Ipar Euskal Herriko igarotze azkarreko autobus sarea From Wikipedia, the free encyclopedia
Tram'Busa Euskal Herriko Baionaldea eskualdean eta Okzitaniako Tarnose udalerrian dagoen igarotze azkarreko autobus sarea da. Sarea bi line osatzen du, "X" formako erradiazioa, guztira 5 geltoki partekatzen dituzte Baionan.
| Tram'Busa | |||
|---|---|---|---|
| Txik Txak sarea | |||
 Tram'Buseko hainbat ibilgailuak Aritxagako kotxetegietan | |||
| Datu orokorrak | |||
| Garraio mota | Igarotze azkarreko busa | ||
| Eskualdeak | Baionaldea, Lapurdi, Euskal Herria+ Seinautze (Okzitania) | ||
| Lineak | T1 T2 | ||
| Geltokiak | 50 (+5 lanetan) | ||
| Bidaiariak | 1 600 000 (2020)[1] | ||
| Jabea | Euskal Hirigune Elkargoa | ||
| Webgunea | www.txiktxak.eus | ||
| Ustiapena | |||
| Hasiera | 2019ko irailaren 2a (5 urte) | ||
| Eragilea | Keolis Euskal Kosta-Aturri | ||
| Ibilgailuak | 18 | ||
| Datu teknikoak | |||
| Luzera | 21,27 km (+ 2,27 lanetan) | ||
| Abiadura maximoa | 70 km/h | ||
| |||
Igarotze azkarreko autobusa 2019ko irailaren 2an inauguratu zen T1 linearekin, Baionagoiena eta Biarritzeko Herriko Etxea geltokien artean,[2] eta 2021eko apirilaren 26an T2 linea inauguratu zen.[3]
Txik Txak marka komertzialaren pean jarduten du, Ipar Euskal Herriko garraiobide guztiak biltzen dituen Euskal Hirigune Elkargoaren barruan.
Euskal Hirigune Elkargoaren arabera, Tram'Busa « ibilgailu berri bat da, tranbiaren abantailak metatzen dituena (azkartasuna, puntualtasuna, erregulartasuna, eskuragarritasuna, erosotasuna), baina ibilgailu klasiko termikoen edo hibridoen malgutasuna mantentzen du (azpiegitura kostu txikiagoak, indarrean azkar sartzea, ustiapen malgutasuna) ».[4] Gainera, sarea ibilgailu erabat elektrikoekin ustiatzen da, bateriak erabiliz. Line bakoitzaren amaiera bakoitzean, pantografo batek horien karga 3 eta 5 minutuen arteko denbora-tarte batean egiteko aukera ematen du. Beraz, ez da beharrezkoa trolebusentzat bezala kable-azpiegitura bat jartzea.
Irizar euskal enpresak egiten ditu ibilgailu enplegatu ezberdinak: ie.tram.[5] 18 metroko luzera duten autobusak dira, 155 eserleku eta tranbia itxura dutenak. TFT pantailez hornituta daude, tranbietan bezala. Denbora errealean informazioa eskaintzen dute. Geltokietan ere badaude.
Sareko txarteldegia Euskal Herriko markesinaren, Txik Txaken, beste sareen aldean ere desberdina da. Kontakturik gabeko sistema batean oinarritzen da, non txartelak eta txartelak kargagarriak eta elkarreragingarriak diren. Asmoa da txartel bera ordaindu ahal izatea eskualdeko, tokiko eta tokiko txartelekin. Tituluak banatzen dira, ez ibilgailuetan, kaietan baizik, banatzaile automatikoei esker.[6]
Ordaintzeko modua ere desberdina da Txik Txak markako gainerako sareen aldean. Kontakturik gabeko sistema batean oinarritzen da, non txartelak eta txartelak kargagarriak eta elkarreragingarriak diren. Asmoa da txartel bera ordaindu ahal izatea lurraldeko, nazioko eta nazioarteko txartelekin. Tituluak ez dira ibilgailuetan banatzen, kaietan baizik, banatzaile automatikoen bidez.[7]
2010. urtean, Euskal Kosta-Aturri aglomerazio elkargoak garraio publikoaren erakargarritasuna hobetzeko azterlan batzuk egin zituen, Baiona-Angelu-Biarritz ibilbidea ardatz nagusitzat hartuta. Garai hartan, Baionaldeko garraioa garraio publikoaren sareak sei udalerri baino ez zituen: Angelu, Baiona, Biarritz, Bokale, Hiriburu eta Tarnose. Urteko bidaiari kopuruak behera egiten zuen etengabe, eta autoa eskualde barruko joan-etorrien% 80 zen, ibilbide laburrak barne.
