Blanka nimfeo aŭ blanka akvolilio (Nymphaea alba), estas plantospecio el la familio de la Nimfeacoj (Nymphaeaceae). La zono en lagoj kie povas kreski nimfeoj nomiĝas nimfejo. Ĝi estas tipa reprezentano de la naĝfolia planto.
 | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj | ||||||||||||||||
Priskribo
La blanka akvolilio estas multjara herba planto. Tiu ĉi akvoplanto formas disbranĉitajn rizomojn kiel daŭriga organo kun kiuj ĝi estas ankrita en la akveja grundo.
La folioj havas longajn tigojn. La malhelverdaj, 10 ĝis 25 cm grandaj, ŝildfoma foliplato havas je ĝia supra surfaco vaks-kovraĵon kiu protektas kontraŭ malsekeco. Ĝi estas ledra kaj protektas kontraŭ pluvgutoj kaj ondoj. La por la spirado necesaj stomoj troviĝas - alie ol ĉe teraj plantoj – sur la supra surfaco de la folio. La folio havas vastajn aerspacojn en la histo, kie la aero atingas tra aerkanaloj en la folitigoj la rizomon. La longaj folitigoj estas tre elastaj.
La sole starantaj bonodorantaj, blankaj, floroj kun orkolora mezo aperas de la tuta somero de junio al septembro. Ili havas diametron de 9 ĝis 12 cm. La kvar verdaj sepaloj estas liberaj. La plej ofte 20 ĝis 25 (12 ĝis 33) blankaj petaloj staras spiralforme kaj longas plej ofte 3 ĝis 5,5 (malofte ĝis 8 cm). La blankaj petaloj transiras al flavaj stamenoj. La floroj fermiĝas vespere kaj dum pluvvetero. Ili havas multe da poleneroj, kun kiuj ili allogas muŝojn, Donacia semicuprea kaj burdojn.
La duonglobaj ĝis ovformaj fruktoj estas 2,5 ĝis 3 m grandaj. La glataj, plej ofte 2 ĝis 3 (malofte ĝis 5) mm grandaj semoj estas kapablas flosi. La blanka nimfeo uzas kiel Adisvastigstrategio la zooĥorion, kiam la semoj disvastiĝis en la plumaro de akvaj birdoj.
La kromosomnombro estas 2n = 112 oder 48, 64, 84, 105
Ĝenerala disvastigo
La blanka nimfeo estas eŭropa planto.Ĝi disvastiĝas en preskaŭ ĉiu partoj de Eŭropo escepte de la alta nordo (ĝis 63° norda latitudo), grandaj partoj de Hispanujo kaj la orienta parto de Ruslando; krome la planto kreskas nature en Nordafriko ĝis la bordo de la Nigra Maro kaj Kaŭkazio.
Kreskejo
La blanka nimfeo bezonas nutraĵriĉajn kaj malrapide fluantajn akvejojn, kiuj ne estas tro malvarmaj dum la kreskotempo.
La rizomo rampas en humo- kaj nutraĵriĉa ŝlimo.
Ĝi formas ofte kreskejojn kie la akvo estas ĉirkaŭ 1 ĝis maksimume 3 m profunda.
Ekologio
La blanka nimfeo estas plurjara akvoplanto, flosfolia planto, „flosradikulo“ kun aŭtune ameloriĉaj rizomoj. La rizomoj dikas kiel homa brako. Ĉiuj partoj de la planto havas iel nomatan aeruman histon, la tiel nomata aerenkimo. La folitigoj havas po kvar aerkanalojn por provizi la rizomon de aero. La supra surfaco de la flosanta folio havas stomojn kaj akvoforpelantan vaksan tavolon.
La planto floras de junio ĝis julio. La fruktoj estas maturaj de aŭgusto ĝis oktobro. Vegetativa multobligado okazas per rizompartoj.
Veneneco
La blanka nimfeo estas en ĉiu parto venena.
La ĉefa efikanto ne estas precize konata; laŭ pli malnova literatura registro estas la alkaloido nufarino kaj la glikozido nimfalino.
La rizomo enhavas ankaŭ elagacidon.
Venenigado estas tre malofta: rezultoj estas ekscitiĝo kaj problemoj de la spirado.
Uzado
Uzado kiel planto por stagnoj
La specio bezonas multe da nutraĵoj
Uzado en la kuirejo
La rizomoj povas esti uzataj kiel faruno por baki panon.
Uzado en medicino
Kuracdrogo estas la sekigitaj kompletaj floroj, “flores Nymphaeae albae”.
Enhavosubstanco estas: flavolnolglikosidoj.
Uzado: La drogo estas uzata kontraŭ diareo.
Fontoj
Eksteraj ligiloj
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
