From Wikipedia, the free encyclopedia
Webgune bat Interneten HTTP protokoloaren bitartez eskuragarri dagoen fitxategi eta web orrien bilduma bat da. Orri sorta horrek gai bat garatzea, zerbitzu batzuk ematea edota orriaren inguruko informazioa eskaintzea ditu helburu.
Publikoak diren webgune guztiek World Wide Web izeneko informazio sarea osatzen dute.
Webgune batean, orri nagusia izeneko URL baten bidez egiten da sarbidea, normalean zerbitzari fisiko berean kokatuta dagoena. URLak orri guztiak hierarkizaturik. Hala ere, beraien arteko hiperestekek egitura orokorra nola hautematen eta web-trafikoak gune bakoitzaren artean nola mugitzen diren kontrolatzen dute.
Webgune batzuek harpidetza eskatzen dute, gune horietako eduki batzuetara edo guztietara iristeko. Harpidetza behar duten guneetako adibide batzuk Interneteko pornografia, albisteen webgune askoko zatiak, jokoen guneak, foroak, Weban oinarritutako posta elektronikoen zerbitzua keta burtsa eta eguraldiari buruzko informazioa errazten dituzten guneak dira horietako batzuk.
Webgune bat pertsona, enpresa edota bestelako erakundeetako lana izan daiteke, tipikoki gai edo asmo partikularrei eskainita dago. Edozein webgunek izan dezake beste webguneekin lotzen dituen estekak.
Ezin daiteke nahasi webgune bat web orrialde batekin, azkeneko hau HTML artxiboa besterik ez da eta. Helbide bat sartzerakoan, www.wikimedia.org esate baterako, beti webgune bati egiten dio erreferentzia, hasierako HTML orrialde bat duena, zeina ikustarazten den lehenengo gauza baita. Interneten bidezko bilaketa bat, sartutako DNS eta bilatzen den HTML orriaren webgunearen zerbitzariaren IP helbidearen arteko elkartuz egiten da.
Webguneak HTML (Hyper Text Markup Language) moduan daude idatzirik, edo dinamikoki honetara aldatzen delarik. Bertara sartzeko web nabigatzaile izeneko software baten bitarte zegiten da, HTTPren bezero bezala ere ezagutzen delarik. Webguneak Internetezko dispositibo askoz ikustarazi daitezke, konputagailu pertsonalak, konputagailu mugikorrak, PDAk edo telefono mugikorrak kasu.
Webgune bat web zerbitzari izeneko konputagailu batean dago kokaturik. Apache da web zerbitzari bezala erabiltzen den programarik ohikoena Netcraf estatistiken arabera. Microsoften Internet Information Services (IIS) ere arrunki erabiltzen den beste programa bat da.
Webgune estatiko bat horren edukia maiz aldatzea espero ez dena da eta eskuz pertsona batzuk bere mantentzeaz arduratzen dira, editore-programa mota baten bidez. Helburu honetarako erabiltzen diren editore-programa erabilienetarikoetan bi sail nagusi bereiz ditzakegu:
Webgune dinamiko bat informazio edo edukian dituen aldaketak sarritan eman daitekeen gunea da. Web zerbitzariak webgune baten orrialde batentzako eskakizuna jasotzen duenean, orrialdea automatikoki sortzen da softwarearen bidez, orrialdearen eskakizunaren erantzun zuzenaren bidez; Ondorioz, aukera asko irekiaz, adibidez: Guneak erabiltzaileen arteko elkarrizketaren egungo egoera eman dezake, egoera aldakorrak monitorizatu, edo norbanako erabiltzailearen baldintzei lotutako informazioa ematea.
Mota askotariko software sistema daude, PHP programazio lengoaia, Active Server Pages (ASP) eta Java Server Pages (JSP) bezalakoak, webgune dinamikoak sortzeko erabilgarri daudenak. Askotan, webgune dinamikoek, eduki bat gordetzen dute base datu bat edo batzuetatik informazioa errekuperatzeko edo XMLn oinarritutako teknologiak, RSS kasu.
Eduki estatikoak noizean behin modu dinamikoki eman daiteke, errendimendua galtzeko baldintzak ematen baldin badira. Izan ere, errendimenduaren jaitsiera erabiltzaile edo konexio bakoitzarentzat motorra martxan jartzen denean ematen da.
Badira nabigatzaileentzako eskuragarri dauden plugin-ak, eduki aktiboa erakusteko erabiltzen direnak, Flash, Shockwave edo Javan idatzitako applets-ak dira horietako batzuk. HTML dinamikoak ere erabiltzaileen artean elkarreraginkortasuna eta denbora errealean berritzen doazen web orri ezberdinen arteko komunikazioa baimentzea ematen dute, nagusiki DOM edo JavaScript erabilita, web nabigatzaile berrietan berez barneraturik dagoen euskarria.
Gai hau geroz eta zabalagoa eta egunero webgune profesionalen eredu berriak sortzen dira.
Webguneek arau batzuk betetzea gomendatzen da, ahalik eta pertsona gehien sartzeko eta ikusteko aukera izan dezan, beren muga fisikoak edo inguruneetakoak kontutan hartuz. Web irisgarritasuna W3Cko Web WCAG 1.0an jasota daude.
Jarraian, webguneen kopuruen bilakaera urteetan zehar erakusten taula bat azaltzen da:
Askotariko webguneak aurki ditzakegu, zeintzuetatik bakoitzak modu konkretu baterako aproposena baita, erabileraren arabera. Sailkatzeko modu bat honako hau izan liteke:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
