Wade-Giles

Wade-Giles (angle, pononco lau sistemo IFA [weɪd ˈdʒaɪlz], do [ŭejd ĜAJLZ]) estas sistemo por transskribi la ĉinan lingvon per la latina alfabeto anstataŭ per la ĉinaj skribsignoj. Ĝi iam estis la ĉefa sistemo uzata de la anglalingvanoj, sed en la kontinenta Ĉinio ĝi estis tute anstataŭigita per la pinjina sistemo aprobita en 1958. En Tajvano la sistemon Wade-Giles oni ankoraŭ ofte uzas por transskribi personajn kaj lokajn nomojn.

Inventisto de la metodo Wade-Giles

La inventisto de la metodo Wade-Giles estis Thomas Wade en la 19-a jarcento, Herbert Giles baze de la metodo en 1912 verkis ĉinan-anglan vortaron, kiu tre konatiĝis. La metodo en la 20-a jarcento iĝis grava ilo en la komunikado inter ĉinoj kaj anglalingvanoj, sed ankaŭ alilingvaj neĉinoj. Tamen ĝi ne estis universale uzata: ekzemple la franclingvanoj uzis alian sistemon.

Nova sistemo de ĉina registaro ekde 1958

En 1958 la ĉina registaro mem enkondukis kaj oficialigis alian plian sistemon , nomatan pinjino - (Pinyin, - hànyu pīnyīn) - kaj pli kaj pli oni emas sekvi ties transskribadon, kvankam la pinjina sistemo ofte konfuzigas okcidentulojn nespertajn pri la ĉina lingvo.

Vidu ankaŭ pri Wade-Giles

En eksteraj ligiloj oni trovas helpilon pri la sistemo Wade-Giles. La helpilo klarigas kaj diferencigas inter la du sistemoj Wade-Giles kaj pinjino. Bonas koni ambaŭ sistemojn - aparte legante malnovajn anglalingvajn librojn pri Ĉinio kaj la ĉinlingva kulturo.

Vidu ankaŭ

• norma ĉina lingvo pri la lingvo Pǔtōnghuà.
• hànyu pīnyīn (pinjino) pri prononco
• Esperantigo de vortoj el ĉina fonto
• Bopomofo - Tajvana nelatina fonetika skribo

relativa ŝanĝo de la sonalto en la tonoj - pinjn

La a tonaj supersignoj en pinjin

Eksteraj ligiloj

• Kategorio Wade-Giles en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

• Libera vortaro Arkivigite je 2012-03-25 per la retarkivo Wayback Machine Pinjin - Malferma vortaro ĉina-Esperanto - (cídiǎn)
• aŭdado-tabelo hànyu pīnyīngermane hànyu pīnyīnfrance wàiyǔ péixùnbān; yǔyánbān