Sarea Chronobus izeneko linea batean egituratuta zegoen, Biarritz eta Baiona artean bi adarretatik igarotzen zena. Gainerako lineek, hamar bat linek, orduko zerbitzu bat baino ez zuten, bi gehienez, eta ez ziren Baionaldeko garraioaren benetako eskaria. 2. eta 3. lineak ere baziren, Chronobusekin batera STAB sareko bidaia guztien% 50 baino gehiago egiten zutenak. 2. linea Biarritz eta Baiona arteko Chronobusaren alternatiba zen; 3. lineak, berriz, Baiona eta Tarnose arteko ibilbidea egiten zuen.[8]
2011tik aurrera, sarea berrantolatu egin zen Baionaldean, XXI. mendearen hasieratik ezarritako garraio publikoaren aurkako joera aldatzen saiatzeko. Sareak bere irudia berritu zuen, STABetik Chronoplusera pasatuz. Txartel arruntaren zenbatekoa 1,20 €-tik 1,00 €-ra jaitsi zen. Sarearen estaldura ere zabaldu zen, line berriak gehituz eta Bidarte bezalako udalerri berriei zerbitzua emanez.[9]
Igarotze azkarreko autobusak sare baten "lehen bertsioa" zen, baina oso garapen oinarrizkoa zuen. Chronobus, Baionaldeko garraioko line nagusia, bi linetan banatu zen: A1 eta A2 , enbor komun batekin, eta line hobeto hautemateko aukera eman zuen, ohitu gabeko bidaiarien ikuspegitik konplexua. Ibilbide berri horiek ia Chronobus linea osoa hartzen zuten, eta linea alternatiboaren ibilbidea ere hartzen zuten, STABren 2. linea. STABren 3. eta 4. lineak B eta C lineak bihurtu ziren. Gainerako lineek pixka bat aldatu zuten ibilbidea, baina, oro har, ikuskera berari eutsi zioten. Line nagusien (letra batekin bereiziak) eta gainerakoen (zenbaki batekin bereiziak) arteko alde nagusia, maiztasun eta autobus artikulatu hobeez gain, autobusentzat erreserbatutako bi errei jarri ziren toki kongestionatuenetan: Baionako erdialdean, Biarritzeko erdialdean eta Angeluko hiribideetan. Aldaketa horren ondorioak 5 urtean garraiatutako bidaiarien kopurua %10 eta %12 bitartean gehitzea izan ziren.
2011ko otsailean, orduko Baionako alkate Jean Grenetek 20,4 milioi euroko diru-laguntza lortu zuen igarotze azkarreko autobus sare bat garatzeko. Orduan, "bigarren bertsio" bat garatu zen, garraio publikoaren zerbitzua are erakargarriagoa izan zedin, non ibilgailu pribatuari modu argian egingo baitzitzaion eraso, ibilgailu pribatua mantsotu eta arteria nagusietan hari zuzendutako errei ugari kenduz. Bertsio horrek bi IAB linea izango lituzke, Baionako iparraldea Biarritzekin (Chronopluseko A1 linea gisa identifikatua) eta Baionako hegoaldea Tarnoserekin (Chronopluseko B linea gisa identifikatua) lotuko luketenak. Biek 24 kilometro inguru izango lituzkete, eta hamar minutuan behin autobus bat izango lukete noranzko bakoitzean, goizeko 6etatik gauerdira. Baionaldeko biztanleen %50i, inguruko lanpostuen %57ri eta ikasleen %65i emango liekete zerbitzua. Azken datu horiek bihurtu ziren ondoren egingo ziren lanen lema nagusia.[10][11]
Aurreikuspenen arabera, 18 metroko luzerako 10 ibilgailu elektriko lehen linean ibiliko ziren eta 12 metroko luzerako 10 ibilgailu hibrido bigarrenean. Aldirietako 3 aparkaleku egingo dira Tarnoseko, Baionako Errotako aldapako eta Basusarriko Sutarreko kanpoaldean. Lanak 2013ko amaieran hasiko lirateke, "Chrono 1" eta "Chrono 2" lineen izenarekin. Azkenik, lineek aurreko izendapenei eutsi zieten.[12]
