Taraškievica

Taraškievica ehk valgevene klassikaline ortograafia^[1]^[2]^[3] (valgevene keeles тарашкевіца, клясычны правапіс^[4]^[5]^[6]) on valgevene keele kirjaviis.

See põhineb tänapäeva valgevene kirjakeele normil, mille esimesena määratles 1918. aastal Branisłaŭ Taraškievič ja mis oli Valgevenes ametlikult kasutusel kuni valgevene õigekirjareformini 1933. aastal.^[7]^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]^[14]^[15]^[16] 1933. aastast on taraškievica't kasutatud välismaal elavate valgevenelaste seas ning Valgevenes üksnes mitteametlikult.^[17]^[18]

Nimetus taraškievica rõhutab selle kirjaviisi lähedust Branisłaŭ Taraškieviči tööle ning võib pärineda ajast enne Teist maailmasõda.^[10]

1994. aasta paiku võttis kirjaviisi teise nimetuse "klassikaline kirjaviis" kasutusele Vincuk Viačorka, tänapäevase taraškievica edendaja ja looja.^[10]

2005. aastal, mil avaldati "Valgevene klassikaline ortograafia", normiti tänapäevane taraškievica. 2007. aastal määras Internet Assigned Numbers Authority taraškievica'le omaette allkeelekoodi (täiskood on "be-tarask", kus "be" tähistab valgevene keelt).^[19]

[1]
Cychun H. Weißrussisch // Lexikon der Sprachen des europäischen Ostens / hrsg. von Miloš Okuka. Unter Mitw. von Gerald Krenn, 2002. — 1031 S. — ISBN 3-85129-510-2
[2]
Решение Высшего Хозяйственного Суда Республики Беларусь от 22.12.98 г № 2—1/98 по иску редакции газеты «Наша Нива» (г. Минск) к ответчику — Государственному комитету Республики Беларусь по печати — о признании недействительным предупреждения от 29 мая 1998 г. № 26
[3]
А. Ю. Мусорин (кандидат филологических наук). Вариативность названий стран в современном белорусском языке // Иностранные языки в научном и учебно-методическом аспектах. — Вып. 7. — Новосибирск, 2008. — С. 31—35
[4]
Ніна Баршчэўская (доктар філялягічных навук). Беларуская эміграцыя — абаронца роднае мовы. — Варшава: Катэдра Беларускай Філялёгіі Факультэт Прыкладной Лінгвістыкі і Ўсходнеславянскіх Філялёгіяў Варшаўскі Ўніверсітэт, 2004. С. 197
[5]
Пётра Садоўскі (кандыдат філалагічных навук). Інавацыі 90-х гадоў у мове беларускіх недзяржаўных выданняў // Беларуская мова: шляхі развіцця, кантакты, перспектывы. Матэрыялы ІІІ Міжнароднага кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый». Мн.: Беларускі Кнігазбор, 2001. ISBN 985-6638-33-Х. С. 224
[6]
Юрась Бушлякоў, Вінцук Вячорка, Зьміцер Санько, Зьміцер Саўка. Беларускі клясычны правапіс. Збор правілаў. Сучасная нармалізацыя. Вільня—Менск, 2005. — 160 с.
[7]
Гісторыя Беларусі. Вучэбн. дапаможнік / В.І. Галубовіч, З. В. Шыбека, Д. М. Чаркасаў і інш.; Пад рэд. В.І. Галубовіча і Ю. М. Бохана. — Мн.: Экаперспектыва, 2005. — 584 с. ISBN 985-469-120-9. С. 400
[8]
Московский Государственный Университет им. М. В. Ломоносова. Филологический факультет. КОРЯКОВ Юрий Борисович. Языковая ситуация в Белоруссии и типология языковых ситуаций. Диссертация на соискание ученой степени кандидата филологических наук. Научный руководитель — доктор филологических наук, профессор В. М. Алпатов. С. 49 .
[9]
Віктар Гаўрыш. Рэформы правапісу не будзе. Вяртання да тарашкевіцы таксама // Беларуская думка, общественно-политический и научно-популярный журнал Администрации Президента Республики Беларусь. № 11, ноябрь 2007
[10]
Клімаў І. Два стандарты беларускай літаратурнай мовы [2004 // Мова і соцыум. (TERRA ALBA. Том III). Магілёў, ГА МТ «Брама».
[11]
Ганна Кісліцына^{[alaline kõdulink]}. Новая літаратураная сітуацыя: змена культурнай парадыгмы // Лекцыі, Беларускі калегіюм.
[12]
Скарыназнаўства, кнігазнаўства, літаратуразнаўства: Матэрыялы ІІІ Міжнар. кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый» (Мінск, 21-25 мая, 4-7 снеж. 2000 г.) / Рэдкал.: У. Конан (гал. рэд.) і інш. — Мн.: «Беларускі кнігазбор», 2001. — 364 с. — (Беларусіка = Albaruthenica; Кн. 20). ISBN 985-6638-34-8 °C. 26
[13]
Международная конференция «Судьбы языков: Вопросы внешней и внутренней истории» // Вестник ПСТГУ III: Филология 2007. Вып. 1 (7). С. 220
[14]
"Зьміцер Саўка. Мазаічная артаграфія // Часопіс «Arche»". Originaali arhiivikoopia seisuga 30. november 2009. Vaadatud 18. veebruaril 2013.
[15]
Законопроект о белорусской орфографии сохраняет принцип преемственности с существующими правилами — А.Лукашанец // БЕЛТА, 28.06.2008
[16]
Оксана Мытько. «Сьнег» не пойдет, но белорусское правописание ждут перемены // «7 дней» № 16 от 20.04.2002
[17]
Беларуская мова. Лінгвістычны кампендыум. Мн., 2003.
[18]
Сяргей Шупа.Тарашкевіца ў Слоўніку Свабоды // Arche № 7 (12) — 2000
[19]
IANA registry of language subtags

