Ahetze

Ahetze Lapurdiko mendebaldeko udalerri bat da, Lapurdi Erdialdean kokatua, Uhabia ibaiaren ezkerraldean. 2013. urtean 1.941 biztanle zituen. Turismoa eta laborantza dira ekonomia jarduera nagusiak.

Ahetze
Lapurdi, Euskal Herria
Ahetzeko ikuspegia.
Armarria
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Lurraldea	Lapurdi
Administrazioa
Estatua	Frantzia
Eskualdea	Akitania Berria
Departamendua	Pirinio Atlantikoak
Elkargoa	Euskal Hirigune Elkargoa
Barrutia	Baiona
Kantonamendua	Uztaritze-Errobi eta Urdazuri ibarrak
Izen ofiziala	Ahetze
Auzapeza	Philippe Elizalde (Divers droite)Jean d'Elbée (2008-2014)
Posta kodea	64210
INSEE kodea	64009
Herritarra	aheztar
Geografia
Azalera	10,56 km²
Garaiera	25 metro
Distantzia	18 km (Baionatik)
Demografia
Biztanleria	2.114 (2018:  22)
1.099 (%53,6)   (%51,7) 1.059
Dentsitatea	183,81 biztanle/km²
Zahartzea[1]	% 18,6
Ugalkortasuna[1]	‰ 65,78
Ekonomia
Jarduera[1]	% 78,4 (2011)
Desberdintasuna[1]	% 2,94 (2011)
Langabezia[1]	% 6,42 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 15,91 (2010)
Erabilera	% 1,48 (2011)
Datu gehigarriak
Webgunea	http://www.ahetze.fr/

Geografia

Etxeak eta auzoak

Adamenea[2] Agerrea[2] Amizola[2] Arrakotenea[2] Belhardiko Errota[2] Biperren Borda[2] Borda[2] Dorrea[2] Etxebiaga[2]

Haroztegia[2] Harrieta[2] Ithurbidea[2] Ithurbiden Borda[2] Laharraga[2] Larramendia[2] Larreluzea[2] Larretxeberria[2] Larrunta[2] eta Larruntaldea

Martikotenea[2] Mulienea[2] Olhagaina[2] Ostaleriaborda[2] Solorzano[2] Uhartea[2] Xaharrenea[2] Ximikoenea[2] Xirrikenea[2]

Ingurune naturala

Uhabia ibaia eta Zirikolatzeko erreka igarotzen dira udalerritik, azken horren zenbait ibaiadarrekin batera: Amisolako erreka, Uroneko erreka eta Besaingo erreka.

• 
  Besaingo erreka
• 
  Besaingo errekan kokaturik dagoen ur-errota

Udalerri mugakideak

• Bidarte iparraldean
• Arbona eta Arrangoitze ipar-ekialdean
• Donibane Lohizune mendebaldean
• Senpere hegoaldean

Historia

Erdi Aroan, Donejakue bidearen kostaldeko bidea egiten zenbiltzan erromesak, Ahetzetik igarotzen ziren. Ondoren bi aukera zituzten: edota Ibarrundik jarraitu, Sarako Ospitale Zaharrera heldu arte; edota Azkaineko Done Jakue kaperatik pasatu, Ibardin lepoa zeharkatu eta Berara joan.

Demografia

XIX. mende osoan eta XX. mendearen hasieran 500 biztanle inguruko herria izan zen Ahetze, baina 1960ko hamarkadatik aurrera hazkunde handia izan zuen, eta 2010eko hamarkadan ia 2.000 biztanleen mailara iritsi zen.

Ahetzeko biztanleria
Datuen iturburua: INSEE

Ekonomia

Hil bakoitzaren hirugarren igandean ospatzen da antzinatekoen merkatua, jende asko erakarri ohi duena. Bestalde, herriko ekonomiaren oinarria laborantza den arren azkenaldian herriaren itxura aldatzen hasi da, Lapurdiko kostaldetik hurbil dagoen etxebizitzen eskaera dela medio, zenbait etxegintza proiektu baitira abian.

Kultura

Ahetzeko Jean-Pierre Urkia^[3] (Ahotsak^[4] proiekturako)

Euskara

Ahetzen^[5] Uztaritze inguruko euskara^[6] mintzatzen da, erdiguneko nafar-lapurtarra.

Ondasun nabarmenak

San Martin eliza

Sakontzeko, irakurri: «San Martin eliza (Ahetze)»

Donejakue bidean kokatua, San Martin eliza XVII. mendekoa da. Aipatzekoak dira erretaula, Done Jakueren zurezko estatua eta XVI. mendeko prozesio gurutze ederra. Gurutze honek, ezkil txikiz hornitua dagoen aldetik, Pierre de Lancre inkisitorearen haserrea piztu zuen 1609 urteko sorginkeria prozesuan, Deabruaren lana ikusten baitzuen bertan. Herriko armarrian lehoiak daraman gurutzea da berau.

• 
  Ahetzeko San Martin eliza
• 
  Ahetzeko San Martin eliza
• 
  Elizaren kanpandorrea herrigunetik
• 
  Elizako atari gainean dagoen Ama Birjinaren estatua
• 
  Kanpaiak
• 
  Hilerriko hilarri diskoidala

Ostalapia baserria

Baserri eder hau Done Jakue bideko erromesen ostatua zen, baita ere getariar eta bidartarren babesleku, pirata eta itsaslapurrek kostako bi herri hauek erasotzen zituztenean. Inguruetan harritzarrak ikus daitezke, antzina harresiko zati izandakoak.

Argazki galeria

• 
  Herriko etxeari atxikiturik dagoen pilotalekua.
• 
  Herriko etxea eta pilotalekua.
• 
  Mattin Treku plaza. Ezkerretara herriko etxea ageri da eta eskuinaldean San Martin eliza.
• 
  Ahetzeko etxe bat.
• 
  Harrieta etxea.

Aheztar ospetsuak

Mattin Treku bertsolariaren omenezko oroigarria

• Jean D'Aranbillaga (XVII. mendea), idazle eta apaiza.
• Mattin Treku (1916-1981), bertsolaria.

Erreferentziak

1. Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
2. Géoportail - Frantziako Institutu Geografiko Nazionala. Géoportail. (Noiz kontsultatua: 2011-10-16).
3. «Urkia, Jean-Pierre - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-02).
4. «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-02).
5. «Ahetze - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-15).
6. «Uztaritze ingurukoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-15).

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Lapurdi

• Ahetzeko Udalaren webgunea

• Datuak: Q746192
• Multimedia: Ahetze / Q746192
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Ahetze