2017ko urtarrilean hirigune guztiak Euskal Hirigune Elkargoan batu zirenean, Iparraldeko garraio publikoko sare guztiak (Chronoplus, Hegobus, etab.) haien eskuetara pasatu ziren, hiriarteko lineak izan ezik (Transports 64), horiek departamenduaren esku jarraitzen baitzuten. 2019ko uztailera arte ez zuen lortu Akitania Berria eskualdeak hiriarteko garraioaren emakida (lehenago departamenduen esku), eta bere lurraldetik osorik elkargoari igarotzen diren lineen titulartasuna ematea erabaki zuen. Horrela sortu zen garraio publikoaren irudi bateratu berria, sare berri batek lagunduta: Txik Txak.[13][14]
Horri esker, igarotze azkarreko autobusaren "bigarren bertsioak" argia ikusi zuen azkenean. 2017an hasi ziren lanak. Horien artean, nabarmentzekoa da Santizpirita zubia (ordura arte Baionako udalerriaren ardatz nagusia zena) bi urtez ixtea, Aturri ibaiaren ezkerraldearen eta eskuinaldearen artean. Zubia konponduko zen, 1848an eraikia eta 1912an handitua, galtzadan pitzadurak, krokagailu korrokoiak eta asfaltoaren egoera txarra zituena. Horrez gain, ibilgailu pribatuak zubian duen lekua murrizteko erabiliko litzateke, disuasio-efektu gisa, eta IABren bi lineak igarotzen uzteko. Maubèc kalea ere itxi egin zen, eta, horren ondorioz, hiria zeharkatzen duten ibilbideak asko birbanatu ziren, ekarri zuen. Garai batean eragina izan zuten beste sektore batzuk hauek izan ziren: Baionako 1814ko apirilaren 14ko hiribidea eta BAB bulebarra; Angeluko Baionako hiribidea, Biarritzeko hiribidea eta Jean-Leon Laporte kalea eta Biarritzeko Marne eta Berdun hiribideak.[15][16][17]
Lehen linea ( T1 ) 12 kilometroko luzera eta 30 geltoki ditu, Baionagoiena Biarritzeko herriko etxearekin lotzen ditu, Baionako geltokia, Baionako herriko etxea, hainbat merkataritza-guneak Angelun eta Biarrritzeko herriko etxetik pasatuz begizta batekin. Linea 2019ko irailaren 2an jarri zen martxan. Horretarako, inaugurazio bidaia bat egin zen lurraldeko agintari nagusiekin: Jean Rene Etxegarai (Baionako alkatea eta Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria), Claude Olive (Angeluko alkatea) eta Mixel Veunac (Biarritzeko alkatea), besteak beste.[18]
Hala ere, lan guztiak ez zeuden amaituta ordurako, ezta dena prest ere. Oraindik zenbait zati txiki egiten ari ziren, batez ere Angelun, T1 linean eta T2 linearen sorreran, bost hilabete geroago, hau da, 2020. urtearen hasieran.[19] Astebetean, emaitzak nahiko positiboak izan ziren. Euskal Hirigune Elkargoaren arabera, bidaiariak zeuden egun osoan zehar eta erabiltzaileak pozik zeuden. 7 egunetan, jada 85 000 bidaiari baino gehiago garraiatu zituen, jakin-minez edo beharrez, egunero 13 000 inguru. Chronopluseko A1 eta A2 lineetako bidaiari kopuru hobearekin alderatuta,% 10 gehiago dira. Aldi horretan, hainbat atzerapen izan ziren, baina erabiltzaileak eta gidariak sare berrira egokitu zirelako. Berehala konpondu zituzten. Gorabehera nagusiak izan ziren, batez ere, ibilgailura aurreko atetik sartzea, ate guztiak eskuragarri baitzeuden, eta txartelak nasetan saltzea, erabiltzaile batzuek ez zekiten eta.[20]
Hurrengo asteetan, intzidentzia nagusia izan zen ez zegoela semaforoen arteko konexiorik, eta lehentasuna zutela autobusek sarearen barruan. Angeluko lau bidegurutzetan ibilgailuak gehiegi moteltzen zirela antzeman zen: Atxinetxe, Kadran, Bernain eta Europako biribilgunean. Hainbat izan ziren, halaber, garraio publikorako bakarrik ziren erreiak erabili zituzten edo bidegurutzeren batean bidea oztopatu zuten automobilistak. Pasatzeko maiztasunari dagokionez, 15 minututan hasi zen irailaren hasieran, 13ra urrian eta 11ra 2020ko urtarrilean.[21]
2020an, COVID-19 pandemiaren ondorioz, konfinamenduan zirkulazioak nabarmen murriztu ziren, eta gero pixkanaka berreskuratu ziren. Era berean, SMS bidezko billete zerbitzu bat jarri zen martxan, 15 000 txartel baino gehiago udan bakarrik erabili zirelarik.[22][23]