"БЕЛАРУСКІ КЛЯСЫЧНЫ ПРАВАПІС" ("Valgevene klassikaline ortograafia"), 2005
R. G. A. de Bray "1968: Grammatical Changes in Modern Literary Belarusian Language" Loeng Inglise-Valgevene Seltsis Londonis 26. jaanuaril 1968
"Арфаграфічны слоўнік (Наша Ніва)" Valgevene õigekeelsussõnaraamat "Naša Niva", 2001

[M91O8-1] [1]
Cychun H. Weißrussisch // Lexikon der Sprachen des europäischen Ostens / hrsg. von Miloš Okuka. Unter Mitw. von Gerald Krenn, 2002. — 1031 S. — ISBN 3-85129-510-2

[mIBiB-2] [2]
Решение Высшего Хозяйственного Суда Республики Беларусь от 22.12.98 г № 2—1/98 по иску редакции газеты «Наша Нива» (г. Минск) к ответчику — Государственному комитету Республики Беларусь по печати — о признании недействительным предупреждения от 29 мая 1998 г. № 26

[PUAuc-3] [3]
А. Ю. Мусорин (кандидат филологических наук). Вариативность названий стран в современном белорусском языке // Иностранные языки в научном и учебно-методическом аспектах. — Вып. 7. — Новосибирск, 2008. — С. 31—35

[Kcsoa-4] [4]
Ніна Баршчэўская (доктар філялягічных навук). Беларуская эміграцыя — абаронца роднае мовы. — Варшава: Катэдра Беларускай Філялёгіі Факультэт Прыкладной Лінгвістыкі і Ўсходнеславянскіх Філялёгіяў Варшаўскі Ўніверсітэт, 2004. С. 197

[0Fpd4-5] [5]
Пётра Садоўскі (кандыдат філалагічных навук). Інавацыі 90-х гадоў у мове беларускіх недзяржаўных выданняў // Беларуская мова: шляхі развіцця, кантакты, перспектывы. Матэрыялы ІІІ Міжнароднага кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый». Мн.: Беларускі Кнігазбор, 2001. ISBN 985-6638-33-Х. С. 224

[eF2MR-6] [6]
Юрась Бушлякоў, Вінцук Вячорка, Зьміцер Санько, Зьміцер Саўка. Беларускі клясычны правапіс. Збор правілаў. Сучасная нармалізацыя. Вільня—Менск, 2005. — 160 с.

[hb-7] [7]
Гісторыя Беларусі. Вучэбн. дапаможнік / В.І. Галубовіч, З. В. Шыбека, Д. М. Чаркасаў і інш.; Пад рэд. В.І. Галубовіча і Ю. М. Бохана. — Мн.: Экаперспектыва, 2005. — 584 с. ISBN 985-469-120-9. С. 400

[dk-8] [8]
Московский Государственный Университет им. М. В. Ломоносова. Филологический факультет. КОРЯКОВ Юрий Борисович. Языковая ситуация в Белоруссии и типология языковых ситуаций. Диссертация на соискание ученой степени кандидата филологических наук. Научный руководитель — доктор филологических наук, профессор В. М. Алпатов. С. 49 .

[beldumka-9] [9]
Віктар Гаўрыш. Рэформы правапісу не будзе. Вяртання да тарашкевіцы таксама // Беларуская думка, общественно-политический и научно-популярный журнал Администрации Президента Республики Беларусь. № 11, ноябрь 2007

[klimaw-2004-10] [10]
Клімаў І. Два стандарты беларускай літаратурнай мовы [2004 // Мова і соцыум. (TERRA ALBA. Том III). Магілёў, ГА МТ «Брама».

[hk-11] [11]
Ганна Кісліцына^{[alaline kõdulink]}. Новая літаратураная сітуацыя: змена культурнай парадыгмы // Лекцыі, Беларускі калегіюм.

[alba-12] [12]
Скарыназнаўства, кнігазнаўства, літаратуразнаўства: Матэрыялы ІІІ Міжнар. кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый» (Мінск, 21-25 мая, 4-7 снеж. 2000 г.) / Рэдкал.: У. Конан (гал. рэд.) і інш. — Мн.: «Беларускі кнігазбор», 2001. — 364 с. — (Беларусіка = Albaruthenica; Кн. 20). ISBN 985-6638-34-8 °C. 26

[mk-13] [13]
Международная конференция «Судьбы языков: Вопросы внешней и внутренней истории» // Вестник ПСТГУ III: Филология 2007. Вып. 1 (7). С. 220

[zs-14] [14]
"Зьміцер Саўка. Мазаічная артаграфія // Часопіс «Arche»". Originaali arhiivikoopia seisuga 30. november 2009. Vaadatud 18. veebruaril 2013.

[belta-15] [15]
Законопроект о белорусской орфографии сохраняет принцип преемственности с существующими правилами — А.Лукашанец // БЕЛТА, 28.06.2008

[padluzhny-16] [16]
Оксана Мытько. «Сьнег» не пойдет, но белорусское правописание ждут перемены // «7 дней» № 16 от 20.04.2002

[lbZaz-17] [17]
Беларуская мова. Лінгвістычны кампендыум. Мн., 2003.

[shupa-18] [18]
Сяргей Шупа.Тарашкевіца ў Слоўніку Свабоды // Arche № 7 (12) — 2000

[subtag-19] [19]
IANA registry of language subtags

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Wikiwand in your browser!

Taraškievica

Wikiwand in your browser!

Viited

Välislingid