Txikipedia:Soinu-uhin

Soinu-uhinak aireko partikulen bibrazioak dira, energia moduan hedatzen direnak. Soinu-uhin hauek soinu-iturri batek sortzen ditu, norbaiten ahotsak edo musika-tresnaren batek adibidez, eta airean zehar hedatuz iristen dira gure belarrietara. Gure burmuinak uhin hauek soinu gisa ulertzen ditu.

Harriak putzu batean sortutako uhinak

Zerbaitek soinu bat egiten duenean, airean uhin moduan hedatzen diren bibrazioak sortzen ditu. Soinu-uhinen funtzionamendua konpara daiteke putzu batera harri bat botatzean gertatzen denarekin: harriak uraren gainazala jotzen duenean, uhin zentrokideak edo zirkularrak sortzen ditu harria erori den puntutik hedatzen direnak. Gauza berbera gertatzen da zerbaitek soinu bat egiten duenean.

Soinu-uhinak, berez, aireko presioaren gorabeherak dira. Soinu-iturri bat mugitu egiten denean, hala nola ahots-kordak hitz egiterakoan edo gitarra baten hariak dar-dar egiterakoan, inguruko aire partikulak konprimatu eta zabaldu egiten ditu. Konprimatze eta zabaltze horiek soinu-iturritik norabide guztietara hedatzen diren uhinak sortzen dituzte.

Soinu-uhinen ezaugarriak

Soinu uhinen hedapenaren irudikapena

Soinu-uhin baten ezaugarri nagusiena haren maiztasuna da, hertzetan (Hz) neurtzen dena. Maiztasunak uhin batek segundo batean egiten duen ziklo kopurua adierazten du. Soinu baten altuera, hau da, soinua altua edo baxua izatea, maiztasunaren araberakoa da. Maiztasuna zenbat eta handiagoa izan, soinua hainbat eta altuagoa izango da. Adibidez, txilibitu baten soinua altua da eta danbor batena baxua.

Anplitudea ere beste ezaugarri garrantzitsu bat da, uhinaren presio aldaketak neurtzen baititu. Anplitudeak soinuaren intentsitatea, hau da, ozentasuna, neurtzen du. Soinu uhinen anplitudea zenbat eta handiagoa izan, orduan eta ozenagoa izango da soinua, eta soinu uhinen anplitudea zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta isilagoa izango da soinua.

Nola nabaritzen dugu soinua?

Soinua nola hautematen dugun ulertzeko, gure belarriek nola funtzionatzen duten ulertu behar dugu lehenbizi. Soinu-uhinak gure belarrietara iristen direnean, entzunbidetik sartzen dira eta tinpanoaren mintza jotzen dute, eta mintz horrek dar-dar egiten du orduan. Bibrazio horiek erdiko belarriko hezur txiki batzuetan zehar hedatzen dira, azkenean barneko belarrian dagoen kokleara iritsi arte. Kokleak dituen zelula ziliodun berezi batzuek bibrazioak seinale elektriko bilakatzen dituzte, eta seinale horiek burmuinera bidaltzen dituzte entzumen-nerbioaren bidez. Burmuinak seinale hauek soinu gisa ulertzen ditu, eta horregatik dugu entzuteko eta gure inguruko soinuak ulertzeko gaitasuna.

Soinu-uhinak nola funtzionatzen duten ulertzea oso garrantzitsua da hainbat jakintzagaitan, esate baterako fisikan, ingeniaritzan eta musikan. Soinu-ingeniariek, adibidez, asko jakin behar dute soinu-uhinen inguruan soinuaren kalitatea ondo gordetzen duten lekuak diseinatzeko, kontzertu-aretoak edo grabaketa-estudioak esate baterako. Medikuntzan, soinu-uhinei esker egiten dira ekografiak, eta haiei esker askoz ere errazagoa da giza gorputzaren barnealdea ikustea pazienteari kalterik egin gabe.