From Wikipedia, the free encyclopedia
Canaima Venezuelako GNU/Linux banaketa bat da, Debian GNU/Linux-en oinarritua. Presidentearen 3.390 zenbakidun dekretuaren ondorioz sortu zen. Venezuelako Administrazio Publiko Nazionalean (APN) teknologia libreen erabilerari buruzkoa. Hugo Chávez presidente zenak aldarrikatu zuen 2004ko abenduan.[1] 2011ko martxoaren 14an, 39.633 zenbakiko Gazeta Ofizialean, Administración Pública Nacionaleko lan-estazioetarako sistema eragilea ezarri zen.[2]
 Canaima (GNU/Linux banaketa) | |
|---|---|
 | |
| Jatorria | |
| Azken bertsioa | 7.3 |
| Ezaugarriak | |
| Hizkuntza | Venezuelan Spanish (en)  |
| Egile-eskubideak | copyrightduna |
| Lizentzia | GNU General Public License |
| Deskribapena | |
| Oinarritua | Debian |
| Ekoizpena | |
| Garatzailea | CANTV (en) eta CNTI (en) |
| canaima.softwarelibre.gob.ve | |
Proiektu sozio-teknologiko ireki hau lankidetzan eraiki da, eta teknologia-, komunitate- eta estrategia-mailako elementuak sartzea du helburu. Horretarako, Informazio Teknologia Libreetan oinarritutako produkzio-tresnak eta -ereduak garatzen ditu, CANAIMA komunitatean oinarrituta. Komunitate hori hainbat erakunde publiko eta pribatutako partaide-taldeek, Software Libreko komunitateko aktibistek, ikasleek eta, oro har, erabiltzaileek osatzen dute.
Canaima GNU/Linux maiz erabiltzen da Venezuelako eskola publikoetan, «Canaima Educativa» proiektuan erabiltzen baita. Proiektu horren helburua da eskola-adinean dauden 6.000.000 ikasle baino gehiago Magallaes ordenagailu eramangarriekin hornitzea.[3][4] Estandar irekien erabilerari buruzko nazioarteko biltzarretan aurkeztu da bere erabilera-kasua, eta, duela gutxi garatu den arren, Software Librea Instalatzeko Latinoamerikako Jaialdian (FLISOL) erabili da, erabiltzaile askoren ekipoetan instalatu baita.[5]
Banaketa hori Software Libre gisa aipatzen bada ere, Free Software Foundation-ek ez du halakotzat hartzen, Debianekin gertatzen den bezala, lan horretatik eratorria baita.[6] Izan ere, software jabedun zenbait osagai ditu, hala nola zenbait ekipo informatikotan hardware pieza batzuek funtziona dezaten behar diren kontrolatzaileak.[6] Canaimaren sortzaileek kontrolatzaile pribatibo horiek banaketan sartzea erabaki zuten, Venezuelako Estatuak erabiltzen dituen ordenagailu gehienekin bateragarri egiteko eta GNU/Linux banaketa horretaranzko migrazioa errazteko.[7]
Beste banaketa batzuetan bezala, Canaima GNU/Linux-ek hainbat aplikazio ditu sistema osoaren ofimatika, entretenimendua, garapena eta konfigurazioa egiteko. Canaima 4ko interfaze lehenetsia.X GNOME da eta Canaima 5en.X MATE edota Cinnamon da. Komunitateak beste bertsio ez-ofizial batzuk ditu, XFCE eta beste zenbait idazmahairekin.
Canaima GNU/Linux banatzaile bat da, eta azken urteotan bertsio periodikoak sortu dira. Hurrengo taulak bertsio bakoitzaren jaurtiketak zehazten ditu.[13]
| Bertsioa | Izena gakoan | Merkaturatze-data |
|---|---|---|
| 1.0 | Kanaima | 18 de octubre de 2007 |
| 2.0 | Kanaima | 05 de febrero de 2009[14][15] |
| 3.-0 | Erroraima | 05 de mayo de 2011 |
| 4,0 | Kerepakupai | 4 de diciembre de 2013[14][16][17] |
| 5.0 | Tximantana | 19 de diciembre de 2016[14][18] |
| 6.0 | Kavac | 20 de marzo de 2018[14] |
| 7.-0 | Imawarí | 17 de agosto de 2022[19] |
| Kolorea | Esanahia | |
| Gorria | Bertsio zaharra; euskarririk gabe | |
| Horia | Bertsio zaharra; euskarriarekin. | |
| Berdea | Egungo bertsioa; euskarriarekin. | |
| Horia | Oraingo bertsioa sortzen ari da. | |
| Urdina | Garatzen ari den etorkizuneko bertsioa. | |
Canaima GNU/Linux-ek Debian-en oinarritutako garapen-eredua du, baina aldaketa batzuk egin zaizkio Venezuelaren beharretara egokitzeko. Ildo horretan, garapen-ziklo hau definitu da:
Jaurtiketa jarraitua garatzeko eredua erabiltzen da (Rolling Release)
1.- Komunitate sozio-produktiboa, APN eta unibertsitateak: Paketeak, proposamenak edo, halakorik ezean, errore (bugs) batzuen zuzenketak ekartzen dituzte, banaketaren hurrengo bertsiorako komunitatearen eskakizunak hobetzeko.
