اختیاریه

اِختیاریه نام منطقه ای قدیمی واقع در منطقه ۱ و منطقه ۳ شهر تهران است که نام آن از صاحب اختیار، مالک سراسر منطقه در گذشته،^[1] برگرفته شده‌است.

اختیاریه

شناسه‌ها شهر: تهران (شمیرانات) جایگاه جغرافیایی در شهر: شمال پایان شمالی: چیذر، قیطریه پایان جنوبی: احتشامیه پایان غربی: قلهک پایان شرقی: پاسداران منطقه شهرداری: ۳ منطقه پستی: ۱۹ پیش‌شماره: ۲۲

این محله در مجاورت ضلع غربی خیابان پاسداران قرار دارد و دارای یک میدان اصلی با همین نام می‌باشد. این میدان از نظر طولی بین خیابان پاسداران و خیابان دیباجی جنوبی و از نظر عرضی بین بزرگراه صدر از محل انتهای بلوار شهید دستواره (معصومی) و خیابان شهید کلاهدوز (دولت) واقع شده است.^[2][3] محله‌های اختیاریه نیز شامل ده رستم‌آباد در غرب شغال آباد و کف دره در شرق می‌باشند. خیابان اختیاریه جنوبی از خیابان پاسداران روبروی گلستان ششم شروع شده و پس از قطع خیابان دولت در چهار راه دلبخواه به میدان اختیاریه ختم می‌شود. میدان اختیاریه و خیابان اختیاریه جنوبی (فقط حد فاصل چهارراه دلبخواه و میدان اختیاریه) یکی از مناطق تجاری شمال شهر تهران محسوب می‌شود که دارای کسب و کار بسیار پررونقی می‌باشد.

خطوط حمل و نقل عمومی

این محله در گذشته مبدأی سفر مسافران اتوبوس از محله‌های شمال شرق این محل از جمله فرمانیه، نوبنیاد، مینی سیتی و محله‌های مجاور بلوار ارتش بود که در آن زمان با خطوطی نظیر اختیاریه به میدان امام خمینی، میدان قدس، سوهانک و شهرک نور جابجایی افراد صورت می‌گرفت. در حال حاضر از ضلع شمال شرقی محله دسترسی به پایانه اتوبوسرانی شهید دستواره (معصومی) و ایستگاه متروی نوبنیاد و از ضلع جنوب شرقی محله در چهارراه پاسداران دسترسی به پایانه مغان امکان‌پذیر می‌باشد. از خطوط اتوبوسرانی عبوری از داخل، ضلع شرقی و ضلع شمالی این محله خطوط ذیل فعال می‌باشد:

• خط ۲۲۵ پایانه شهید دستواره (معصومی) به میدان قدس (تجریش) در مسیر نوبنیاد، خیابان پاسداران، میدان اختیاریه، خیابان شهید کلاهدوز (دولت)، خیابان شریعتی، میدان قدس، خیابان شهرداری و میدان تجریش
• خط ۲۱۵ سوهانک به سه راه ضرابخانه در مسیر بلوار ارتش، اراج، خیابان لنگری، میدان نوبنیاد، خیابان پاسداران، سه راه اختیاریه تا چهارراه پاسداران، ادامه خیابان پاسداران، حسینه ارشاد، خیابان شریعتی، ابتدای بزرگراه همت و زین‌الدین
• خط ۱۰۶ پایانه لاله به پایانه شهید افشار (پارک وی) در مسیر بلوار ارتش، بزرگراه‌های امام علی، شهید بابایی، ایستگاه متروی نوبنیاد، بزرگراه صدر، پل صدر و دستواره، ضلع شمالی محله اختیاریه ، ادامه بزرگراه صدر و مدرس^[4]

تاریخچه

بخشی از دیوار کاخ صاحب‌اختیار

اختیاریه، نام امروزین زمین‌هایی است که در میانه راه روستاهای حسین‌آباد لویزان و رستم‌آباد در شمال دروس قرار داشت. این ملک ابتدا به محمودخان قائم‌مقام تعلق داشت. او یک و نیم دانگ از ملک مزبور را وقف کرد و مابقی اراضی توسط صاحب‌اختیار خریداری شد. او نام منطقه را به اختیاریه تغییر داد و اقدام به‌آبادی آن نمود و ازجمله آن منطقه را مجهز به مکتبخانه نمود.^[5][6]

باغ و کاخ زیبای صاحب اختیار، در شمال شرق اختیاریه اغلب اقامتگاه مشیرالدوله بوده‌است.از فامیل‌های رایج منطقه می‌توان به خاندان عرب و نوریان اشاره نمود.^[7] از دیگر اتفاقات مهمی که در این باغ افتاد، تشییع جنازه مستوفی‌الممالک از این باغ بود.^[8] اختیاریه دارای یک رشته قنات و یک گورستان قدیمی است.^[9]

جستارهای وابسته

• مجموعه فرهنگی ورزشی اختیاریه

منابع

1. خاطرات و خطرات. مهدیقلی هدایت. کتابفروشی زوار. تهران ۱۳۶۱
2. محلهٔ اختباریه بر روی نقشه^{[پیوند مرده]}
3. «محلهٔ اختباریه بر روی نقشه». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ نوامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۰۷.
4. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۱۸.
5. «آنچه از اختیاریه به خاطره‌ها پیوسته». روزنامه همشهری. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۰۹.
6. «اختیاریه». کتاب اول. دریافت‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۰۹.^{[پیوند مرده]}
7. «غلامحسین غفاری». سایت راسخون. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۰۹.
8. «مستوفی الممالک». فرهنگسرا. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۰۹.
9. «تاریخچه محلات». پرتال شهرداری منطقه یک تهران. دریافت‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۰۹.^{[پیوند مرده]}