Txikipedia:Behe Erdi Aroa
From Wikipedia, the free encyclopedia
Behe Erdi Aroa Erdi Aroko azken garaia izan zen. Gutxi gorabehera XI. mendearen amaieratik XV. mendearen bigarren erdira arte iraun zuen, eta, beraz, Goi Erdi Aroaren eta Aro Modernoaren artean kokatzen da.
Oro har, gurutzadak hartzen dira Behe Erdi Aroaren hasieratzat, baina ez dago adostasun osorik etapa honen amaiera urtearen inguruan: batzuen ustez inprimatzeko makina asmatu zenean amaitu zen (1440an), beste batzuen ustez turko otomandarrek Konstantinopla menderatu zutenean (1453an) eta beste hainbaten ustez europarrak Amerikara iritsi zirenean (1492an).
Behe Erdi Aroaren ezaugarri bereizgarriak nekazaritza-produktibitatearen hobekuntza, distantzia ertain eta luzeko merkataritzaren gorakada, hirietako biztanleriaren hazkundea eta toki sakratuetarako erromesaldi kristauak izan ziren.
Faktore horien guztien ondorioz, sistema feudala hedatu egin zen XII eta XIII. mendeetan. Geroago, XIV. mendeko krisialdiak geldiarazi egin zuen feudalismoaren hedapena, eta XV. mendean zehar sistema horren ordez beste hainbat elementu hasi ziren agertzen, merkataritza-kapitalismoaren agerpena eta burgesia gizarte-klase berri gisa finkatzea iragartzen zutenak.