2.- Pakete propioak eraikitzea: Paketeak egiteko, debmake eta debuild tresnak erabiltzen dira.
3.- Alfa bertsioa: Canaimako biltegiaren eta banaketaren arteko elkarrekintza zuzena ebaluatzeko probak egiten dira. Bertsio berriaren interfazea aztertzen da, errendimendu-probak egiten dira gama altuko, ertaineko eta baxuko makinetan, Administrazio Publiko Nazionalean gehien erabiltzen diren aplikazioen errendimendua eta erabilera ebaluatzen dira.
4.- Ebaluazioa: Alfa bertsioa Venezuelako erakunde publikoetako langile-talde batek, Zientziaren eta Teknologiaren arloarekin zerikusia dutenek eta Venezuelako Software Libreko Komunitateko kide batzuek ebaluatzen dute. Horrekin batera, komunitate sozio-produktiboak bere paketeak paketatuko ditu, Beta 1 bertsioan gehitzeko.
5.- Beta 1 bertsioa: Aldez aurretik hautatutako paketeak zuzenean gehitzen zaizkio sistemari edo biltegiari, proiektuko paketeen ondoan. Garapen-zikloaren etapa honetan, banaketa proiektuaren erabiltzaileentzat argitaratzen da.
6.- Beta 2 bertsioa: Garapen-zikloaren etapa honetan, pakete gehiago eransten dira eta akatsak zuzentzen dira. Horren ondorioz, Beta 1 bertsioaren berrikuspen komunitarioan aurrez jakinarazitako bug-ak zuzentzen dira.
7.- Argitalpena: Etapa honetan, ebaluazioa eta aurkitutako akatsen zuzenketak egin ondoren, Canaima proiektuaren komunitatearen erabilerarako bertsio berria argitaratzen da.
Canaimaren inguruan sortu den jarduera komunitarioetako bat Cayapa[20] da. Bertan, software librearen garatzaileak hobekuntzak proposatzeko, akatsak zuzentzeko eta beste batzuk egiteko elkartzen dira. Beste proiektu batzuetako jarduera horri Bugs Squash Party deitzen zaio. [21]
Venezuelako Administrazio Publiko Nazionalak bultzatutako banaketa denez, hitzarmen estrategiko batzuk sortu dira hainbat herrialde eta hardware-fabrikatzailerekin, hala nola:
Venezuelako Boliviako Errepublikako Gobernuaren Hezkuntzarako Herri Boterearen Ministerioak 2009an hasitako proiektua da. Oinarrizko hezkuntzako ikasleei ordenagailu bat, Canaimita izenaz ezaguna, doan ematea du helburu. Ordenagailu horren sistema eragilea Canaima GNU/Linux eta Hezkuntzarako Herri Boterearen Ministerioak sortutako hezkuntza-edukiak dira.[27]
2011n 1.314.091 ordenagailu entregatu ziren.[28] 2012ko irailean eman zen 2 milioiko Canaimita.[29] 2013ko martxoaren 21era arte 2.452.337 Canaimitas banatu zaizkie Lehen Hezkuntzako ikasleei.[30] Berrikiago, Venezuelako Gobernuak batxilergoko erakunde publikoetako ikasleei 2,5 milioi ordenagailu ematen hasi zen.[31] 2014ko apirilean 3.300.000 Canaima ordenagailu banatu zaizkie oinarrizko eta erdi mailako hezkuntzako haur eta gazteei.[32]
2017rako 6.000.000 ordenagailu zeuden entregatuta.
CANTV enpresak ordenagailuak saltzen ditu Internet Plan Ekipatuaren barruan, Canaima GNU/LInux aurrez instalatutako sistema eragile gisa erabiltzen dutenak.[33][17]
Komunitateko aktibistek Canaimaren hainbat edizio mantendu eta aintzatetsi dituzte. Hauek dira garrantzitsuenak:[34]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
