و به زندگی ساده و «شرافتمندانه» در حفره درخت ادامه میدهند. اشاره ماندویل – به اینکه رذایلشخصی، منافع جمعی را خلق میکند – در واکنش عموم به این اثر، بهویژه پس از چاپ آن در سال ۱۷۲۳، جنجالی به پا کرد.
ای.جی. هوندرت معتقد است نظریه اجتماعی ماندویل و فرض این کتاب این است که «جامعه معاصر، مجموعهای از افراد خودخواه و منفعتطلب است که لزوماً نه به دلیل تعهدات مدنی مشترک و نه صداقت اخلاقی خود به یکدیگر پایبند هستند، بلکه برعکس به دلیل روابط ضعیف حسادت، رقابت و استثمار در کنار یکدیگرند.» مندویل اشاره کرد که مردم بهدلیل حمایت از عقاید سختگیرانه دربارهٔ فضیلت و رذایل منافق هستند، در حالیکه آنها در زندگی خصوصی خود طبق این عقاید عمل نمیکنند. او مشاهدهکرد که کسانی که علیه رذایل تبلیغ میکنند، هیچگونه دلواپسی در مورد بهرهمندی از آن در قالب ثروت کل جامعه خود ندارند و این همان چیزی است که ماندویل آن را نتیجه انباشته رذایلفردی (از قبیل تجملات، قمار و جنایت، که به نفع وکلا و سیستم قضایی بود) تلقی میکرد.
چالش ماندویل در برابر ایده محبوب فضیلت- که در آن تنها رفتارهای متواضعانه و عیسوی، پرهیزگاری بود - باعث بحث و مجادلهای شد که تا قرن هجدهم ادامه یافت و متفکران فلسفه اخلاق و اقتصاد را تحتتأثیر قرار داد. این افسانه، بر ایده تقسیمکار و رقابت آزاد (اقتصاد آزاد) تأثیر گذاشت، و فلسفه سودمندگرایی به عنوان انتقاد از ماندویل و در دفاع از دیدگاههایشان دربارهٔ فضیلت مطرح شد و آنها را نیز تغییر داد. اثر وی، متفکران اسکاتلندی روشنفکری مانند فرانسیس هاچسون، دیوید هیوم و آدام اسمیت را تحتتاثیر قرار داد.