Aratis edo Aratikos hiri zeltiberiar bat izan zen, oppidum bat, egungo Aranda de Moncayo, Castejón muinoan, hiri nukleotik km 1 iparraldera, Aranda ibaiaren eskuinaldean, Euskal Herriko hegoaldeko muturretik oso gertu. K.a. VI. mendearen inguruan eraiki zen. K. a., eta Erromako armadak suntsitu zuen k.a. 74 eta 72 urteen artean, Irulegiko herrixkaren suntsiketaren garai bertsuan. Suntsiketa horretatik aurrera ez zen berriz populatua egon.