Gainera, 2020ko uztailaren 5ean, Philippe Monguillot gidariak bere tram'busa Balishongo geltokian aparkatzen ari zela, zain zeuden bidaiariak tranbian igo zitezen, zenbait gizonek derrigorrezko maskara ez zeramatela konturatu zen, COVID-19 pandemia betean. Hori dela eta, gidari-kabinatik alde egin zuen, eta lau gizonei maskarak jartzeko eskatu zien. Bestela, ibilgailutik alde egiteko eskatu zien. Hala ere, irainduen erantzuna jipoi moduan etorri zen, eta gidaria garun-heriotza egoeran geratu zen Baionako ospitaleko ZIUn.[24] Protesta gisa, 2 000 pertsona inguruk "martxa zuria" egin zuten, autobuseko gidariaren "hilketatzat" jo zutena salatzeko, eta justizia eskatu zuten. Manifestazioaren buruan Philippe Monguilloten alabak eta emaztea zeuden. Azkenik, gizona bizirik mantentzen zuen makinatik deskonektatu behar izan zuten eta lau gizonak hilketagatik atxilotu zituzten.[25][26]
2019an, Tram'Buseko ibilgailu guztiak, Txik Txak sareko autobusen erdiak, TAD busa eta jinkariak hartzen dituzten Aritxagako kotxetegiak berregituratzeko eta hobetzeko lanak hasi ziren. Horiek sareko autobus elektrikoen kopuru gero eta handiagora egokituko lirateke, lehen hamar Tram'Busak iritsi zirenean hasi zena, eta hurrengo urteetan handitzen jarraituko luke. Lanak 2021eko udazkenean amaitu ziren.[27]
Denbora horretan guztian, igarotze azkarreko autobusaren bigarren lineko ( T2 ) lanetakin jarraitu zuten. Hasiera batean, 2020ko urtarrila eta martxoa bitartean inauguratu zen,[28] baina COVID-19 pandemiak 2020ko bigarren erdira arte atzeratu zuen. Ondoren, 2021era arte berriro informatu zuten.[29] Azkenik, 2021eko otsailean, lineak 2021eko apirilaren 26an irekiko zuela iragarri zen, baina, T1 linearekin bezala, udan zehar errematatzeke geratuko dira.[30]
Azkenik, T2 linea 2021eko apirilaren 26an inauguratu zen. Hala ere, COVID-19 pandemiaren ondorioz sortutako osasun krisiaren ondorioz, ekitaldi ofizialik ez zen antolatu. Zerbitzuak Chronoplus sareko 2 linea ordezkatu zuen goizeko 5etan, edozein egunetan bezala. Ibilbideko % 30 erreietan ireki zen, eta kopuru hori % 55era igotzea aurreikusi da, 2023rako Basusarrirantz aurreikusitako luzapenarekin.[31][32] Inaugurazio hau, hala ere, Txik Txak sareko autobus gidariek egun horretarako deitutako grebak eklipsatu zuen, bereziki Baionaldea eskualdean. Arrazoia: Baionako Santizpirita auzoko Maubèc kalea. 200 metroko luzera duen zatia da, bi errei ditu, noranzko bakoitzean bana, baina 15 minutuko atzerapenak eragiten ditu. Zeharkatzen duten autobus linea guztiek jasaten dituzte, eta atzerapena gidarien atsedenalditik berreskuratzen da linearen amaieran. Euskal Hirigune Elkargoak autobusentzako semaforo-lehentasuna duten bidegurutzeetan sinkronizazioa hobetzeko konpromisoa hartu zuen, partikularrei zirkulazioa debekatzeko aukera alde batera utzi gabe.[33]
Sareak bi linea ditu, guztira 6 udalerri, 50 geltoki eta 23,54 kilometro egiten dituzte.
| Linea | Ibilbidea | Inaugurazioa | Luzera (km) | Geltokiak | Azken luzapena | Ibilgailuak |
|---|---|---|---|---|---|---|
| T1 | Baionako Gainak ↔ Biarritzeko herriko etxea | 2019 | 12,0 | 31 | - | ie.tram |
| T2 | Garròs ↔ Marrac | 2021 | 13,3 | 24 | - | ie.tram |
Dauden 50 geltokiak hurbileko erreferentzia leku baten izena jasotzen dute. Hala, Baionako tren geltokiaren ondoan dagoen geltokiak Baionako geltokia du izena, eta BAB2 merkataritza gunea dagoen tokian dagoenak, BAB2.
