From Wikipedia, the free encyclopedia
Fusio nuklearra prozesu atomiko bat da, non bi nukleo edo gehiago batzen diren beste nukleo astunago bat sortzeko. Prozesu honekin energia kopuru handia igortzen edo xurgatzen da. Fusio nuklearra modu naturalean gertatzen da izarren barnean, eta artifizialki fusioko lehergailu termonuklearretan (H lehergailuan) eta fusio erreaktore esperimentaletan. Azken aplikazio horren bidez energia iturri honi erabilera zibila eman nahi zaio, elektrizitatea sortzeko, baina oraindik fase esperimentalean dago.
Fusio nuklearrak bi aplikazio ditu nagusiki: lehergailu termonuklearrak eta elektrizitatea ekoizteko fusiozko zentral nuklearrak.
Fusio nuklearraren aplikazio militarra da eta, oraingoz, aplikazio arrakastatsu bakarra. Leherketan ez da fusioa kontrolatu beharrik; aitzitik, fusio hori ahalik eta bat-batekoena eta bortitzena izatea bultzatzen da. Lehergailu hauekin egin diren saiakerak arrakastatsuak izan dira, baina orain arte ez da inoiz guda batean erabilia izan. Hala ere, lehergailu mota hau zenbait herrialderen eskutan egote hutsa etengabeko arriskua da.
Elektrizitatea ekoizteko asmoz fusio nuklearra erabili nahi izateak arazo nagusi bat du: erregaiak (deuterioa eta tritioa) plasma egoeran egon behar du eta horretarako tenperatura ikaragarria behar da; prozesuan erabiltzen diren energia kantitate handiak kontrolatzea oso zaila da. Hala ere, etorkizuneko energi iturritzat hartua izan da, hondar erradioaktibo arriskutsurik sortzen ez duelako, eta itsas uretako deuterioa (hidrogeno 2) bezain ekonomikoak diren erregaietatik har daitekeelako.
Fusioa modu kontrolatuan egitea lortu da jada[1], eta horretarako hainbat metodo daude (guztiak ere esperimentalak dira oraindik). Batez ere tokamak motako fusio erreaktore esperimentalak erabiltzen dira fusio nuklearra lortzeko, baina oraindik ez dute bideragarria izatea lortu; batetik, fusioa modu jarraituan mantentzea lortu ez dutelako eta, bestetik, orain arteko saiakeretan, askatzen duena baino energia gehiago eman behar izan zaiolako.
Gaur egun, fusio bidezko erreaktore nuklear bideragarri bat lortzeko abian dagoen proiektu sendoena eta itxaropentsuena ITER proiektua da.
Inoiz modu bideragarrian ekoiztea lortuko balitz, fusio nuklearrak hainbat abantaila edukiko lituzke ohiko zentral nuklearretan erabiltzen den fisio nuklearraren eta erregai fosilen aurrean. Haren alde daudenek diotenaren arabera:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.