ستارهشناس و ریاضیدان ایرانی From Wikipedia, the free encyclopedia
ابوالعباس احمد ابن محمد ابن کثیر فَرغانی (۸۰۰–۸۷۰ میلادی) در غرب: Alfraganus ستارهشناس مسلمان و اهل خراسان در قرن نهم میلادی بود.[1][2] او با همکاری گروهی از دانشمندان بدستور خلیفه مأمون اقدام به محاسبه قوس یک درجه زمین و تعیین مایل عباسی کرد.
محاسبات او مورد استفاده کوپرنیک و کلمب قرارگرفته است.
یکی از دهانههای برخوردی کره ماه بنام او دهانه فرغانی نامگذاری شدهاست.
پیش از رگیومونتانوس (۷۶–۱۴۳۶) کتاب فرغانی فی جوامع االعلم النجوم از کتابهای درسی رایج ستارهشناسی در اروپا بود و چاپها و ترجمههای متعدد از آن منتشر شد.
فرغانی، از مردم فَرغانهٔ فرارود، در خدمت مأمون بود و شاید همان کسی باشد که به گفتهٔ ابن ابی اصیبعة[3]
کتاب او به نام «جوامع علم النجوم و الحرکات السماویة» در سده دوازدهم میلادی توسط گراردوس کرمونایی و یوحنای اشبیلی به لاتینی ترجمه شد. ترجمهٔ یوحنا به سال ۱۴۹۳ در فرار او به سال ۱۵۳۷ در نورمبرگ و به سال ۱۵۴۶ در پاریس و به سال ۱۹۴۳ در برکلی به چاپ رسیدهاست و ترجمهٔ گراردوس را کامپانی به سال ۱۹۱۰ در ایتالیا انتشار داد.
یاکوب گولیوس به سال ۱۶۶۹ در آمستردام متن عربی کتاب را با ترجمهٔ لاتینی و تفسیر بسیار مفصلی منتشر کرد.
فرغانی دو کتاب دیگر به نامهای الکامل فی الاسطرلاب و فی صناعة الاسطرلاب نیز داشته که نسخههایی از این کتاب اخیر در کتابخانههای ملی برلن و پاریس موجود است. ابن ندیم در الفهرست (چاپ افست بیروت ۱۹۶۴، ص ۲۷۹) کتاب دیگری به نام کتاب عمل الرخامات به او نسبت دادهاست که بعضی آن را مربوط به ساختن شاخص آفتابی دانستهاند.
ساخت نیل سنج بدستور خلیفه متوکل برای اندازهگیری میزان آب و شفافیت آن[4][5]
همکاری با بنوموسی در ایجاد کانال جعفری در مصر بدستور خلیفه متوکل
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.