Sareak 3 disuasio-aparkaleku ofizial ditu guztira, seinaleztatuta eta araututa.
Gaur egun, Keolis Euskal Kosta-Aturri enpresak ustiatzen du sarea.[34]
Pasatzeko maiztasunak Tram'Busa hartzen den linearen, egunaren eta egunaren araberakoak dira.
| T1 lineko maiztasunak, 2021eko apirilaren 26ean[35] | |||||||||||||||||||||||
| Astelehendik Ostiralera | Og-Or | Larunbatak | Igandeak | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 05:30 | 06:30 | 07:00 | 20:00 | 20:30 | 23:00 | 00:30 | 02:30 | 05:30 | 07:00 | 19:00 | 22:00 | 02:30 | 06:00 | 00:30 | |||||||||
| 30' | 20' | 12' | 15' | 20' | 30' | 30' | 25' | 15' | 20' | 30' | 30' | ||||||||||||
| T2 lineko maiztasunak, 2021eko apirilaren 26an[36] | |||||||||||||||||||
| Astelehendik Ostiralera | Og-Or | Larunbatak | Igandeak | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 06:00 | 07:00 | 19:00 | 22:30 | 00:00 | 06:00 | 07:00 | 14:00 | 19:00 | 00:00 | 07:30 | 14:00 | 20:30 | |||||||
| 20' | 15' | 30' | 30' | 30' | 20' | 15' | 30' | 75' | 45' | ||||||||||
Sarean 18 ibilgailuk egiten dute lan guztira.[5]
2022ko uztailaren 4tik aurrera, Txik Txak sareko tarifak bateratu egingo dira, eta berdin-berdinak izango dira linea eta zerbitzu guztietarako, SNCFk emandako tren-zerbitzuetarako izan ezik, horiek garraio-titulu propioak baitituzte.[37]
| USTEKABEKO TXARTELAK | ||
|---|---|---|
| Txartela | Deskripzioa | Prezioa |
| Bidaia 1eko tiketa | Txartel arrunta (joanekoa bakarrik: linea-aldaketak, 90 minutura arte gehienez) | 1,20 € |
| Banku-txartela | Ticket 1 voyage (banku-txartela zuzenean makina balidatzailera hurbilduz ordaintzen da) | 1,20 € |
| SMS tiketa | Ticket 1 voyage (SMS bat 93064 zenbakira bidalita ordaintzen da, BUS + linearekin) | 1,20 € |
| Libre txartela | Joaneko txartela (garraio-titulu pertsonal eta besterenezina, hilaren amaieran ordaintzen da) | 0,96 € |
| 10 Bidaiako tiketa | 10 txartel arruntak (joanekoa bakarrik: linea-aldaketak, 90 minutura arte gehienez) | 9,60 € |
| Egun 1eko txartela | Bidaia mugagabeak 24 orduz sare osoan zehar | 3,50 € |
| 7 eguneko txartela | Bidaia mugagabeak 7 egunez sare osoan zehar | 13,00 € |
| Taldeño tiketa | Gehienez 5 lagunentzako joan-etorriko txartela (linea-aldaketak, 90 minutura arte gehienez) | 6,00 € |
| 7 eguneko taldeño tiketa | Gehienez 5 lagunentzako bidaia mugagabeak 7 egunez sare osoan zehar | 40,00 € |
| Euskopass | Joan-etorriko txartel konbinatua Euskotrenekin Baiona eta Donostia artean Hendaiatik | 5,50 € |
| txartela | Edozein garraio-titulu kargatzeko euskarri berrerabilgarria | 0,20 € |
| ABONAMENDUAK | ||
|---|---|---|
| Hilabete 1eko abonamendua | Urte 1eko abonamendua | |
| 28 urtez pekoak | 20 € / hilabetea | 8 € / hilabetea |
| 28-65 urtekoak | 36 € / hilabetea | 29 € / hilabetea |
| 65 urtez goitikoak | 25 € / hilabetea | 20 € / hilabetea |
Hauek dira sareko bidaiarien datuak:
2021eko apirilaren 26an T2 linea inauguratu zen Tarnoseko Garròs eta Baionako Marrac artean. Irekiera partziala izan zen, zenbait jarduketa egin beharko baitira:[3]
,_Biarritz,_in_2019.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg)
