From Wikipedia, the free encyclopedia
Txina eta Errusia arteko muga estatu bien arteko muga internazionala da. 1960 eta 1980 urteen artean, eztabaida ugari sortu zituen testuinguru zabal batean.[1] Ondoren, gai hori konpontzeko itun berriak sinatu zituzten, eta mugaren egungo trazadura bi aldeek onartu zuten.
| Txina eta Errusia arteko muga | |
|---|---|
| borders of Russia borders of China | |
 | |
| Geografia | |
| Herrialdeak |  Errusia Txinako Herri Errepublika |
| Luzera | 4.250 km |
| Demarcation of the China–Russia border | |
Sino-errusiar muga, luzera oso desberdineko bi segmentuk osatzen dute, Mongoliaren bi aldeetan kokatuak. Oso-osorik definituta dago 2004tik.
1689an, gatazka armatuen ondorioz, txinatar eta errusiar inperioek Nertxinskeko Ituna sinatu zuten, zeinaren bidez Errusiak Amur ibaiaren eskualdeari uko egin zion. 1850eko hamarkadan, geopolitika aldatu egin zen eta Txinako Inperioa ahuldu egin zen. Errusiarrek espedizio berri bat antolatu zuten, eskualdea esploratzea helburu zuena. 1858an, Txinak Aigungo Ituna sinatu behar izan zuen, itun desberdinetako bat izan zena. Errusiak Amur ibaiaren ezkerraldea kontrolatu zuen, Argun ibaitik itsasoraino. Bi urte geroago, Errusiak Pekingo konbentzioaren bidez bere lurralde-irabaziak berretsi eta handitu zituen. Horri esker, Vladivostok inguruko eskualdearen lagapena lortu zuen.[2] Errusiak, ondoren, Mantxuria kontrolatu nahi zuen, Siberia babesteko eta Ozeano Barearen gaineko estaldura handitzeko. Port Arthur (egungo Lüshunkou) ere eskuratu zuen. 1905ean Japoniaren aurkako porrotak politika hori hondatu zuen. Errusiak Mantxuriari uko egin eta Port Arthur utzi egin behar izan zuen. Sobietarrek aldi baterako, 1945 eta 1955 artean, azken hiri horren subiranotasuna berreskuratu zuten.[3]
1960ko hamarkadan, Txinaren eta Sobietar Batasunaren arteko harremanak biziki degradatu ziren, eta Mao Zedongek zalantzan jarri zituen errusiar eta txinatar inperioen artean XIX. mendean sinatutako itunak. Tentsio hauek, 1969an, ehunka heriotza utzi zituen istilu armatuak eragin zituzten, gehienak txinatarrak, baina ez zuen ibilbide berririk lortu. Sobietar Batasunak Txinako instalazio nuklearrak prebentzioz suntsitzea ere erabaki zuen.[4] Ondorengo hamarkadetan, harremanak oso tirabiratsuak izan ziren eta egoerak ez zuen bilakaera handirik izan 1980ko hamarkadara arte.
1988tik aurrera, eta Mikhail Gorbatxoven ekimenez, Sobietar Batasunaren eta Txinaren arteko harremanak hobetu eta negoziazioei ekin zitzaien berriro. 1991ko maiatzaren 16an, Sobietar Batasunak eta Txinak mugei buruzko itun bat sinatu zuten, baina zenbait eskualde eztabaidatuen zoria bertan behera utzi zuen. Azken puntu horiek bi herrialdeen arteko testuinguru guztiz diplomatikoan sinatutako hainbat akordiok arautzen dituzte. Azken ituna 2004an sinatu zuten. Araudi horietatik, Txinak zenbait lurralde-irabazi egin ditu, aurreko itunekin alderatuta.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
